Χαμηλή υπολογίζεται ότι θα είναι η επιδημιολογική επιβάρυνση από τη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων με τα μοντέλα των click away και click in shop, εάν βεβαίως εφαρμοσθούν αυστηρά οι κανόνες που θα τεθούν από την πολιτεία και τα ατομικά μέτρα προστασίας, ενώ κρίσιμο βήμα θεωρείται η εγκατάσταση στα καταστήματα συσκευών απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα. Αυτό τουλάχιστον υποστήριξαν χθες επιστήμονες που συμμετείχαν στη συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ), στο πλαίσιο της συζήτησης που έχει ανοίξει σχετικά με την επανέναρξη του λιανεμπορίου από την ερχόμενη Δευτέρα. Εάν πάντως δεν ξεκινήσει άμεσα η εμπορική δραστηριότητα και δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα στήριξης, που θα περιλάβουν ακόμη και «κούρεμα» υποχρεώσεων, ο πρόεδρος του ΕΣΑ Σταύρος Καφούνης προειδοποίησε για «λουκέτο» στις μισές επιχειρήσεις του κλάδου.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο διάστημα Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2020 ο τζίρος στο λιανεμπόριο είναι μικρότερος κατά 3,08 δισ. ευρώ, με μόνο 4 από τις 43 υποκατηγορίες να εμφανίζουν ανοδική τάση. Μεγάλες είναι και οι απώλειες για τα κρατικά έσοδα, καθώς, όπως ανέφερε ο κ. Καφούνης, μόνο από τη μη είσπραξη ΦΠΑ υπολογίζονται για το ίδιο διάστημα σε περίπου 600 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες στη διάρκεια της διαδικτυακής συνέντευξης Τύπου ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η δραστηριότητα του click away, μοντέλο που εφαρμόστηκε στο λιανεμπόριο το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου, υπολογίζεται ότι συνέβαλε στη διασπορά του κορωνοϊού σε ποσοστό 4%. Ο ίδιος υποστήριξε ότι με το μοντέλο του click away οι επαφές είναι περιορισμένες κατά 55% σε σύγκριση με την κανονική λειτουργία των φυσικών καταστημάτων, ενώ με το μοντέλο του click in shop (ραντεβού για αγορές εντός του καταστήματος) οι επαφές υπολογίζεται ότι είναι μειωμένες κατά 40% σε σύγκριση με την κανονική λειτουργία του λιανεμπορίου και κατά 25% αυξημένες σε σχέση με το μοντέλο click away. Με βάση αυτόν τον υπολογισμό προκύπτει ότι η συμβολή του click in shop στη διασπορά του ιού θα είναι της τάξεως του 5%. Ο κ. Σαρηγιάννης, πάντως, υποστήριξε ότι πρώτα πρέπει να λειτουργήσει το λιανεμπόριο με το μοντέλο click away, στη συνέχεια να εφοδιασθούν οι επιχειρήσεις με συσκευές απολύμανσης και καθαρισμού του αέρα (όχι ιονιστές) και σε επόμενο βήμα να εφαρμοστεί το μοντέλο click in shop. Το κόστος για τις συσκευές αυτές ανέρχεται σε περίπου 200-300 ευρώ για ένα χώρο 50 τ.μ. και ο ΕΣΑ έχει ζητήσει ήδη να δοθεί σχετική ενίσχυση στους εμπόρους.
«Εφόσον πρέπει να κάνουμε ένα βήμα τη φορά, το λιανεμπόριο πρέπει να είναι αυτό. Ισως έτσι να έπρεπε να είναι από την προηγούμενη εβδομάδα», δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ) Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, υποστηρίζοντας ότι «για την υγεία χρειάζονται πόροι και πρέπει να προηγηθεί η οικονομία». Τόσο ο κ. Εξαδάκτυλος όσο και ο κ. Σαρηγιάννης υποστήριξαν ότι πρέπει να προηγηθεί η επανέναρξη του λιανεμπορίου έναντι της διά ζώσης εκπαίδευσης των μαθητών γυμνασίων και λυκείων. Ο πρόεδρος του ΠΙΣ, πάντως, έσπευσε να διευκρινίσει ότι «δεν βρισκόμαστε σε φάση που έχουμε ξεπεράσει τον κίνδυνο και σε καμία περίπτωση στη φάση που βρισκόμασταν στις 28 Απριλίου 2020», τότε δηλαδή που ξεκινούσε η σταδιακή άρση του πρώτου lockdown.
Τέλος, ο πρόεδρος του ΕΣΑ πρότεινε την επαναλειτουργία του λιανεμπορίου με γεωγραφικούς περιορισμούς για τους καταναλωτές, να μην μπορούν δηλαδή να πηγαίνουν για ψώνια σε καταστήματα που βρίσκονται μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα συνωστισμού σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, που μπορεί να οδηγήσουν σε νέο αυστηρό lockdown, αλλά και για να ενισχυθούν οι τοπικές αγορές.
Τα δύο μοντέλα λειτουργίας των καταστημάτων
Το μοντέλο click away, με βάση τα όσα εφαρμόστηκαν ήδη τον Δεκέμβριο, λειτουργεί ως εξής:
Ο καταναλωτής παραγγέλνει από το ηλεκτρονικό κατάστημα ή τηλεφωνικά το προϊόν που θέλει να αγοράσει.
Η επιχείρηση καταχωρίζει την παραγγελία και αποστέλλει στον πελάτη είτε τιμολόγιο είτε μήνυμα (sms στο κινητό) που φέρει τα εξής στοιχεία: επωνυμία, διεύθυνση, ΑΦΜ, χρονικό διάστημα παραλαβής.
Ο καταναλωτής πρέπει να έχει εκτυπώσει την παραγγελία ή να έχει στο κινητό του το μήνυμα όταν πάει να παραλάβει το προϊόν.
Επιτρέπεται να πάει μόνο ένα άτομο να παραλάβει το προϊόν.
Η παράδοση γίνεται στον εξωτερικό χώρο του καταστήματος, όπου επιτρέπεται να υπάρχουν έως 9 άτομα με απόσταση δύο μέτρων μεταξύ τους.
Επιτρέπεται μόνο ηλεκτρονική πληρωμή (κατά την παραγγελία) ή με τη χρήση κάρτας κατά την παραλαβή του προϊόντος.
Το μοντέλο click in shop αναμένεται να λειτουργήσει ως εξής:
Ο καταναλωτής κλείνει ηλεκτρονικά ή τηλεφωνικά ραντεβού με το κατάστημα που επιθυμεί.
Οταν πηγαίνει να ψωνίσει θα πρέπει να έχει τυπώσει και να έχει μαζί του το αποδεικτικό του ραντεβού που του έχει στείλει η επιχείρηση ή το σχετικό sms.
Στο κατάστημα θα επιτρέπεται να παραμείνει για συγκεκριμένο χρόνο (εξετάζεται πιθανώς να είναι έως μισή ώρα), ενώ θα μπορεί να πληρώσει και με μετρητά.
Θα ισχύσουν οι γνωστοί περιορισμοί ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα. Δηλαδή, σε κατάστημα έως 20 τετραγωνικά μέτρα επιτρέπεται να βρίσκονται ταυτόχρονα 4 άτομα συνολικά, εργαζόμενοι και πελάτες. Σε καταστήματα από 20 έως 100 τ.μ. επιτρέπονται 4 άτομα, συν 1 άτομο ανά 10 τ.μ. για την επιφάνεια από 20 έως 100 τ.μ., και σε καταστήματα άνω των 100 τ.μ. επιτρέπονται 12 άτομα, συν 1 άτομο ανά 15 τ.μ. για την επιφάνεια άνω των 100 τ.μ.