Να υπάρξει σαφής εικόνα του δημόσιου κόστους από την επικείμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση και να είναι ξεκάθαρο ποιοι και σε ποιο βαθμό θα επωμισθούν το κόστος μετάβασης θέτει ως αναγκαιότητα, ενόψει της μετατροπής των επικουρικών συντάξεων σε αμιγώς κεφαλαιοποιητικές, η διεύθυνση οικονομικών μελετών της Alpha Bank. Σε έκθεση με θέμα τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού και την κατανομή των κινδύνων μεταξύ των γενεών, οι μελετητές της Alpha Bank υπογραμμίζουν ότι το σύστημα συνταξιοδότησης στην Ελλάδα απαιτεί, αφενός, μια σειρά μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα και την επάρκειά του, αφετέρου, την ορθή και αποτελεσματική σύνδεσή του με τις αλληλεξαρτώμενες μακροοικονομικές πολιτικές.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η αναγγελθείσα μεταρρύθμιση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν επαρκεί όμως για να επιλύσει τα ριζωμένα προβλήματα του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ελλάδα, ενώ δεν προωθεί παράλληλα και άλλες μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με τον δεύτερο και τρίτο συνταξιοδοτικό πυλώνα. Ετσι, το συνταξιοδοτικό σύστημα παραμένει αντιμέτωπο με περαιτέρω προκλήσεις, οι οποίες, εκτός από το δημογραφικό πρόβλημα, αφορούν και το ευρύτερο μακροοικονομικό περιβάλλον αλλά και το πλαίσιο της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς εργασίας. Ως προς τον δημογραφικό κίνδυνο, ξεκαθαρίζεται ότι το ποσοστό της ηλικιακής ομάδας άνω των 65 ετών στον συνολικό πληθυσμό αναμένεται να φτάσει στο 32,8% έως το 2070, ενώ ο δείκτης εξάρτησης των ατόμων άνω των 65 ετών προς τα άτομα ηλικίας 15-64 ετών, ο οποίος έχει ζωτικό ρόλο στη βιωσιμότητα του συστήματος, προβλέπεται να αυξηθεί από το 35 το 2019 στο 60 το 2070. Ταυτόχρονα, η διάμεση ηλικία αναμένεται να φθάσει τα 51 χρόνια, το ποσοστό γεννητικότητας να παραμείνει κάτω από το 1,6 και το προσδόκιμο ζωής να αυξηθεί στα 86,4 και 90,3 χρόνια για άνδρες και γυναίκες, αντιστοίχως, έως το 2070.
Για να αντιστραφούν δε οι αρνητικές επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού στο σύστημα, τίθενται ως λύσεις η συμμετοχή των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας, μια αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική που ενσωματώνει την προσφορά εργασίας μεταναστών στην επίσημη αγορά εργασίας, καθώς και ο περιορισμός του brain drain και η μείωση της αναντιστοιχίας των δεξιοτήτων με τις θέσεις εργασίας.
Παρ’ όλα αυτά, το δημογραφικό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Ειδικά στην Ελλάδα, θα πρέπει να προστεθεί στη λίστα των προβλημάτων η πολιτική απροθυμία και αναβλητικότητα να αλλάξει επί της ουσίας το ασφαλιστικό σύστημα. Η ορθή ανάπτυξη των ιδιωτικών επαγγελματικών και ατομικών συνταξιοδοτικών αποταμιευτικών συστημάτων, δηλαδή του δεύτερου και του τρίτου πυλώνα, αποτελεί επίσης μια μεγάλη πρόκληση, αναφέρουν οι μελετητές, ως εναλλακτική επιλογή για τον εργαζόμενο.
Επιπροσθέτως, η υψηλή φορολογία εισοδήματος και τα ποσοστά εισφορών δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για την επέκταση της συμμετοχής σε ιδιωτικούς πυλώνες συντάξεων.
Βέβαια, στη μελέτη γίνεται κατανοητό ότι το συνταξιοδοτικό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο ως αυτόνομο, τεχνικό/αναλογιστικό πρόβλημα, αλλά να εξετάζονται κάθε φορά οι ιδιαίτερες παράμετροί του σε συνάρτηση με το μακροοικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο το σύστημα αναπτύσσεται.
Διαβάστε επίσης:
• Εκτόξευση του αριθμού των αιτήσεων για συνταξιοδότηση
• Μειωμένη κατά 39 ευρώ η μέση σύνταξη μετά τον νόμο Κατρούγκαλου