Την προηγούμενη εβδομάδα ψηφίστηκε στη Βουλή τροπολογία για τη χορήγηση κινήτρων για τη δημιουργία family office στην Ελλάδα. Τι είναι όμως το family office; Πρόκειται για εταιρείες ειδικού σκοπού, που λειτουργούν ανά τον κόσμο, με αποκλειστικό σκοπό τη διαχείριση της περιουσίας οικογενειών. Σε όλο τον κόσμο σήμερα υπάρχουν 12.000-15.000 family offices.
Ενα απλό, ασφαλές και ευέλικτο πλαίσιο λειτουργίας family office στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει μοχλό ενίσχυσης της επενδυτικής δραστηριότητας φυσικών προσώπων, δημιουργώντας συγχρόνως νέες υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και γεννώντας ένα νέα κλάδο παροχής υπηρεσιών, με ό,τι αυτό σημαίνει για την οικονομική δραστηριότητα της χώρας.
Δυστυχώς, το υπουργείο Οικονομικών «σκότωσε» το family office με το που γεννήθηκε. Η διάταξη που ψηφίστηκε έχει 5 προβληματικά σημεία που περιορίζουν υπερβολικά τις δυνατότητες ενός τέτοιου γραφείου στην Ελλάδα, ενώ απαιτούν ποσά λειτουργικών δαπανών που καθιστούν την όλη πρωτοβουλία απαγορευτική.
Ποια είναι τα 5 λάθη και πώς μπορούμε να τα διορθώσουμε;
H έννοια της «οικογένειας»: Η διάταξη ορίζει ως οικογένεια δύο μόνο γενιές (γονείς και τέκνα) και μάλιστα καλύπτει μόνο άγαμα τέκνα. Ομως σε όλον τον κόσμο η οικογένεια δεν είναι μόνο οι γονείς και τα άγαμα τέκνα, αλλά και τα έγγαμα τέκνα κ.λπ. Η συνήθης δομή ενός family office εξυπηρετεί περισσότερα αδέλφια, που κατοικούν σε διαφορετικές χώρες του κόσμου, καθώς και τα παιδιά τους, είτε είναι παντρεμένα είτε όχι. Δεν μας ενδιαφέρουν τέτοιες περιπτώσεις.
Οικογένειες με διεθνές προφίλ: Η νέα διάταξη περιορίζει το family office μόνο σε οικογένειες που τα μέλη της κατοικούν στην Ελλάδα. Ενώ παντού έχει γίνει αποδεκτό ότι τα family offices εξυπηρετούν οικογένειες των οποίων τα μέλη κατοικούν σε διαφορετικές επικράτειες. Αν λοιπόν οι γονείς κατοικούν στην Ελλάδα και τα παιδιά αποφασίσουν να ζουν στις ΗΠΑ ή τη Γερμανία το family office δεν μπορεί να διαχειριστεί την περιουσία του συνόλου της οικογένειας! Δεν θέλουμε να συνδυάσουμε το family office με οικογένειες διεθνούς προφίλ και με μεγάλη κινητικότητα; Αλλωστε τα οφέλη για την ελληνική οικονομία θα έρθουν από την εγκατάσταση των family offices και όχι μόνο από τη φορολογία των Ελλήνων κατοίκων. Αποσυνδέοντας τη φορολογική κατοικία της οικογένειας από τη φορολογική κατοικία του family office, που θα είναι στην Ελλάδα, διευρύνουμε τον αριθμό των μελλοντικών family offices στη χώρα.
Το «μεγάλο» family office: στον νέο νόμο προκρίνεται το μοντέλο ενός single family office (SFO), που εξυπηρετεί δηλαδή μόνο μία οικογένεια, έναντι των multifamily offices (MFO), που εξυπηρετούν περισσότερες οικογένειες συγχρόνως. Και αυτό λάθος. Είναι διαπιστωμένο ότι διεθνώς η τάση είναι υπέρ των multifamily offices. Τι θα γίνει όταν φτάσουμε στα εγγόνια; Θα πρέπει να διαλύσουμε το family office διότι με τη σημερινή διάταξη δεν θα μπορεί να εξυπηρετηθούν από αυτό. Ομως όσο ευρύτερη είναι η ζωή και η δραστηριότητα ενός family office, τόσο μεγαλύτερο ποσό λειτουργικών δαπανών θα μπορεί να αναλάβει.
Ελάχιστες δαπάνες: Η νέα διά-ταξη απαιτεί ελάχιστο ποσό δαπανών του family office 1.000.000 ευρώ ετησίως. Ενδεικτικά, το νέο καθεστώς προσέλκυσης αλλοδαπών φυσικών προσώπων στην Ελλάδα απαιτεί εφάπαξ επένδυση στη χώρα, αξίας 500.000 ευρώ και οδηγεί σε ετήσια φορολογική υποχρέωση ποσού 100.000. Αρα η συνολική αξία επένδυσης και φόρου σε βάθος 15ετίας είναι 2.000.000 ευρώ (500.000 ευρώ επένδυση + 1.500.000 ευρώ συνολική φορολογία). Η αντίστοιχη προτεινόμενη ρύθμιση για το family office απαιτεί ετήσια «επένδυση» αξίας 1.000.000 ευρώ και οδηγεί σε ετήσια φορολογική υποχρέωση 70.000 ευρώ. Αρα η συνολική αξία επένδυσης και φόρου σε βάθος 15ετίας είναι 16.050.000 ευρώ (15.000.000 σύνολο ετήσιων δαπανών + 1.050.000 ευρώ φόρος εισοδήματος). Ενα από τα πιο ανταγωνιστικά jurisdictions για family office σήμερα (Σιγκαπούρη) απαιτεί ετήσιες δαπάνες 200.000 (δολαρίων Σιγκαπούρης).
Φορολογική ασφάλεια: Και τέλος, σε όλες τις χώρες του κόσμου που έχουμε family offices έχουμε ρητή εξαίρεση από τις διατάξεις σχετικά με τον τόπο πραγματικής διοίκησης των αλλοδαπών επενδύσεων (άρθρο 4 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος). Ορίζεται δηλαδή ξεκάθαρα ότι οι δραστηριότητες του family office δεν αποτελούν διοίκηση των αλλοδαπών εταιρειών της οικογένειας, πράγμα που θα δημιουργούσε φορολογικό ντόμινο για τη συνολική τους περιουσία. Το ίδιο προβλέπουμε κι εμείς για τις δραστηριότητες των γραφείων του ν. 89, καθώς και για τους fund managers που διαχειρίζονται αλλοδαπά funds. Γιατί να μην το κάνουμε και με τα family offices;
Αν είναι να εφαρμόσουμε τον θεσμό του family office και στην Ελλάδα, θα πρέπει να το κάνουμε έξυπνα και ανταγωνιστικά. Διορθώνοντας αυτά τα 5 λάθη, πιθανόν να έχουμε αυτήν την ευκαιρία!
* Ο κ. Γεράσιμος Γιαννόπουλος και η κ. Ελίνα Φιλίππου είναι εταίροι της δικηγορικής εταιρείας Zepos & Yannopoulos.