Υποστελεχωμένη σε βαθμό απαξίωσης, σε μια συγκυρία που ο ρόλος της καθίσταται ιδιαίτερα κομβικός για τη ρύθμιση και εποπτεία μιας σειράς θεμάτων που συνδέονται με την ενεργειακή μετάβαση και την εύρυθμη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς, παραμένει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Το ελληνικό κράτος έχει ενσωματώσει πλήρως το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ και της ενίσχυσης της ανεξαρτησίας της, προκειμένου να ανταποκριθεί στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Ταυτόχρονα όμως έχει καταφέρει διαχρονικά να την κρατάει αποδυναμωμένη με τρόπο που θεσμικά δεν εγείρει ζητήματα, αλλά στην πράξη αναιρεί σε μεγάλο βαθμό την ανεξαρτησία της και υπονομεύει τον ρόλο της ως θεματοφύλακα του ανταγωνισμού και της διαφανούς λειτουργίας της αγοράς. Η πρακτική αυτή κορυφώθηκε την περίοδο 2015-2019 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και διοικήσεως της ΡΑΕ από τον κ. Νίκο Μπουλαξή που τοποθετήθηκε στη θέση του προέδρου επί υπουργίας Παναγιώτη Λαφαζάνη. Η διοίκηση Μπουλαξή συνοδεύτηκε από την πολύ στενή εποπτεία της ανεξάρτητης αρχής από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε βαθμό που στην αγορά να κυριαρχεί η άποψη ότι λειτουργεί ως γενική διεύθυνση του υπουργείου. Πολλαπλές δυσλειτουργίες όμως στο εσωτερικό της ΡΑΕ με σοβαρό αντίκτυπο και στην αγορά δημιούργησε και η συγκεντρωτική διοίκηση του κ. Μπουλαξή και η προσπάθεια ελέγχου ακόμη και προσωπικών δεδομένων των στελεχών της, κάτι που προκάλεσε εισαγγελική παρέμβαση και εν συνεχεία την «περίεργη» κατάρρευση του πληροφοριακού συστήματος της ανεξάρτητης αρχής. Για ένα σχεδόν μήνα η ΡΑΕ βρέθηκε σε κατάσταση πλήρους «ηλεκτρονικής παράλυσης», ενώ τα προβλήματα συνεχίστηκαν τουλάχιστον για έξι μήνες, διάστημα κατά το οποίο χάθηκαν σοβαρά στοιχεία και εταιρικά δεδομένα.
Τέλος στην ταραγμένη αυτή περίοδο και την αβεβαιότητα που προκάλεσε στην αγορά, έβαλε η τοποθέτηση νέας διοίκησης στη ΡΑΕ από τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη. Τον Ιούλιο του 2020 η αρμόδια επιτροπή της Βουλής ενέκρινε για τη θέση του προέδρου της ΡΑΕ τον καθηγητή Αθανάσιο Δαγούμα. Με πλούσια ακαδημαϊκά διαπιστευτήρια και σημαντική εμπειρία στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα, ο κ. Δαγούμας ανέλαβε καθήκοντα με διάθεση και όρεξη για δουλειά και «τη φιλοδοξία για την ενίσχυση του κύρους και της αναβάθμισης της ΡΑΕ», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο ίδιος στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.
Η αλλαγή διοίκησης δημιούργησε υψηλές προσδοκίες στην ενεργειακή αγορά για την επανάκτηση της ανεξαρτησίας της ΡΑΕ και του θεσμικού της ρόλου.
Η διοίκηση Δαγούμα βρήκε στα συρτάρια της ΡΑΕ περί τις 1.700 παλαιές αιτήσεις για ΑΠΕ που έπρεπε να αξιολογηθούν, εκκρεμότητες για μια σειρά από αποφάσεις που συνδέονταν με την πορεία των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων (ρυθμιζόμενο έσοδο ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, Εταιρειών Διανομής Αερίου κ.λπ.) κ.ά. Μέσα σε αυτά, «έσκασε» στα χέρια της το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ και τον Νοέμβριο το target model, ζητήματα που έφεραν σε εμπόλεμη κατάσταση τους συμμετέχοντες στην αγορά. Ο νέος πρόεδρος της ΡΑΕ με μόλις 50 άτομα προσωπικό, κατά 25% κάτω από το προβλεπόμενο με νόμο του 2011, όταν τα θέματα που καλείτο να διαχειριστεί ο ρυθμιστής ήταν πολύ λιγότερα, κατάφερε σε διάστημα έξι μηνών να επιλύσει θέματα δύο ετών. Μαζί με τις πιέσεις όμως που δέχονταν από τους φορείς της αγοράς άρχισε να φυλλορροεί και το προσωπικό του. Η ένταση της δουλειάς σε συνδυασμό με το χαμηλό ενιαίο μισθολόγιο του Δημοσίου στο οποίο έχει ενταχθεί η ανεξάρτητη αρχή, υποχρεώνει το προσωπικό της ΡΑΕ να βρίσκει εργασιακή διέξοδο στην ενεργειακή αγορά, εταιρείες της οποίας προσφέρουν ικανοποιητικές αμοιβές για τη μεταγραφή τους. Μέσα σε διάστημα λίγων μηνών τον δρόμο αυτό ακολούθησε ο διευθυντής του γραφείου του κ. Δαγούμα και ένα ακόμη στέλεχος του γραφείου του, ενώ πολύ πρόσφατα παραιτήθηκε και η γενική διευθύντρια αρμόδια για τις ΑΠΕ, όπου εκκρεμούν για αξιολόγηση χιλιάδες νέες αιτήσεις που κατατέθηκαν μετά τον Δεκέμβριο. Το τμήμα χονδρεμπορικής αγοράς στο οποίο εντάσσεται και το target model με τα πολλαπλά προβλήματα, δουλεύει με μόλις δύο ειδικούς επιστήμονες και το τμήμα λιανικής που είναι επιφορτισμένο με την παρακολούθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων και την προστασία του καταναλωτή ελέγχεται από έναν ειδικό επιστήμονα και έναν υπάλληλο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Η κατάσταση έφερε σε απόγνωση και σύμφωνα με πληροφορίες στα πρόθυρα της παραίτησης τον νέο πρόεδρο της ΡΑΕ, ο οποίος φέρεται να συνέδεσε την παραμονή του στην Αρχή με αίτημα, τόσο προς την προηγούμενη όσο και την νυν ηγεσία του ΥΠΕΝ, για προσλήψεις και εξαίρεση από το ενιαίο μισθολόγιο, στο πλαίσιο ενός νέου διοικητικού οργανογράμματος που κατήρτισε με τη συνδρομή της Mckinsey. Η πρόταση που ετοιμάζεται να καταθέσει στο υπουργείο προβλέπει νέες προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού με αμοιβές 2.500 ευρώ για στελέχη με διδακτορικό έναντι 1.100 ευρώ σήμερα και 1.500 ευρώ για κατόχους μεταπτυχιακού από 950 ευρώ σήμερα. Το νέο μισθολόγιο μπορεί να καλυφθεί από αποθεματικά της ΡΑΕ ύψους 2 εκατ. ευρώ κατ’ έτος, χωρίς να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Στο μεταξύ, από την περασμένη εβδομάδα η ολομέλεια της ΡΑΕ δεν μπορεί να συνεδριάσει γιατί έληξε η θητεία τεσσάρων μελών της. Η τελευταία συνεδρίαση της ολομέλειας έγινε την περασμένη Πέμπτη και ενώ εκκρεμούν μια σειρά από κρίσιμες αποφάσεις θα μπορέσει να συγκληθεί σε σώμα μόλις ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας τοποθετήσει τα νέα μέλη, κάτι που αναμένεται το αμέσως επόμενο διάστημα.