Κάθε νέος πρόεδρος των ΗΠΑ υπόσχεται να εφαρμόσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα. Η πανδημία και ο οικονομικός της αντίκτυπος απαιτούν, όμως, ταχύτατη δράση για να μπορέσει ο Τζο Μπάιντεν να στηρίξει την αμερικανική οικονομία. Κατά την παρουσίαση της δέσμης μέτρων ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων, ο κ. Μπάιντεν υπογράμμισε επανειλημμένως την ανάγκη για άμεση δράση «τώρα». Για να έχει, όμως, τη συναίνεση της πλειοψηφίας στο Κογκρέσο, θα χρειαστούν χρόνος και συμβιβασμοί.
Ο νέος πρόεδρος αναμένεται να ανακαλέσει πολλές από τις επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά σε ορισμένα επιχειρηματικής φύσης θέματα, όπως οι εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και την Ε.Ε., μάλλον δεν θα επαναφέρει την προ Τραμπ κατάσταση. Δεν αναμένεται, άλλωστε, να ακυρώσει τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ να τιθασεύσει τους τεχνολογικούς κολοσσούς. Ακολουθούν μερικά από τα θέματα που θα διακυβεύσουν την επιτυχία της θητείας του στο τιμόνι των ΗΠΑ.
1. Η ανόρθωση της οικονομίας. Πριν από 12 χρόνια ο Μπαράκ Ομπάμα κληρονόμησε μια οικονομία σε ελεύθερη πτώση. Ο κ. Μπάιντεν είναι πιο τυχερός, καθώς η οικονομία είχε ήδη ανακάμψει πριν από την κατάρρευση της άνοιξης και το οφείλει σε μεγάλο βαθμό στα τρισεκατομμύρια βοήθειας που της χορήγησε η κυβέρνηση. Η ανάκαμψη έχει, όμως, επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες και τον Δεκέμβριο αντιστράφηκε, καθώς κατεγράφησαν πολλές απολύσεις με το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Θα πρέπει έτσι να προωθήσει εσπευσμένα το πρόγραμμα στήριξης της αμερικανικής οικονομίας, να γιατρέψει τις πληγές που άφησε η πανδημία και να αντιμετωπίσει τα βαθύτατα προβλήματα ανισότητας που υφίστανται εδώ και χρόνια και απλώς ήρθαν στην επιφάνεια εξαιτίας της πανδημίας.
2. Αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος. Ο κ. Μπάιντεν έχει επανειλημμένως επισημάνει πως το φορολογικό καθεστώς ευνοεί τους πλούσιους και τις μεγάλες επιχειρήσεις και έχει προτείνει σειρά μέτρων για να τους φορολογήσει περισσότερο και να χρηματοδοτήσει με τα φορολογικά έσοδα τις επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, υποδομές και παιδεία. Προτίθεται να ανακαλέσει μέρος των φοροαπαλλαγών που θέσπισε ο προκάτοχός του το 2017 για όσους έχουν έσοδα άνω των 400.000 δολαρίων και να αυξήσει το κόστος δανεισμού για επιχειρήσεις, επενδυτές υψηλού εισοδήματος και κληρονόμους μεγάλης περιουσίας. Ως εκ τούτου πρέπει να υπερνικήσει τις αντιδράσεις των επιχειρηματικών λόμπι και να βρει τρόπο να συμβιβάσει τις προτάσεις του με εκείνες των Δημοκρατικών του Κογκρέσου που επίσης θέλουν να αυξήσουν τους φόρους στους πλούσιους αλλά συχνά διαφωνούν ως προς το πώς θα το κάνουν.
3. Η μάχη με την Κίνα. Η Κίνα ενισχύθηκε από την πανδημία και αποτελεί πανίσχυρο ανταγωνιστή των ΗΠΑ. Οι κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ αυξάνονται παρά τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ. Επί χρόνια η Κίνα επένδυσε μεγάλα κεφάλαια στην κατάρτιση και εκπαίδευση των εργαζομένων και ο μεταποιητικός της τομέας έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανταγωνιστικός. Οι περιορισμοί που επέβαλε ο Τραμπ στις εξαγωγές ανάγκασαν την Κίνα να μειώσει τις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και ειδικότερα ημιαγωγούς και αεροσκάφη. Δεδομένου ότι αυξάνεται η στρατιωτική δύναμή της, ο κ. Μπάιντεν θα δυσκολευτεί να αποφασίσει αν θα επιτρέψει την πώληση υλικού υψηλής τεχνολογίας που θα αυξήσει περαιτέρω τη δύναμη της Κίνας.
4. Επανεκτίμηση του εμπορίου. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει θέσει τον φιλόδοξο στόχο να αναθερμάνει την αμερικανική βιομηχανία και να συνεργαστεί με τους συμμάχους των ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει την Κίνα. Η άμεση πρόκληση είναι να αποφασίσει πώς θα χειριστεί διάφορες επιλογές του Τραμπ όπως τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα αξίας άνω των 360 δισ. δολαρίων και πώς θα καθησυχάσει συμμάχους των ΗΠΑ όπως την Ε.Ε. που έχουν πληγεί από την πολιτική Τραμπ για το εμπόριο.
5. Εποπτεία των χρηματοπιστωτικών. Ο κ. Μπάιντεν έχει υποσχεθεί να επιβάλει αυστηρότερη εποπτεία στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μεταξύ άλλων, οι προτεραιότητές του είναι να επαναφέρει τους κανόνες που ρυθμίζουν την ανάληψη κινδύνου από τις τράπεζες τους οποίους ακύρωσε ο Τραμπ, καθώς και να περιορίσει τη δραστηριότητα των εταιρειών τεχνολογίας χρηματοπιστωτικών που δεν είναι τράπεζες. Πρέπει επίσης να ασχοληθεί με το σκιώδες τραπεζικό σύστημα των hedge funds και των διαχειριστών κεφαλαίων που κινούν πολλά τρισεκατομμύρια δολάρια και έχουν τη δυνατότητα να προκαλούν δυσανάλογα μεγάλη αστάθεια στην αγορά.
6. Βοήθεια στις μικρές επιχειρήσεις. Οι μικρές επιχειρήσεις απασχολούν περίπου τους μισούς υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα αλλά περίπου 400.000 από αυτές έκλεισαν οριστικά εξαιτίας της πανδημίας. Ο κ. Μπάιντεν έχει ζητήσει 15 δισ. δολάρια να διατεθούν σε άμεσες εγγυήσεις σε τουλάχιστον 1 εκατ. μικρές επιχειρήσεις που έχουν πληγεί βαρύτατα. Εχει επίσης ζητήσει να αυξηθεί στις 14 εβδομάδες η γονική αλλά και η αναρρωτική άδεια στη διάρκεια της πανδημίας.
7. Ελάφρυνση του χρέους των νοικοκυριών. Το συνολικό χρέος των νοικοκυριών μειώθηκε στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά οι απολύσεις οδήγησαν εκατομμύρια οικογένειες στην ένδεια. Παράλληλα με τις επιταγές ύψους 1.400 δολαρίων για κάθε Αμερικανό και την επέκταση των επιδομάτων ανεργίας, ο κ. Μπάιντεν ζητεί να διατεθούν 30 δισ. δολάρια για τη στήριξη νοικοκυριών που έχουν συσσωρεύσει απλήρωτα ενοίκια και λογαριασμούς ηλεκτροδότησης και ύδρευσης.