Οι παράγοντες ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση) σχετίζονται με τη μη χρηματοοικονομική επίδοση των επιχειρήσεων και συνδέονται τόσο με το εσωτερικό τους περιβάλλον και τον τρόπο που είναι οργανωμένες και λειτουργούν, όσο και με το επιχειρηματικό τους μοντέλο (προϊόντα, υπηρεσίες κ.λπ.). Παρά τα προβλήματα της πανδημίας, το ESG αναδεικνύεται σε σημαντική προτεραιότητα, καθώς αφορά τη συμμόρφωση με σχετικές νομοθεσίες, τη βιωσιμότητα του οργανισμού, τη διαχείριση κινδύνων, την προσέλκυση επενδυτών καθώς και με τη δυνατότητα για φθηνότερη χρηματοδότηση.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ε.Ε. έχει ανακοινώσει την Πράσινη Συμφωνία (Green Deal). Μία φιλόδοξη στρατηγική που στοχεύει στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, ενώ παράλληλα προωθεί μεταρρυθμίσεις και σχέδια δράσεις που σχετίζονται με το ευρύτερο ESG πλαίσιο. Η υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας προβλέπει τη χρηματοδότηση, κυρίως μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της πράσινης μετάβασης με περισσότερα από 270 δισ. ετησίως έως το 2030. Σε αυτή τη κατεύθυνση, έχουν εγκριθεί σημαντικά κονδύλια από την Ε.Ε., ενώ το επόμενο διάστημα αναμένουμε περαιτέρω ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων με στρατηγική κατεύθυνση την προώθηση βιώσιμων επενδύσεων, στην Ε.Ε. και παγκοσμίως.
Ανταποκρινόμενες στις νέες ESG απαιτήσεις, οι ελληνικές τράπεζες μετασχηματίζουν την εσωτερική λειτουργία τους, καθώς και τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Συγκεκριμένα, έχουν δεσμευθεί για την εφαρμογή των αρχών της υπεύθυνης τραπεζικής και βρίσκονται σε διαδικασία ενσωμάτωσης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής. Παράλληλα, συνδέουν νέα δάνεια και αναχρηματοδοτήσεις παλαιών με ESG κριτήρια, ενώ στοχεύουν στην προσέλκυση ESG κεφαλαίων μέσω της έκδοσης πράσινων ομολόγων ή ομολόγων βιωσιμότητας. Στο άμεσο μέλλον, οι τράπεζες θα παρέχουν ή θα ανανεώνουν δάνεια, δίνοντας κίνητρα, όπως χαμηλότερα επιτόκια, τα οποία θα συνδέονται με συγκεκριμένους ποσοτικούς ESG στόχους. Αν μια επιχείρηση λοιπόν μπορεί να σχεδιάσει και να υλοποιήσει μια ολοκληρωμένη ESG στρατηγική με συγκεκριμένους στόχους, θα αποκτήσει πρόσβαση σε φθηνότερο δανεισμό.
Η στρατηγική της Ε.Ε. αντικατοπτρίζεται και στους όρους του Ταμείου Ανάκαμψης, οι πόροι του οποίου θα αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη για την ανάπτυξη της χώρας μας την επόμενη δεκαετία, όπως εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση. Ακολουθώντας τους σχετικούς κανόνες, πάνω από το 38% των επιδοτήσεων του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης προωθεί την πράσινη μετάβαση, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στη δημιουργία μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών, τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, τα προγράμματα «Εξοικονομώ» και οι επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση. Σημαντικοί είναι και οι πόροι που αφορούν την κοινωνία και περιλαμβάνουν επενδύσεις στην παιδεία, στην υγεία και στις ευάλωτες ομάδες.
Στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου μετασχηματισμού, οι εταιρείες καλούνται να κάνουν τα εξής:
Να ενημερωθούν και να αποκτήσουν τεχνογνωσία σχετικά με τις κανονιστικές ρυθμίσεις αλλά και τις χρηματοδοτικές/ επενδυτικές ευκαιρίες που σχετίζονται με θέματα ESG.
Να επαναξιολογήσουν τη στρατηγική τους, το επιχειρηματικό τους μοντέλο και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους λαμβάνοντας υπόψη τους εν λόγω πυλώνες.
Να σχεδιάσουν τον οδικό χάρτη μετασχηματισμού με τις απαραίτητες ενέργειες και να αναπτύξουν ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης των σχετικών θεμάτων.
Να δημιουργήσουν ομάδα εργασίας, η οποία θα συνεργαστεί με τις τράπεζες και τους επενδυτές, ώστε να σχεδιάσουν την ESG στρατηγική τους, δεσμευόμενες σε συγκεκριμένους στόχους, η επίτευξη των οποίων, πέραν των άλλων, θα οδηγήσει σε φθηνότερη χρηματοδότηση.
Να βελτιώσουν τις ESG αξιολογήσεις (ratings), που στηρίζονται κυρίως στις πληροφορίες που είναι δημόσια διαθέσιμες, προετοιμάζοντας συνοπτικούς και ψηφιοποιημένους απολογισμούς, που θα αναδεικνύουν τη στρατηγική και τους στόχους.
* Ο κ. Δημήτρης Σακίπης είναι Senior Manager, ESG, Sustainability and Climate Change Services, PwC Ελλάδας.