Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, τα νοικοκυριά προτιμούν να εξοικονομούν πιο πολλά μετρητά ως μέτρο προστασίας έναντι ενός αβέβαιου μέλλοντος και της ενδεχόμενης μείωσης των εισοδημάτων τους. Η ύφεση, που προκλήθηκε παγκοσμίως λόγω κορωνοϊού, δεν ήταν διαφορετική. Ωστόσο, η καραντίνα και ο εγκλεισμός για την ανάσχεση του ιού έκαναν τους ανθρώπους να προχωρήσουν σε επιπλέον αποταμιεύσεις πέραν των απλών, που είχαν ως στόχο την πρόληψη. Το κλείσιμο καταστημάτων και εστιατορίων μείωσε δραστικά τις ευκαιρίες να ξοδέψει κανείς στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 2020 και το ίδιο σενάριο επαναλαμβάνεται και τώρα. Αξίζει να επισημανθεί πως οι άνθρωποι έβαλαν στην άκρη πολύ περισσότερα από ό,τι στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009. Ειδικά στην Ευρωζώνη το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών διπλασιάστηκε από το 12,5% το τελευταίο τρίμηνο του 2019 στο 24,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2020 (έναντι του ρεκόρ του 14,2% το τρίτο τρίμηνο του 2009). Στις ΗΠΑ, αντιστοίχως, το ποσοστό αποταμίευσης σχεδόν τριπλασιάστηκε από το 10,6% στο 28,4% την ίδια περίοδο, πριν να μειωθεί στο 18,9% το τρίτο τρίμηνο του 2020 (έναντι των υψηλών επιπέδων του 13% το τελευταίο τρίμηνο του 2012). Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τώρα, σχεδόν τετραπλασιάστηκε από το 7,4% πριν από την πανδημία στο 26,5% το δεύτερο τρίμηνο, προτού υπο-χωρήσει στο 16,5% το τρίτο τρίμηνο του 2020 (έναντι των υψηλών επιπέδων του 12,7% το πρώτο τρίμηνο του 2010).
Τα διαθέσιμα στοιχεία για τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2020 δείχνουν αύξηση κατά 101% στη συνολική εξοικονόμηση χρημάτων για τα αμερικανικά νοικοκυριά και αθροιστική αύξηση 72% για τις τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία). Φυσικά, δεν θα δαπανηθούν όλα τα αποταμιευθέντα χρήματα. Μέρος τους θα δοθεί για την αποπληρωμή του χρέους των νοικοκυριών, ενώ ορισμένα χρήματα θα εξοικονομούνται μόνιμα. Ωστόσο, το να ξοδεύουν οι άνθρωποι μόνο το ήμισυ των επιπλέον μετρητών τους, ενώ θα εξομαλύνεται το ποσοστό αποταμίευσης, θα λειτουργήσει ευνοϊκά για την ανάκαμψη. Ο κίνδυνος να μην αποδεσμεύσουν τη σωρευμένη τους ζήτηση τα νοικοκυριά, όταν αρθούν οι περιορισμοί, είναι μικρός, κατά την εκτίμησή μας. Οι λιανικές δαπάνες σε ΗΠΑ, Γερμανία και Βρετανία κατά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο πέρυσι αυξήθηκαν πέραν των επιπέδων τους πριν από την πανδημία. Βέβαια, τώρα με τη νέα καραντίνα θα μειωθούν προσωρινά. Ωστόσο, χάρις στο σύγχρονο θαύμα της διαδικτυακής κατανάλωσης, τα νοικοκυριά μπορούν να συνεχίσουν να ξοδεύουν. Ομοίως, η στεγαστική δραστηριότητα παραμένει σταθερή στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και σε μεγάλα τμήματα της ηπειρωτικής Ευρώπης. Συνολικά, παρά την ασθενέστερη εμπιστοσύνη, τα βασικά μεγέθη της οικονομίας παραμένουν στέρεα.
* Ο κ. Holger Schmieding είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.