Τον Σεπτέμβριο προβλέπεται να αδειοδοτηθούν οι πρώτες ιδιωτικές επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν από τα 12,7 δισ. ευρώ των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, το πιο ενδιαφέρον ίσως και καινοτόμο κομμάτι του σχεδίου «Ελλάδα 2.0».
Η ελληνική οικονομία αναπνέει πλέον στον ρυθμό του Ταμείου, στα 30,5 δισ. ευρώ του οποίου επενδύονται πολλές ελπίδες για να ανακάμψει η χώρα από τις πληγές της πανδημίας και να στραφεί σ’ ένα νέο, βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο. Η απορρόφηση του ποσού αυτού εγκαίρως παραμένει η μεγάλη πρόκληση και για τον σκοπό αυτό το οικονομικό επιτελείο, υπό τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θόδωρο Σκυλακάκη, δρομολογεί ήδη διαδικασίες για να επιτευχθούν τα προβλεπόμενα ορόσημα και οι στόχοι, που θα επιτρέπουν κάθε φορά τις εξαμηνιαίες εκταμιεύσεις.
Για φέτος το υπουργείο Οικονομικών έχει θέσει ως στόχο την άντληση της προκαταβολής του 13%, δηλαδή περίπου 4 δισ. ευρώ, που θα γίνει μόλις εγκριθεί το ελληνικό πρόγραμμα, και μιας πρώτης δόσης, ύψους 3,5-3,9 δισ. ευρώ, έως το τέλος του χρόνου, εφόσον ικανοποιηθούν τα ορόσημα του γ΄ τριμήνου που προβλέπει το πρόγραμμα. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 7,5-7,9 δισ. από τα 30,5 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να φτάσουν στα ταμεία του ελληνικού κράτους ήδη από φέτος. Κάτι που στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι θα εκτιμηθεί δεόντως και από τις αγορές.
Ενα σημαντικό μέρος του ποσού αυτού προορίζεται για τα δάνεια που θα δοθούν μέσω των τραπεζών για ιδιωτικές επενδύσεις. Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται, οι ιδιωτικές επενδύσεις θα ξεκινήσουν πρώτα με τους ίδιους πόρους των επενδυτών, που προβλέπεται να καλύψουν τουλάχιστον το 20% των επενδύσεων. Οι δανειοδοτήσεις θα γίνουν βάσει τιμολογίων, σημειώνεται. Επομένως, παρότι οι πρώτες αδειοδοτήσεις θα γίνουν τον Σεπτέμβριο, οι εκταμιεύσεις δανείων προς τις επιχειρήσεις, τόσο από τις τράπεζες (τουλάχιστον 30% της επένδυσης) όσο και από το Ταμείο Ανάκαμψης (το πολύ 50%), τοποθετούνται στο 2022. Η Ελλάδα είναι μία από τις μόλις πέντε χώρες που θα κάνουν χρήση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως αποκάλυψε την περασμένη εβδομάδα στο Φόρουμ των Δελφών ο Ντέκλαν Κοστέλο, πρώην επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στην Ελλάδα κατά τη μνημονιακή περίοδο και τώρα πλέον Νο 2 στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Πολιτικής.
Πολλές χώρες δεν θέλησαν να επιβαρύνουν το χρέος τους και αρκέστηκαν στις επιχορηγήσεις του Ταμείου, αλλά η Ελλάδα επέλεξε να χρησιμοποιήσει τα δάνεια προωθώντας τα στις επιχειρήσεις της, ώστε έτσι να μειώσουν το κόστος δανεισμού τους, δεδομένου ότι το επιτόκιο θα είναι πολύ χαμηλό. Εχοντας ένα επενδυτικό κενό 100 δισ. ευρώ από τα χρόνια του μνημονίου, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καλύψει με τον τρόπο αυτό ένα μέρος του.
Προκειμένου να εισπράξει την πρώτη δόση που αντιστοιχεί στα δάνεια, τα ορόσημα για το τρίτο τρίμηνο είναι να υπογράψει επιχειρησιακή σύμβαση με μια διεθνή τράπεζα (ήδη έχει υπογράψει μνημόνιο με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και να δημοσιεύσει την πρόσκληση για τη συμμετοχή των ιδιωτικών τραπεζών.
Οι εκταμιεύσεις θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια με ρυθμό της τάξεως των 4,8 δισ. ευρώ τον χρόνο, με εξαίρεση την τελευταία χρονιά, το 2026, που το ποσό θα είναι μικρότερο. Προβλέπονται δύο εκταμιεύσεις τον χρόνο για τις επιχορηγήσεις, εκ των οποίων η μία θα περιλαμβάνει και τα δάνεια.
Η κυβέρνηση έχει σχεδιάσει το πρόγραμμα έτσι ώστε να τελειώνουν τα έργα στο τέλος του 2025, αφήνοντας ένα κενό έως τον Αύγουστο του 2026, που λήγει η προθεσμία, ώστε να καλυφθούν ενδεχόμενες καθυστερήσεις. Ακόμη κι αυτό ίσως να μην αποδειχθεί αρκετό αν δεν δουλέψουν όλα ρολόι.
Ποια έργα θα ξεκινήσουν άμεσα
Ο κ. Σκυλακάκης δρομολογεί τις επόμενες μέρες τα έργα που μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα, με ιδίους πόρους, μέχρις ότου εγκριθεί το πρόγραμμα από την Κομισιόν, κάτι που τοποθετείται στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου, για να ακολουθήσει η έγκριση του Συμβουλίου και η εκταμίευση της προκαταβολής των 4 δισ. ευρώ, τον Ιούλιο, στην καλύτερη περίπτωση. Την ερχόμενη εβδομάδα θα προσδιοριστούν τα πρώτα έργα των υπουργείων Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συναντήσεις με τους αρμόδιους υπουργούς Κώστα Σκρέκα και Κυριάκο
Πιερρακάκη.
Η ψηφιακή αναμόρφωση των λογιστικών του κράτους θα είναι ένα από τα πρώτα έργα που θα ξεκινήσουν στον τομέα της ψηφιακής διακυβέρνησης. Από το υπουργείο Ενέργειας θα χρηματοδοτηθεί το «Εξοικονομώ». Προτεραιότητα θα δοθεί, επίσης, σ’ ένα μεγάλο πρόγραμμα κατάρτισης, όπου και θα δοκιμαστεί το νέο σύστημα που διαφημίζει η κυβέρνηση για την αξιολόγηση των εκπαιδευτών. Το Κτηματολόγιο και δύο προγράμματα του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής παίρνουν, επίσης, σειρά από τα πρώτα, ενώ πόροι του Ταμείου Ανάπτυξης θα καλύψουν τις δαπάνες για τα tablets των μαθητών. Από τα μεγάλα έργα, απορρόφηση αναμένεται να υπάρξει φέτος και για τον αυτοκινητόδρομο Ε-65.
Αρκετές εκκρεμότητες παραμένουν για το στάδιο της προετοιμασίας: η πρόσληψη και των υπολοίπων στελεχών της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης (έχουν προσληφθεί 14 από τους 40-45), η νομοθέτηση μπόνους για τους δημοσίους υπαλλήλους που θα ασχοληθούν με τα έργα του Ταμείου, η νομοθέτηση των κανόνων επιλεξιμότητας για τα δάνεια, η πρόσληψη των συμβούλων, βάσει συμφωνίας πλαισίου, η συμφωνία με τις τράπεζες για τα δάνεια και η ανάπτυξη του νέου πληροφοριακού συστήματος
διαχείρισης έργων.