Θέση στην επόμενη ημέρα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, όπως διαμορφώνεται από το νέο ανταγωνιστικό μοντέλο λειτουργίας (target model) και τη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ, παίρνει η ελβετική Axpo για να προσφέρει υπηρεσίες διαχείρισης ρίσκου σε παραγωγούς ΑΠΕ και μη καθετοποιημένους προμηθευτές, αλλά και σταθερές τιμές ρεύματος σε μεγάλους καταναλωτές. Πρόκειται για τη μία από τις δύο μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρισμού της Ελβετίας με μετόχους τα γερμανόφωνα καντόνια, συνολική παραγωγή ισχύος 10 γιγαβάτ και δραστηριότητα από τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά μέχρι τον Νότο, την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και την Τουρκία, και εδώ και ένα χρόνο στις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο άνοιξε γραφείο στην Αθήνα με επικεφαλής τον κ. Βασίλη Μαχιά (Country Manager της Axpo Greece) για να επεκταθεί σε άλλες δραστηριότητες, πέραν αυτής του trading μέσω της οποίας συμμετέχει στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού. Για τα σχέδια της Axpo στην Ελλάδα μιλάει στην «Κ» ο κ. Ντομένικο ντε Λούκα, επικεφαλής της Axpo Trading and Sales και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του ομίλου Axpo, μεταφέροντας ταυτόχρονα μια γεύση από τη μελλοντική εικόνα της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού.
«Σε οποιαδήποτε εταιρεία δεν έχει αντισταθμίσει το ρίσκο της και έχει μια έκθεση στους κινδύνους της αγοράς, η Axpo μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες και προϊόντα αντιστάθμισης κινδύνου. Mάλιστα αυτή είναι μία από τις κύριες δραστηριότητές μας», τονίζει ο κ. Ντομένικο ντε Λούκα. Φέρνοντας μαζί της μια εμπειρία 20 ετών σε ανταγωνιστικές αγορές της Ευρώπης, καθώς διαχειρίζεται χαρτοφυλάκιο 15,5 γιγαβάτ ΑΠΕ σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες μέσω διμερών συμβάσεων, η Axpo θα συμβάλει στην ενίσχυση ρευστότητας της αγοράς, παρέχοντας μεταξύ άλλων και «νέα εργαλεία» χρηματοδότησης για την ανάπτυξη των νέων έργων ΑΠΕ. «Το μοντέλο αυτό δεν θα αργήσει να έρθει και στην Ελλάδα. Υπάρχουν ήδη επενδυτές που κοιτάζουν εναλλακτικές λύσεις χρηματοδότησης μέσω διμερών μακροπρόθεσμων συμβάσεων», τονίζει ο ίδιος και αποκαλύπτει ότι η Axpo βρίσκεται ήδη σε επαφές με επενδυτικά funds που διερευνούν την ελληνική αγορά ΑΠΕ. Το μοντέλο των PPs θα δώσει λύση και στο πρόβλημα της βιομηχανίας για προμήθεια ρεύματος σε σταθερές και ανταγωνιστικές τιμές, σύμφωνα με τον ίδιο.
Μια τέτοια δυνατότητα, όπως εξηγεί, θα ανοίξει καθώς οι ΑΠΕ θα αναπτύσσονται είτε στη βάση ενός μοντέλου όπου η Axpo θα αγοράζει την ενέργεια από τους παραγωγούς και θα την μεταπωλεί στους μεγάλους καταναλωτές – βιομηχανίες, είτε στη βάση μιας τριμερούς σύμβασης η οποία θα περιλαμβάνει από τη μία πλευρά τον παραγωγό και από την άλλη τη μεγάλη ενεργοβόρα επιχείρηση και στη μέση την Axpo, η οποία θα διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο σε καθημερινή βάση στην αγορά και θα παρέχει υπηρεσίες πρόβλεψης, βελτιστοποίησης και εξισορρόπησης. Η Αxpo εξετάζει και προοπτικές ανάπτυξης χαρτοφυλακίου ΑΠΕ στην Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πανευρωπαϊκής στρατηγικής επενδύσεων στον τομέα, που όπως αποκαλύπτει στην «Κ», διαμορφώνεται αυτή την περίοδο. Η ελβετική εταιρεία δεν ανησυχεί για τα προβλήματα που εμφάνισε το ελληνικό target model. Aντίστοιχα προβλήματα, σύμφωνα με τον κ. Ντομένικο ντε Λούκα, παρατηρήθηκαν και σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές στη διαδικασία μετάβασης από το παλαιό μοντέλο αγοράς στο νέο. «Ασφαλώς θα χρειαστεί κάποιος χρόνος ώστε οι συμμετέχοντες της αγοράς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αλλά όταν βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας, είναι βέβαιο ότι το νέο μοντέλο αγοράς θα βοηθήσει πολύ στην αύξηση του ανταγωνισμού», τονίζει.
– Η Αxpo είδε ότι οι συνθήκες της αγοράς στην Ελλάδα είναι πλέον ώριμες για έναν νέο συμμετέχοντα προκειμένου να εισέλθει σε αυτήν και να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε ελληνικούς αλλά και σε διεθνείς πελάτες και κυρίως να συνεισφέρει στην αύξηση του ανταγωνισμού. Εχει μια εμπειρία 20 χρόνων σε ανταγωνιστικές αγορές στην Ευρώπη και σκοπεύει να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες όχι μόνο σε προμηθευτές ενέργειας αλλά σε και σε άλλες κατηγορίες πελατών όπως ανεξάρτητους παραγωγούς ΑΠΕ και μεγάλους καταναλωτές.
– Μπορείτε να μας εξηγήσετε τις υπηρεσίες που θα παρέχετε στην ελληνική αγορά;
– Σκοπεύουμε να προσφέρουμε ρευστότητα στη χονδρεμπορική αγορά καθώς επίσης να δραστηριοποιηθούμε στον τομέα των διμερών μακροπρόθεσμων συμβολαίων (PPAs) με παραγωγούς ΑΠΕ. Σε αυτόν τον κλάδο, είμαστε ένας από τους μεγαλύτερους συμμετέχοντες πανευρωπαϊκά και όπου μπορούμε με βάση την εμπειρία μας στο εξωτερικό να βοηθήσουμε επενδύσεις στις ΑΠΕ να υλοποιηθούν ως η εταιρεία η οποία θα αγοράζει την ηλεκτρική ενέργεια από τους σταθμούς αυτούς και θα εγγυάται μια σταθερή τιμή στον παραγωγό μειώνοντας ή και εξαφανίζοντας το ρίσκο της επένδυσης. Η Αxpo έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει αυτή τη σταθερή τιμή αγοράς προς τους παραγωγούς σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάμε τις επενδύσεις στις ΑΠΕ.
– Πόσο κοντά είστε στο να κλείσετε τέτοιες συμφωνίες;
– Είμαστε σε επαφή με επενδυτές, πολλοί από τους οποίους είναι διαχειριστές επενδυτικών κεφαλαίων τα οποία προορίζονται για επενδύσεις σε υποδομές συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και των ΑΠΕ. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον. Αναμένουμε την επόμενη δημοπρασία τον Μάιο και γνωρίζουμε ασφαλώς ότι θα υπάρξει πολύ παραπάνω συμμετοχή από τον όγκο των προς δημοπράτηση συμβολαίων. Πολλά έργα θα μείνουν εκτός. Θα είναι, όμως, έτοιμα να χρηματοδοτηθούν και να ξεκινήσει η διαδικασία κατασκευής εάν βρουν κάποιο μοντέλο που θα μειώσει το ρίσκο που αναλαμβάνουν οι επενδυτές. Το μοντέλο αυτό δεν θα αργήσει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, υπάρχουν ήδη επενδυτές που βλέπουν εναλλακτικές λύσεις χρηματοδότησης μέσω διμερών μακροπρόθεσμων συμβάσεων PPAs.
– Οι διμερείς αυτές συμβάσεις να υποθέσω ότι διευκολύνουν και το θέμα της χρηματοδότησης έργων ΑΠΕ που θα μείνουν εκτός δημοπρασιών;
– Είναι ακριβώς όπως τα περιγράψατε. Στα πλεονεκτήματα μιας διμερούς σύμβασης PPA, είναι ότι το ρίσκο μεταφέρεται από τον παραγωγό στην Axpo και έτσι διευκολύνεται η χρηματοδότηση του έργου. Πολλά θα εξαρτηθούν από την τιμή που θα δώσουν οι επόμενες δημοπρασίες τον Μάιο. Σε πολλές χώρες στην Ευρώπη συνυπάρχουν και τα δύο μοντέλα, των συμβάσεων διαφορικής προσαύξησης (τιμές μέσω δημοπρασιών) και των διμερών συμβάσεων PPAs. Μάλιστα, σε πολλές χώρες συμβαίνει οι δημοπρασίες να είναι τόσο ανταγωνιστικές ώστε να προσφέρουν ακόμη και χαμηλότερες τιμές από ό,τι οι διμερείς συμβάσεις. Ως εκ τούτου, πολλοί επενδυτές προτιμούν το μοντέλο των διμερών μακροπρόθεσμων συμβάσεων με την Axpo.
– Εχετε υποβάλει στη ΡΑΕ αίτηση άδειας φορέα σωρευτικής εκπροσώπησης ισχύος 500 MW. Αυτό σημαίνει ότι θα δραστηριοποιηθείτε στην αγορά και με αυτή την ιδιότητα;
– Είναι κάτι που το γνωρίζουμε πολύ καλά. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, έχουμε 6,5 χιλιάδες μεγαβάτ τα οποία διαχειρίζεται η θυγατρική του ομίλου στη χώρα. Οι διμερείς συμβάσεις PPAs εμπεριέχουν πολύ μεγαλύτερο ρίσκο για την εταιρεία που αναλαμβάνει το κόστος αγοράς ενέργειας από ΑΠΕ σε μακροπρόθεσμη βάση και επομένως είναι ένας τομέας που η Axpo μπορεί να προσφέρει την τεχνογνωσία και την εμπειρία της στην ελληνική αγορά, αναλαμβάνοντας μέσω των μακροπρόθεσμων συμβάσεων το ρίσκο της αγοράς ηλεκτρισμού από ΑΠΕ. Μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στο μοντέλο του απλού aggregation και στα μακροπρόθεσμα διμερή συμβόλαια PPAs είναι ότι μια εταιρεία για να μπορέσει να υποστηρίξει τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις ως αγοραστής της ηλεκτρικής ενέργειας σε εγγυημένη σταθερή τιμή χρειάζεται ισχυρό ισολογισμό και καλή πιστοληπτική ικανότητα. Η Axpo διαθέτει και το μέγεθος και την οικονομική ευρωστία που απαιτούνται.
Μπορούμε να προσφέρουμε σταθερές τιμές σε μεγάλες βιομηχανίες
– Οι διμερείς συμβάσεις μπορούν να αποτελέσουν λύση για την προμήθεια μεγάλων βιομηχανικών καταναλωτών σε σταθερές τιμές που σήμερα είναι εξαρτημένοι από τη ΔΕΗ;
– Οι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας, βιομηχανικοί και εμπορικοί, είναι η κύρια βάση πελατών της Axpo πανευρωπαϊκά. Ασφαλώς και στοχεύουμε σε αυτούς τους καταναλωτές, αν και η παρουσία ενός μεγάλου ομίλου στην Ελλάδα κάνει τη μετάβαση από τις τωρινές συνθήκες σε ένα μέλλον με πολλούς ανταγωνιστές λίγο πιο ιδιαίτερη. Ομως πιστεύουμε ότι με τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στην Ελλάδα και τα μοντέλα των διμερών συμβάσεων PPAs θα δοθούν ευκαιρίες για εταιρείες σαν την Axpo να προμηθεύσουν αυτούς τους μεγάλους καταναλωτές σε σταθερές ανταγωνιστικές τιμές. Αυτό ασφαλώς θα εξαρτηθεί και από το ρυθμιστικό πλαίσιο και εάν αυτό εξασφαλίζει κάποιες συγκεκριμένες τιμές πώλησης στους καταναλωτές, τις οποίες μόνο ο υφιστάμενος μεγάλος προμηθευτής μπορεί να υποστηρίξει. Πιστεύουμε ότι με τις ΑΠΕ να διαδραματίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στην ελληνική αγορά, θα υπάρξουν νέες ευκαιρίες είτε στη βάση ενός μοντέλου όπου η Axpo θα αγοράζει την ενέργεια από τους παραγωγούς και θα τη μεταπωλεί στους μεγάλους καταναλωτές – βιομηχανίες είτε στη βάση μιας τριμερούς σύμβασης η οποία θα περιλαμβάνει από τη μία πλευρά τον παραγωγό, από την άλλη την κατανάλωση –τη μεγάλη ενεργοβόρα επιχείρηση– και στη μέση την Axpo, η οποία θα διαχειρίζεται το χαρτοφυλάκιο σε καθημερινή βάση στην αγορά και θα παρέχει υπηρεσίες πρόβλεψης, βελτιστοποίησης και εξισορρόπησης.
– Στοχεύετε και στους μη καθετοποιημένους προμηθευτές ρεύματος;
– Βεβαίως συγκαταλέγονται στους πελάτες μας. Σε οποιαδήποτε εταιρεία δεν έχει αντισταθμίσει το ρίσκο της και έχει μια έκθεση στο ρίσκο της αγοράς, η Axpo μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες και προϊόντα αντιστάθμισης κινδύνου. Mάλιστα αυτή είναι μια από τις κύριες δραστηριότητές μας. Και το κάνουμε αυτό όχι γιατί παίρνουμε αλόγιστα ρίσκο, αλλά γιατί διαθέτουμε ένα αρκετά μεγάλο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, το οποίο εκτείνεται σε μια μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Αυτό το ευρύτερο χαρτοφυλάκιο μας επιτρέπει να προσφέρουμε εργαλεία διαχείρισης και αντιστάθμισης ρίσκου, έχοντας βεβαίως πάντα ως προτεραιότητα τον σωστό υπολογισμό του ρίσκου και τη σωστή διαχείρισή του.
– Σας ανησυχούν τα προβλήματα που εμφάνισε το νέο μοντέλο της ελληνικής αγοράς με την έναρξη της λειτουργίας του;
– Aυτά που είδαμε στην ελληνική αγορά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του target model δεν προκαλούν έκπληξη. Είναι η φυσιολογική εξέλιξη μετάβασης από ένα μοντέλο υποχρεωτικής αγοράς σε ένα μοντέλο απελευθερωμένης αγοράς και τα είδαμε να συμβαίνουν αρκετά χρόνια πριν και στις αγορές της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου όλες οι συναλλαγές γίνονταν μέσω ενός κεντρικού μηχανισμού. Αντίστοιχα προβλήματα παρατηρήθηκαν και σε αυτές τις αγορές όταν ξεκίνησαν τη διαδικασία μετάβασης από το παλαιό μοντέλο αγοράς στο νέο. Ασφαλώς θα χρειαστεί κάποιος χρόνος ώστε οι συμμετέχοντες της αγοράς να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αλλά όταν βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας είναι βέβαιο ότι το νέο μοντέλο αγοράς θα βοηθήσει πολύ στην αύξηση του ανταγωνισμού, κυρίως γιατί επιτρέπει πλέον σε περισσότερες εταιρείες να δραστηριοποιηθούν στον χώρο της χονδρεμπορικής αγοράς. Αυτό είναι κάτι το οποίο παρατηρήθηκε με βάση την εμπειρία μου στις αγορές της Ευρώπης στο αντίστοιχο στάδιο μετάβασης.
– Ο τομέας των ΑΠΕ από πλευράς παραγωγής είναι μέσα στα σχέδια της Axpo;
– Η εταιρεία αυτή τη στιγμή διαμορφώνει τη στρατηγική της για επενδύσεις στις ΑΠΕ. Δεν είναι κάτι που έχουμε ανακοινώσει ακόμη, υπάρχει όμως μια ευρύτερη στρατηγική για την επένδυση σοβαρών κεφαλαίων στις ΑΠΕ πανευρωπαϊκά, καθώς η Axpo έχει αναλάβει δεσμεύσεις για τη μετάβαση σε μια αγορά και οικονομία χαμηλών ρύπων. Επομένως, ένα μέρος των κεφαλαίων αυτών μπορεί να διοχετευθεί στην ελληνική αγορά. Η στρατηγική αυτή, ωστόσο, είναι ακόμη στο στάδιο της επεξεργασίας και δεν έχει ολοκληρωθεί.