Η υποχώρηση της απασχόλησης και παράλληλα η αύξηση των ωρών εργασίας, έως και στο 90% των απασχολουμένων σε συγκεκριμένους κλάδους όπως το λιανικό και το χονδρικό εμπόριο, ακόμη και κατά τις περιόδους χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, χαρακτηρίζουν, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, τη χρονιά που μας πέρασε.
Στο μηνιαίο δελτίο του το ΙΝΕ εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία βγήκε το 2020 «βαθιά πληγωμένη» και εκφράζει φόβους ότι και το 2021 θα δεχθεί την «κληρονομιά χρέους», στην ανεργία και στους μισθούς. Σύμφωνα με το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, η ύφεση το περασμένο έτος, κατά τον τελικό απολογισμό, θα ξεπεράσει το 10%.
Οι κλάδοι που υπέστησαν το βαρύτερο πλήγμα, όπως είναι φυσικό, είναι το εμπόριο, οι μεταφορές, η εστίαση, ο τουρισμός, οι τέχνες και η ψυχαγωγία, με την πτώση της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας –τη μεγαλύτερη στην Ε.Ε.– να υπολογίζεται στο 30% και να φθάνει το 46% ειδικά για τον χώρο των τεχνών. Μόνο η μεταποίηση στην Ελλάδα παρουσιάζεται πιο ανθεκτική, αφού σημείωσε τη μικρότερη κάμψη τόσο το δεύτερο όσο και το τρίτο τρίμηνο του 2020. Βέβαια, αυτό πιθανότατα να οφείλεται στη μικρότερη έκθεση των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων στο διεθνές εμπόριο, γεγονός που, αν και τις θωρακίζει από εξωτερικές αρνητικές διαταραχές, διατηρεί το εμπορικό ισοζύγιο της οικονομίας σε ελλειμματική θέση. Στην Ελλάδα, η κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας στον ευρύτερο κλάδο του λιανικού και του χονδρικού εμπορίου, των μεταφορών, της εστίασης και της παροχής καταλύματος κατά το β΄ και το γ΄ τρίμηνο είναι η υψηλότερη σε όλη την Ευρωζώνη (με εξαίρεση τη Μάλτα), ενώ ειδικότερα το γ΄ τρίμηνο η απόκλιση από τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης αυξάνεται σημαντικά, καθώς η πτώση στην Ελλάδα ανέρχεται στο 30%.
Οπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ, η εξασθένηση της δραστηριότητας στους συγκεκριμένους κλάδους συνέβαλε στη μεγάλη πτώση του πραγματικού ΑΕΠ της χώρας μας, δεδομένης της συμμετοχής τους στη συνολική προστιθέμενη αξία της οικονομίας. Την ίδια στιγμή, ως εξόχως σημαντική καταγράφεται η μείωση της απασχόλησης και μάλιστα με δύο τρόπους: άμεσα, μέσω της αύξησης της ανεργίας αλλά και έμμεσα, μέσω των αναστολών συμβάσεων που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των οικονομικά ενεργών πολιτών, οι οποίοι όμως δεν συμπεριλαμβάνονται στους ανέργους. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται στο δελτίο του ΙΝΕ, ακόμα και κατά τις περιόδους χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων, αντί να ενισχυθεί ο αριθμός των οικονομικά ενεργών, αυξήθηκε δραστικά ο χρόνος εργασίας των ήδη απασχολουμένων. Ειδικά σε κλάδους όπως το εμπόριο, η μεταποίηση, η παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολήθηκαν περισσότερες ώρες ξεπερνάει το 90%!
Πάνω από 48 ώρες
Συνολικά, σύμφωνα με το ΙΝΕ, κατά τρίτο τρίμηνο του 2020, 3,35 εκατ. άτομα εργάστηκαν παραπάνω ώρες εργασίας από το κανονικό ωράριο. Εξ αυτών το 37,1% εργάστηκε περισσότερες από 48 ώρες την εβδομάδα. Συνεπώς, η χαλάρωση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης το γ΄ τρίμηνο, επισημαίνει η ΓΣΕΕ, καθώς και η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας σε σχέση με το β΄ τρίμηνο δεν οδήγησαν σε σημαντική αύξηση της απασχόλησης αλλά κυρίως σε αύξηση του χρόνου εργασίας. Οι κλάδοι στους οποίους το φαινόμενο παρουσιάζεται εντονότερο είναι αυτοί της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας, του λιανικού και του χονδρικού εμπορίου, της μεταποίησης και της διαχείρισης υδάτινων πόρων, παροχής νερού, ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ., με το ποσοστό των ατόμων που εργάστηκαν περισσότερες ώρες να ξεπερνάει το 90%.
Το ΙΝΕ θέτει ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας τη διατήρηση και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσω προγράμματος εγγυημένης απασχόλησης, αλλά και την ενίσχυση του εισοδήματος με αιχμή την αύξηση του κατώτατου μισθού.