Ο αγώνας του εμβολιασμού κατά της πανδημίας του κορωνοϊού εξακολουθεί, αλλά ο ρυθμός διεκπεραίωσης ποικίλλει ευρέως μεταξύ των χωρών, ενώ η πρόσβαση για πολλές εξ αυτών δεν είναι διαθέσιμη. Οφείλουμε να ενισχύσουμε την παγκόσμια συνεργασία για την παραγωγή και διανομή εμβολίων για όλες τις χώρες με προσιτό κόστος. Οσο πιο γρήγορα οι εμβολιασμοί περιορίσουν την πανδημία, τόσο ταχύτερα οι οικονομίες θα επανέλθουν στην κανονικότητα. Εάν η παγκόσμια πανδημία ελέγχεται μέσω εμβολιασμών, η προκύπτουσα ενίσχυση της ανάπτυξης θα αποφέρει περισσότερα από 1 τρισ. δολάρια σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα στις προηγμένες οικονομίες έως το 2025. Παράλληλα, θα εξοικονομήσει κεφάλαια σε μέτρα δημοσιονομικής στήριξης. Ετσι, το κόστος των εμβολιαστικών προγραμμάτων θα αποσβεστεί. Κατά το πρώτο έτος του ιού τα δημοσιονομικά μέτρα εφαρμόστηκαν και δυναμικά και γρήγορα, σώζοντας ζωές, προστατεύοντας το βιοτικό επίπεδο, αλλά και αποτρέποντας σοβαρότερες οικονομικές επιπτώσεις και απώλεια θέσεων εργασίας. Η ικανότητα των χωρών να κλιμακώσουν τη δημοσιονομική στήριξη ποικίλλει ανάλογα με την πρόσβασή τους σε ευνοϊκό δανεισμό. Εν τω μεταξύ, η ανάκαμψη διαφοροποιείται. Η Κίνα και οι ΗΠΑ σημειώνουν πρόοδο, ενώ άλλες χώρες υστερούν ή παραμένουν στάσιμες.
Στις προηγμένες οικονομίες, οι δημοσιονομικές δράσεις είναι αρκετά μεγάλες, όταν στις αναδυόμενες και στις αναπτυσσόμενες η στήριξη είναι πιο συγκρατημένη λόγω των περιορισμών χρηματοδότησης, ενώ η αύξηση των ελλειμμάτων παραμένει σοβαρή, διότι συρρικνώθηκαν τα φορολογικά έσοδα. Το μέσο συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2020 έφτασε το 11,7% στις προηγμένες οικονομίες, το 9,8% στις αναδυόμενες και το 5,5% στις αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού εισοδήματος. Το μέσο δημόσιο χρέος παγκοσμίως πλησίασε το 97% του ΑΕΠ στα τέλη του 2020 και αναμένεται να παραμείνει λίγο κάτω από το 100% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα. Η ανεργία και η ακραία φτώχεια έχουν επίσης οξυνθεί σημαντικά.
Εως ότου τεθεί υπό πλήρη έλεγχο η πανδημία, ωστόσο, η δημοσιονομική πολιτική οφείλει να παραμείνει ευέλικτη και υποστηρικτική. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ενισχύσουν πιο στοχευμένα τα ευάλωτα νοικοκυριά. Η πανδημία είχε δυσανάλογα δυσμενή αντίκτυπο στους φτωχούς, στους νέους, στις γυναίκες, στις μειονότητες και στους απασχολουμένους σε θέσεις εργασίας με χαμηλές αμοιβές και στη «μαύρη» αγορά εργασίας. Επίσης, πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στις βιώσιμες εταιρείες. Εάν η πανδημία επιμείνει, θα μπορούσε να προκύψουν περιστατικά εκτεταμένης αφερεγγυότητας, εξαλείφοντας εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ιδίως στις υπηρεσίες και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Και αφ’ ης στιγμής εφαρμοσθεί σωστά, η δημοσιονομική πολιτική θα δώσει τη δυνατότητα σε μία πράσινη, ψηφιακή και χωρίς αποκλεισμούς μεταμόρφωση της μετα-πανδημικής οικονομίας.
* Ο κ. Vitor Gaspar είναι διευθυντής του Τμήματος Δημοσιονομικών του ΔΝΤ.