Συνεχίζονται τα ενθαρρυντικά νέα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς τα στοιχεία για την αμερικανική οικονομία αυτή την εβδομάδα δείχνουν ρυθμό ετήσιας ανάπτυξης για το 2021, 6,8%. Η εκτίμηση αυτή δείχνει να συμβαδίζει με τις προοπτικές για τα κέρδη των επιχειρήσεων, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν άνω του 30% το πρώτο τρίμηνο του έτους. Το ράλι μετοχών αλλά και τιμών των εμπορευμάτων συνεχίζεται, ενώ ούτε ακόμη και η ανακοίνωση του προέδρου Μπάιντεν για τον περίπου διπλασιασμό των φόρων από την αποκόμιση κερδών από την πώληση μετοχών στο περίπου 40% φαίνεται να είναι αρκετή ώστε να περιορίσει τον ενθουσιασμό για την ανάκαμψη στην Αμερική.
Ωστόσο η αισιόδοξη αυτή εικόνα στη σημαντικότερη οικονομία του κόσμου εμπεριέχει κινδύνους. Οπως επισημαίνουν παράγοντες των αγορών, όσο πιο γρήγορα τρέξει το αυτοκίνητο, τόσο πιο απότομο μπορεί να είναι το φρενάρισμα. Με άλλα λόγια, ο νούμερο ένα κίνδυνος αυτή τη στιγμή, όπως αξιολογούν οι αγορές, είναι η πιθανότητα ενός απότομου tapering στην αγορά των ομολόγων. Σε μια τέτοια περίπτωση θα τεθεί επιτακτικά το ερώτημα, πώς θα συνεχίσει να στηρίζεται η ανάκαμψη χωρίς να υπονομεύεται η σταθερότητα της αγοράς. Ωστόσο, για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει, πρώτον, ο πληθωρισμός να ξεφύγει ή καλύτερα να δείχνει ότι σταθεροποιείται σε αυξητικούς ρυθμούς μονίμως αρκετά άνω του αγκυροβολημένου στόχου 2%. Η πρόβλεψη για τον Μάιο στις ΗΠΑ δείχνει 3,6%, ενώ πίσω στον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο ήταν αντίστοιχα 1,7% και 2,6%. Κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να πει με βεβαιότητα ότι το πέταγμα αυτό άνω του 2% θα είναι προσωρινό. Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, αυτό θα κριθεί από τον ρυθμό ανόδου της παραγωγικότητας. Εάν είναι ισχυρός, τότε πρέπει να αναμένουμε επιστροφή του ρυθμού αυξήσεως των τιμών σε επίπεδα πέριξ του 2% στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που περιπλέκουν τον υπολογισμό του πληθωρισμού, όπως το κριτήριο του μέσου καλαθιού των καταναλωτικών δαπανών ενός νοικοκυριού που δεν περιλαμβάνει την –επενδυτική– δαπάνη στην κτηματαγορά, μια αγορά της οποίας οι τιμές εκτοξεύονται ιδίως στις προνομιακές περιοχές. Δεύτερον, θα πρέπει να σφίξει αρκετά και γρήγορα η αγορά εργασίας. Και αυτό όμως το ζήτημα δεν είναι απλό. Το ποσοστό ανεργίας μπορεί γρήγορα να αποκλιμακωθεί σε επίπεδα που να δείχνουν μια πίεση στους μισθούς και στις τιμές, όμως τα στοιχεία δείχνουν επίσης μια καθυστερημένη «εισαγωγή» σημαντικού μέρους του εργατικού δυναμικού στην αγορά εργασίας, ιδίως των νέων αλλά ακόμη και χαμηλόμισθων κομματιών του. Η σχετική αγορά πλήττεται από τη λεγόμενη «ηθική βλάβη» των επιδομάτων ή ακόμη και των εργαζομένων που διστάζουν να εισέλθουν ξανά στην αγορά λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας. Η σταθεροποίηση πάντως των αποδόσεων των αμερικανικού 10ετούς κρατικού ομολόγου λίγο κάτω από το 1,60 δείχνει να δικαιώνει, προς το παρόν, τη σταθερή στάση της Fed, αν και παράγοντες της αγοράς πιστεύουν ότι η απόδοση του 10ετούς θα σταθεροποιηθεί στο τέλος κοντά στο 2%. Σε κάθε περίπτωση, θα γίνει περισσότερο καθαρό αυτό που πραγματικά επιθυμεί η Fed αν και όταν ο πληθωρισμός ανέλθει σημαντικά και με προοπτική κάποιας διάρκειας.
Ενα ζήτημα που προκαλεί διεθνές ενδιαφέρον είναι η επίδραση όλων αυτών στη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ – δολαρίου. Εάν ο πληθωρισμός ξεφύγει στην Αμερική δείχνοντας ότι δεν είναι μόνο ένα αποτέλεσμα του base effect και ως παρεπόμενο ισχυροποιηθεί το ευρώ, ενδεχομένως ο στόχος του 2% πληθωρισμού στην Ευρωζώνη να γίνει δυσκολότερος. Αν συμβεί το αντίστροφο, τότε ενδεχομένως η Ευρωζώνη να αντιμετωπίσει ένα δίλημμα κατεύθυνσης νομισματικής πολιτικής, καθώς ο διαφορικός πληθωρισμός είναι πολύ έντονος, με την Ελλάδα τον Μάρτιο να σημειώνει αποπληθωρισμό -2% και τις Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία +2%.
* Ο κ. Θεόδωρος Πελαγίδης είναι υποδιοικητής της ΤτΕ και καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.