Η αιφνιδιαστική και απροσχημάτιστη καθαίρεση του Νατσί Αγκμπάλ από το τιμόνι της Τράπεζας της Τουρκίας ήταν αναμενόμενο να προκαλέσει την έντονη αντίδραση των επενδυτών και τη μαζική έξοδό τους από τους τουρκικούς τίτλους και το νόμισμα. Η τουρκική λίρα βρέθηκε χθες σε ελεύθερη πτώση, χάνοντας κάποια στιγμή στην αρχή της συνεδρίασης πάνω από το 15% της αξίας της, με την ισοτιμία της να διαμορφώνεται στις 8 τουρκικές λίρες προς ένα δολάριο. Εξίσου θεαματική ήταν, άλλωστε, η πτώση του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης που υποχώρησε κατά 9,1%, ενώ στα ύψη εκτινάχθηκε το κόστος δανεισμού της Τουρκίας με τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων να σημειώνουν άνοδο 343 μονάδων βάσης, φτάνοντας στο ιλιγγιώδες 17,49%.
Καθαιρώντας τον Αγκμπάλ ο Τούρκος πρόεδρος κατάφερε τη χαριστική βολή στην αξιοπιστία του, στην αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας και κατ’ επέκταση της χώρας. Παραδοσιακός οικονομολόγος και υπέρμαχος της ορθόδοξης νομισματικής πολιτικής, ο Νατσί Αγκμπάλ χαίρει της εμπιστοσύνης της αγοράς, ενώ στους μόλις τέσσερις μήνες που παρέμεινε στο τιμόνι της κεντρικής τράπεζας πέτυχε να στηρίξει την τουρκική λίρα. Εθεσε παράλληλα στόχο του την αναπλήρωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας τα οποία είχαν κυριολεκτικά εξανεμιστεί. Είχαν διοχετευθεί από τον προηγούμενο κεντρικό τραπεζίτη στις αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος, με στόχο να στηρίξουν το νόμισμα χωρίς αύξηση των επιτοκίων.
Παρά το πλήγμα που δέχθηκε η τουρκική οικονομία όταν η Ουάσιγκτον αποφάσισε κυρώσεις κατά της Αγκυρας για το θέμα των S400, από τον διορισμό του Αγκμπάλ στις αρχές Νοεμβρίου, η τουρκική λίρα έχει ενισχυθεί συνολικά κατά 15%. Η ανάκαμψή της άρχισε αμέσως μετά τον διορισμό του, αντανακλώντας ακριβώς την εμπιστοσύνη της αγοράς. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται, όμως, στις αυξήσεις των επιτοκίων συνολικά κατά 875 μονάδες που αποφάσισε ο Αγκμπάλ σε αυτό το χρονικό διάστημα. Και ήταν προφανώς αυτές οι επανειλημμένες αυξήσεις των επιτοκίων που ενόχλησαν τον Ταγίπ Ερντογάν και αποφάσισε έτσι να αλλάξει για τέταρτη φορά τον κεντρικό τραπεζίτη μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια.
Η κίνηση του Τούρκου προέδρου μετά την επιθετική αύξηση των επιτοκίων και μόλις τέσσερις μήνες μετά τον διορισμό του Αγκμπάλ διαψεύδει πλήρως την προσδοκία της αγοράς για επιστροφή της Τουρκίας σε ορθόδοξη νομισματική πολιτική. Διαψεύδει πρωτίστως την υπόσχεση που ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν έδωσε στις αρχές Νοεμβρίου όταν αντικατέστησε το οικονομικό του επιτελείο ότι δεν θα παρεμβαίνει πλέον στην πολιτική της κεντρικής τράπεζας και θα αρκείται απλώς να λέει τη γνώμη του. Δεν έπαψε, βέβαια, να επαναλαμβάνει την ανορθόδοξη θεωρία του που προκαλεί θυμηδία στους οικονομολόγους ότι τα υψηλά επιτόκια ευθύνονται για τον πληθωρισμό. Και επανειλημμένως στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον διορισμό του Αγκμπάλ εξέφρασε τη διαφωνία του με τις αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας. Συχνά όμως η στάση ερμηνεύτηκε ως προσπάθεια να διατηρήσει το προφίλ του έναντι του πολιτικού του ακροατηρίου.
Οικονομική αναταραχή
Η νέα επίδειξη αυταρχισμού και οικονομικού παραλογισμού από πλευράς του Τούρκου προέδρου έχει αναζωπυρώσει τη φημολογία περί επικείμενων ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου ή ακόμη περί αναπόφευκτης προσφυγής της Τουρκίας στο ΔΝΤ. Ενδεικτική του τι πρόκειται να ακολουθήσει είναι η απερίφραστη σύσταση της Societe Generale προς τους επενδυτές «να αποχωρήσουν από τα περιουσιακά στοιχεία της Τουρκίας λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά αλλαγή πολιτικής και την οικονομική αναταραχή που θα ακολουθήσει». Η γαλλική επενδυτική τράπεζα δεν παραλείπει να σχολιάσει το προφίλ του νέου κεντρικού τραπεζίτη, Σαχάπ Καβτσίογλου, επισημαίνοντας ότι έχει αμφιλεγόμενες απόψεις για τη νομισματική πολιτική. Την περασμένη εβδομάδα ο Καβτσίογλου δημοσίευσε στην εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» άρθρο, στο οποίο υποστήριζε ευθέως ότι «οι μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων θα οδηγήσουν άμεσα σε άνοδο του πληθωρισμού». Υπήρξε βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος του Ερντογάν, ενώ έχει ταχθεί και υπέρ της πολιτικής του πρώην υπουργού Οικονομικών και γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, που επίσης αντικαταστάθηκε τον Νοέμβριο από τον Λουτφί Ελφάν.