Χρέη προς προμηθευτές, αδυναμία εξεύρεσης χρηματοδότησης, ακύρωση επενδύσεων και πολύ χαμηλό επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού συνθέτουν το εκρηκτικό κοκτέιλ με απρόβλεπτα αποτελέσματα για το ελληνικό λιανεμπόριο και κυρίως για τις μικρές, παραδοσιακές επιχειρήσεις του κλάδου που αποτελούν και την πλειονότητα.
Η πανδημία που εισέβαλε στη ζωή μας το 2020 προκάλεσε προβλήματα, αλλά σε μεγάλο βαθμό ανέδειξε και τις εγγενείς αδυναμίες που υπάρχουν στον κλάδο. Ενδεικτικό είναι το ακόλουθο στοιχείο: από τις 59.838 επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας τον Μάρτιο του 2020, δυνατότητα διενέργειας ηλεκτρονικών πωλήσεων είχαν μόνο οι 1.514.
Και μπορεί έως τώρα να έχουν αποφευχθεί τα μαζικά «λουκέτα», ωστόσο το μέλλον δεν διαγράφεται ιδιαιτέρως αισιόδοξο. «Θα μετρηθούμε τον Οκτώβριο, όταν θα έχει φύγει η “διασωλήνωση”» του τουρισμού, δήλωσε χαρακτηριστικά την Τρίτη ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) Γιώργος Καρανίκας στη διάρκεια συζήτησης για το λιανεμπόριο, που διοργάνωσε το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Διαβάστε επίσης:
• Καταστήματα: Πώς θα λειτουργήσουν από Δευτέρα
Τα μηνύματα που έρχονται από την ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 2020 της ΕΣΕΕ, η οποία επισήμως θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα, δεν είναι ενθαρρυντικά. Ετσι, το 2020 η λεγόμενη ομάδα των απειλούμενων επιχειρήσεων, όπως τις έχει κατηγοριοποιήσει η ΕΣΕΕ, επιχειρήσεις δηλαδή με μείωση του κύκλου εργασιών, αλλά και με χρέη, αυξήθηκε ως ποσοστό στο σύνολο των επιχειρήσεων στο 35% από 18% το 2019. Μάλιστα, 49% των απειλούμενων θεωρoύν πιθανό, από λίγο έως πολύ, να διακόψουν τη λειτουργία τους. Αρνητικές είναι οι ενδείξεις και στη λεγόμενη ομάδα των «αγωνιστών», επιχειρήσεις με χρέη και στάσιμο τζίρο, οι οποίες αποτελούν το 3% από 12% το 2019, αλλά και στις αναπτυσσόμενες (επιχειρήσεις με χρέη αλλά αύξηση τζίρου), οι οποίες αποτελούν πλέον το 2% από 5% το 2019 και στις δυναμικές (χωρίς χρέη και με αύξηση τζίρου), καθώς παρατηρείται αξιοσημείωτη μείωση, στο 5% το 2020 από 8% το 2019. Καθόλου ελπιδοφόρα για το λιανικό εμπόριο δεν είναι η μείωση των ανθεκτικών, επιχειρήσεις με στάσιμο τζίρο, αλλά χωρίς χρέη, οι οποίες συμπιέστηκαν σε πολύ μεγάλη έκταση, με το μερίδιό τους στο σύνολο να υποχωρεί σε 11% το 2020 από 28% το 2019. Μεγαλύτερη ομάδα είναι οι συνεπείς επιχειρήσεις, αποτελώντας το 43%, οι οποίες δεν έχουν χρέη, είδαν όμως τον τζίρο τους να μειώνεται.
Το τελευταίο αυτό στοιχείο σημαίνει ακριβώς ότι μπορεί να περάσουν στην κατηγορία των επιχειρήσεων με χρέη. Αξίζει, άλλωστε, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης της ΕΣΕΕ, το πρώτο εξάμηνο του 2020 αυξήθηκε στο 21% το ποσοστό των επιχειρήσεων με χρέη προς προμηθευτές, ενώ τα προηγούμενα χρόνια το ποσοστό αυτό κυμαινόταν κοντά στο 17%. Δεδομένου ότι και το δεύτερο εξάμηνο οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις αγόρασαν εμπόρευμα για τη χειμερινή και χριστουγεννιάτικη περίοδο, το οποίο επίσης δεν μπόρεσαν να πουλήσουν σε μεγάλο βαθμό, αυτό μεταφράζεται σε ακόμη μεγαλύτερες οφειλές προς τους προμηθευτές, κάτι που μπορεί να προκαλέσει συνθήκες ντόμινο στην αγορά.
Το σκηνικό για την επόμενη ημέρα επιδεινώνει και το γεγονός ότι η πανδημία οδήγησε σε ακύρωση επενδύσεων. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που προχώρησε σε επενδύσεις παγίου κεφαλαίου υποχώρησε το 2020 σε 11,6% από 14,5% το 2019, ενώ το 53% ακύρωσε επενδύσεις λόγω της πανδημίας.
Διαβάστε επίσης:
• H&M: Ισχυρό πλήγμα δέχθηκαν οι πωλήσεις της γνωστής αλυσίδας
Ζητούν κεφάλαια επανεκκίνησης για τα καταστήματα
Κεφάλαια επανεκκίνησης, όπως προγραμματίζεται να δοθούν στην εστίαση, ζητεί και το λιανεμπόριο, καθώς πέρα από την απώλεια τζίρου που έχει υποστεί λόγω των lockdowns, επιβαρύνεται με μεγάλο όγκο αδιάθετου εμπορεύματος, τόσο από την περυσινή άνοιξη όσο και από τη χειμερινή και χριστουγεννιάτικη περίοδο. Το παραπάνω αίτημα διατύπωσε χθες ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, Σταύρος Καφούνης, στη διάρκεια διαδικτυακής συνέντευξης Τύπου.
«Μέχρι εδώ φτάσαμε σχεδόν όλοι. Υπήρχε μια στοχευμένη στήριξη. Δόθηκαν κάποιες “ενέσεις ρευστότητας” οι οποίες μας έχουν κρατήσει όλους όρθιους. Εάν για παράδειγμα δεν είχε θεσπισθεί ο μηδενισμός ενοικίων τον Ιανουάριο θα είχαμε δει πολύ περισσότερα ξενοίκιαστα καταστήματα από ό,τι στη δεκαετή κρίση», δήλωσε χαρακτηριστικά. Και πρόσθεσε: «Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος ότι μπορούμε αυτό να το ξεπεράσουμε αναίμακτα. Οι επιταγές επηρεάζουν πολύ τις εμπορικές επιχειρήσεις και τώρα έχουν μεταφερθεί όλες για τον Μάιο, ενώ οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις για λίγο αργότερα. Ακόμη και να ανοίξουμε αύριο, χρειάζεται στοχευμένη στήριξη των επιχειρήσεων». Ο ίδιος δήλωσε ότι σε περίπτωση που δοθεί κεφάλαιο επανεκκίνησης, με το 50% του ποσού αυτού θα πρέπει να επιδοτηθούν οι αγορές του πρώτου τριμήνου.
Ο πρόεδρος του ΕΣΑ στην αρχική του τοποθέτηση ξεκαθάρισε ότι το άνοιγμα του λιανεμπορίου μπορεί να δώσει τη λύση και να αποτελέσει μια ασφαλή βαλβίδα οικονομικής και κοινωνικής εκτόνωσης. Οικονομικής, γιατί το εμπόριο αποτελεί τον μεγαλύτερο εργοδότη της χώρας και γύρω του κινούνται εκατοντάδες παραγωγικοί κλάδοι, που ουσιαστικά παραμένουν χωρίς πελάτες και στερούνται τη δυνατότητα διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών. Κοινωνικής, γιατί θα εκτονώσει τους πολίτες, ενώ ταυτόχρονα θα αποσυμφορήσει τις άσκοπες συγκεντρώσεις σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Επιπροσθέτως, θα επαναφέρει τη ρευστότητα σε χιλιάδες οικογενειακές επιχειρήσεις που το μοναδικό έσοδό τους στηρίζεται στο εμπόριο και το τελευταίο χρονικό διάστημα αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. «Χρησιμοποιήστε μας ως λύση και όχι ως μέρος του προβλήματος», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής Δ. Σαρηγιάννης υποστήριξε ότι το λιανεμπόριο έχει μόνο 6% συμμετοχή στην υγειονομική επιβάρυνση, ενώ αντίστοιχα από την ελλιπή εφαρμογή των υπαρχόντων μέτρων η επιβάρυνση έχει αυξηθεί κατά 25%.
Στη συνέντευξη τονίστηκε επίσης η ανάγκη εξοπλισμού των εμπορικών καταστημάτων με μηχανήματα καθαρισμού του αέρα, ενώ από τον καθηγητή Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας Θ. Βασιλακόπουλο προτάθηκε να φορούν οι εργαζόμενοι μάσκες υψηλής προστασίας και οι πελάτες τουλάχιστον διπλές μάσκες.