Από τον Φεβρουάριο, το τιμόνι του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) έχει αναλάβει η κ. Μαρία Ρίτα Γκάλλι. Βρίσκεται στον χώρο της ενέργειας από το 1997 και ήταν μέχρι πρότινος στέλεχος της Snam, ενώ έπαιξε ηγετικό ρόλο στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ ως πρόεδρος της κοινοπραξίας SENFLUGA, που ελέγχει σήμερα την εταιρεία.
«Η πρόκληση του να είναι κάποιος διευθύνων σύμβουλος σε μια εταιρεία είναι η ίδια και για τους άνδρες και για τις γυναίκες», δηλώνει στην πρώτη από την ανάληψη των καθηκόντων της συνέντευξη στην «Κ» η κ. Γκάλλι. Η ενεργειακή μετάβαση είναι μια πρόκληση αλλά και παράλληλα μια μεγάλη ευκαιρία για μια εταιρεία όπως ο ΔΕΣΦΑ, τονίζει. Μιλάει επίσης για τον ρόλο του φυσικού αερίου στην ενεργειακή μετάβαση αλλά και για το μέλλον των υποδομών φυσικού αερίου, το οποίο, όπως τονίζει, συνδέεται με τη μεταφορά και άλλων καθαρών καυσίμων, όπως το υδρογόνο, το βιομεθάνιο ή τα συνθετικά καύσιμα.
Για τα νέα έργα επέκτασης του συστήματος στη Δυτική Μακεδονία και την Πάτρα, που βγήκαν εκτός λίστας του Ταμείου Ανάκαμψης, ο ΔΕΣΦΑ αναζητεί εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης, είτε μέσω του ΕΣΠΑ είτε μέσω τραπεζικών δανείων. Οι νέες υποδομές φυσικού αερίου FSRU Aλεξανδρούπολης και Διώρυγα Gas δεν είναι ανταγωνιστικές της Ρεβυθούσας, ενώ το project της υπόγειας αποθήκης Καβάλας, που διεκδικεί ο ΔΕΣΦΑ από κοινού με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, σύμφωνα με την κ. Γκάλλι θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και της ευρύτερης περιοχής. Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ μιλάει επίσης στην «Κ» για τον ρόλο της Ελλάδας ως κόμβου φυσικού αερίου, τις εξαγωγές φορτίων προς τη Βουλγαρία που έγιναν μέσα στο 2020 και το ρεκόρ ζήτησης στην εγχώρια αγορά, αλλά και το ρεκόρ κερδοφορίας, το οποίο θα επιτρέψει στο μέλλον τη μείωση των τελών για τους καταναλωτές.
– Δεν βλέπουμε εύκολα γυναίκες στα υψηλότερα κλιμάκια εταιρειών. Πώς είναι για μια γυναίκα να αναλαμβάνει μια τέτοια θέση;
– Εργάζομαι στον τομέα της ενέργειας από το 1997, και μέσα σε αυτά τα αρκετά χρόνια έχω δει τις συνθήκες να αλλάζουν. Σίγουρα, το ’97 το να εργάζεται μια γυναίκα στον χώρο του αερίου και του πετρελαίου ήταν μια μεγάλη πρόκληση. Σήμερα, ολοένα και περισσότερες γυναίκες εργάζονται στον τομέα της ενέργειας και έχουν αρχίσει να αποκτούν περισσότερη τεχνογνωσία και εμπειρία στα ενεργειακά θέματα, καθώς και περισσότερες ευθύνες και ηγετικούς ρόλους. Είναι πολύ σημαντικό ότι πλέον βλέπουμε περισσότερες νέες κοπέλες να στρέφονται στους τομείς των θετικών επιστημών, που αποτελούν τα βασικά εφόδια για να εργαστεί οποιοσδήποτε στην ενέργεια. Η πρόκληση του να είναι κάποιος διευθύνων σύμβουλος σε μια εταιρεία είναι η ίδια και για τους άνδρες και για τις γυναίκες. Είναι διαφορετική, βεβαίως, η ευθύνη τού να είσαι CEO. Και, σαφώς, αισθάνομαι την ευθύνη που φέρει ο ρόλος. Ωστόσο, μπορώ και βασίζομαι σε μια εξαιρετική διοικητική ομάδα και αυτό είναι πολύ χρήσιμο στο να μπορώ να αντιλαμβάνομαι τις προκλήσεις τού να διοικεί κανείς μια τέτοια εταιρεία. Θα πρέπει να πω, επίσης, ότι ως γυναίκα δεν είχα κάποια διαφορετική αντιμετώπιση από τους συναδέλφους μου στον ΔΕΣΦΑ. Αναλαμβάνοντας καθήκοντα διευθύνουσας συμβούλου στον ΔΕΣΦΑ, διαπίστωσα ότι είναι σε εξέλιξη ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα μετασχηματισμού της εταιρείας, καθώς και πάρα πολλές ευκαιρίες για την ίδια την εταιρεία και το προσωπικό της.
– Η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα είναι η ενεργειακή μετάβαση. Πώς την αντιμετωπίζει ο ΔΕΣΦΑ;
– Η ενεργειακή μετάβαση είναι από μόνη της σίγουρα μια πρόκληση. Για μια εταιρεία όπως ο ΔΕΣΦΑ είναι παράλληλα και μια μεγάλη ευκαιρία. Το φυσικό αέριο είναι ένα καύσιμο που θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση και σίγουρα είναι απαραίτητο για να μπορέσουν να ενσωματωθούν οι ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) στο ενεργειακό μείγμα και να μπορέσουν να εξισορροπηθούν οι απώλειες που προκύπτουν από την ηλιακή και αιολική ενέργεια. Το φυσικό αέριο έχει, κατ’ αρχάς, ένα σαφέστατο πλεονέκτημα από την άποψη ότι μπορεί να αποθηκευτεί. Μπορεί να διασφαλίζει την επάρκεια ενέργειας ακόμη και όταν δεν έχουμε ήλιο ή όταν δεν φυσάει. Και σίγουρα είναι η μόνη διαθέσιμη λύση για να μπορέσουμε να απανθρακοποιήσουμε κλάδους που είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν. Εχουμε κάποιες βαριές μορφές βιομηχανίας, όπως είναι αυτή του σιδήρου, του τσιμέντου κ.λπ., που χρειάζονται πολύ υψηλή θερμότητα, η οποία δεν μπορεί να παραχθεί από άλλες πηγές ενέργειας, και εκεί το φυσικό αέριο δίνει τη λύση. Οι αγωγοί φυσικού αερίου μπορούν να βοηθήσουν στη μετάβαση, καθώς το φυσικό αέριο είναι άμεσα διαθέσιμο, άφθονο, οικονομικό και πιο βιώσιμο σε σχέση με άλλα ορυκτά καύσιμα. Ακόμη, στο μέλλον οι αγωγοί θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τη μεταφορά άλλων καθαρών καυσίμων, όπως το υδρογόνο, το βιομεθάνιο ή τα συνθετικά αέρια.
– Αυτό σημαίνει ότι η Ε.Ε. μπορεί να εγκρίνει την κατ’ εξαίρεση χρηματοδότηση έργων;
– Ο ρόλος των υπαρχόντων αγωγών φυσικού αερίου αναγνωρίζεται ευρέως στην Ε.Ε. ως στρατηγικός για τη μετάβαση στα πράσινα αέρια. Ορισμένα κριτήρια θα έπρεπε να λένε ότι δεν απορρίπτονται τα έργα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν για να μεταφέρουν ανανεώσιμα αέρια. Αυτά ουσιαστικά έχουν ένα προφίλ που λέγεται «do-no-harm projects», δηλαδή δεν επιβαρύνουν. Η συζήτηση είναι ανοικτή, και αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να αναδείξουμε και να πείσουμε ότι οι εταιρείες και οι ενώσεις ενεργειακών εταιρειών χρειάζονται τις υποδομές του φυσικού αερίου προκειμένου να μεταβούμε στην επόμενη μέρα. Εχουν θετικό αντίκτυπο και δεν βλάπτουν, αλλά αντιθέτως ευνοούν την ενεργειακή μετάβαση.
– Αρα το μέλλον αυτών των υποδομών περνάει μέσα από τη δυνατότητα μεταφοράς και ανανεώσιμων καυσίμων.
– Ναι. Ολες οι εταιρείες φυσικού αερίου αυτή τη στιγμή δουλεύουν προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι υποδομές φυσικού αερίου θα είναι έτοιμες για τη μεταφορά βιομεθανίου ή υδρογόνου, αρχικά σε μείγμα με το φυσικό αέριο και αργότερα στο μέλλον για τη μεταφορά καθαρού υδρογόνου.
– Πώς θα προχωρήσουν τα έργα επέκτασης του συστήματος στη Δυτική Μακεδονία και στην Πάτρα μετά την απένταξή τους από το Ταμείο Ανάκαμψης;
– Διερευνούμε και προσπαθούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης, είτε μέσω του τρέχοντος ΕΣΠΑ είτε μέσω τραπεζικών δανείων, ώστε να διασφαλίσουμε ότι τα συγκεκριμένα έργα θα λάβουν τη χρηματοδότηση που απαιτείται για να υλοποιηθούν. Σαφέστατα, το σημαντικότερο όφελος από τη χρηματοδότηση έργων, όπως αυτά μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης του ΕΣΠΑ, είναι ότι το κόστος τους θα είναι χαμηλότερο για τους τελικούς χρήστες.
– Εχουμε τις νέες υποδομές FSRU Αλεξανδρούπολης και Διώρυγα GAS. Σε ποια φάση βρίσκεται η είσοδος του ΔΕΣΦΑ στο FSRU Aλεξανδρούπολης; Οι δύο νέοι αυτοί τερματικοί σταθμοί λειτουργούν συμπληρωματικά ή ανταγωνιστικά με τη Ρεβυθούσα;
– Οσον αφορά στο κομμάτι της συμμετοχής μας στο FSRU Αλεξανδρούπολης έχουμε ήδη υπογράψει σύμβαση για το 20% του μετοχικού κεφαλαίου της Gastrade, της εταιρείας που αναπτύσσει το έργο, και η σύμβαση έχει υποβληθεί προς έγκριση στην Ε.Ε., όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία. Πέρυσι και πρόπερσι τα ποσοστά της ζήτησης φυσικού αερίου ήταν πάρα πολύ υψηλά. Η Ρεβυθούσα λειτούργησε στο 100% την προηγούμενη χρονιά και σαφώς η ζήτηση αυτή δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά καλύπτει και τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Συνεπώς, θα πρέπει να δει κανείς τα νέα έργα σε σχέση και με τις ανάγκες τις ευρύτερης περιοχής. Το FSRU Αλεξανδρούπολης θα προμηθεύει κατά κύριο λόγο τη Βουλγαρία, καθώς και τις άλλες χώρες των Βαλκανίων μέσω του IGB.
Οσον αφορά άλλες υποδομές, όπως η Διώρυγα GAS, η ίδια η αγορά θα κρίνει την ανταγωνιστικότητά τους. Η Διώρυγα GAS θα πρέπει, ούτως ή άλλως, να διενεργήσει ένα market test και σαφώς είναι σημαντικό εάν η ίδια η αγορά δείξει το ενδιαφέρον της για το κλείσιμο ποσοτήτων. Τα περισσότερα terminals διασφαλίζουν τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας, αυξάνουν τη ρευστότητα της αγοράς και σίγουρα έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στις τιμές. Γι’ αυτό και υποστηρίζουμε πάντοτε έργα που ενισχύουν το σύστημα φυσικού αερίου.
Τα υψηλά κέρδη της εταιρείας οδηγούν σε μείωση των λογαριασμών
– Είστε και ένας από τους δύο διεκδικητές του έργου μετατροπής του κοιτάσματος φυσικού αερίου στην Καβάλα σε υπόγεια αποθήκη. Πώς «κουμπώνει» το έργο αυτό με τους υπόλοιπους τερματικούς σταθμούς;
– Η αποθήκευση ενέργειας είναι βασικό στοιχείο για την ενίσχυση του περιφερειακού ενεργειακού ρόλου και της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής, ώστε να είναι σε θέση να καλύψει την ενεργειακή ζήτηση των βιομηχανικών και οικιακών χρηστών και να ισορροπήσει το σύστημα. Η ενίσχυση του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου με την προσθήκη μιας εγκατάστασης αποθήκευσης ανοίγει τον δρόμο για τη μελλοντική ενσωμάτωση των ανανεώσιμων αερίων.
– Με τα σημερινά δεδομένα των υποδομών φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή, κρίνεται ότι η Ελλάδα μπορεί πράγματι να αναδειχθεί σε έναν κόμβο φυσικού αερίου;
– Με τη λειτουργία του ΤΑΡ, αλλά και πριν από τον ΤΑΡ, το 2019, εξήγαμε για πρώτη φορά φυσικό αέριο μέσω του μετρητικού συνοριακού σταθμού του Σιδηροκάστρου στον Βορρά, οπότε θα έλεγε κανείς ότι αυτή η τάση είναι πολύ πιο επίκαιρη από ποτέ. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια πολύ καλή θέση, η οποία ενισχύεται με τις εξαγωγές φυσικού αερίου και βοηθάει το σύνολο της ευρύτερης περιοχής με τις ροές φυσικού αερίου από διάφορες πηγές.
– Ανακοινώσατε ρεκόρ ζήτησης φυσικού αερίου το 2020 και αντίστοιχες είναι οι προβλέψεις του διαχειριστή για το 2021. Ο πρόεδρος της εταιρείας μίλησε προσφάτως και για ρεκόρ κερδοφορίας το 2020. Στοχεύει ο ΔΕΣΦΑ να επιστρέψει ένα μέρος αυτών των κερδών στην κατανάλωση μειώνοντας τα τέλη χρήσης;
– Το 2020 ήταν μια πολύ καλή χρονιά, όχι μόνο για την εσωτερική κατανάλωση, αλλά και επειδή έγιναν πολλές εξαγωγές φορτίων LNG στη Βουλγαρία. Αυτό, επίσης, ήταν εντυπωσιακό και για ακόμη έναν λόγο: οι τιμές για το LNG ήταν πολύ χαμηλές εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας στις αγορές της Ασίας και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες LNG να μεταφερθούν μέσω της Ρεβυθούσας σε άλλες αγορές των Βαλκανίων. Τα έσοδά μας είναι ρυθμιζόμενα από τη ΡΑΕ. Αυτό σημαίνει ότι αν το 2020 ήταν μια ειδική χρονιά, όπου τα έσοδα ήταν υψηλότερα από τα ρυθμιζόμενα έσοδα, αυτά θα δοθούν πίσω μέσω χαμηλότερων εσόδων στο μέλλον. Υπάρχει ένας συγκεκριμένος μηχανισμός που διασφαλίζει ότι αν υπάρχουν περισσότερα έσοδα κάποια χρονιά, αυτά να επιστρέφονται στον τελικό καταναλωτή, και αν τα έσοδα είναι χαμηλότερα από το προβλεπόμενο, να υπάρχει η αντίστοιχη κάλυψη.
LNG για μικρά πλοία και έργα επέκτασης στη Δ. Μακεδονία
– Ο ΔΕΣΦΑ έχει ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο γύρω στο μισό δισ. ευρώ. Ποιες είναι οι προτεραιότητες της εταιρείας;
– Υπάρχουν τρεις κατηγορίες έργων στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ.
Η πρώτη από αυτές έχει να κάνει με τον σταθμό LNG της Ρεβυθούσας και, ουσιαστικά, τις επενδύσεις που θα ανοίξουν την αγορά για το LNG Μικρής Κλίμακας (Small Scale LNG). Το έργο αυτό θα επιτρέψει τη χρήση LNG και τη μεταφορά του σε καταναλωτές που βρίσκονται μακριά από το δίκτυο και, επίσης, θα χρησιμοποιηθεί και ως καύσιμο για τα φορτηγά βαριάς χρήσης. Επιπροσθέτως, το LNG θα μπορεί να μεταφορτώνεται σε μικρά πλοία για τη χρήση του ως ναυτιλιακό καύσιμο και μελλοντικά βεβαίως να υπάρξει και δυνατότητα τροφοδότησης των νησιών και αντικατάστασης του ντίζελ.
Η δεύτερη κατηγορία έργων αφορά νέους μετρητικούς σταθμούς στην Αμπελιά και στους Κήπους, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ενδυνάμωση δικτύου φυσικού αερίου και τη διευκόλυνση της διασύνδεσης με τον TAP και μελλοντικά της διασύνδεσης με το FSRU Αλεξανδρούπολης και τον IGB, ώστε να διασφαλίσει την έγχυση στο σύστημα αερίου που προέρχεται από διαφορετικές πηγές.
Στην τρίτη κατηγορία έργων περιλαμβάνονται τα έργα ανάπτυξης. Ουσιαστικά, υπάρχουν δύο εθνικά έργα: ο αγωγός στη Δυτική Μακεδονία και ο αγωγός στην περιοχή της Πάτρας, που θα δώσουν τη δυνατότητα σε νέες περιοχές να προμηθευθούν φυσικό αέριο και ουσιαστικά να αντικαταστήσουν τη χρήση του άνθρακα ως καυσίμου. Πρόκειται για τα έργα που συμβάλλουν στους στόχους για την απολιγνιτοποίηση. Το τρίτο από αυτά είναι διεθνές έργο και αφορά τη διασύνδεση της χώρας με τη Βόρεια Μακεδονία.