Τι μας περιμένει μετά την πανδημία; Μήπως η «βρυχώμενη δεκαετία του 1920», κατ’ αναλογία με τα όσα συνέβησαν πριν από εκατό χρόνια, όταν οι επιζώντες από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ισπανική γρίπη ήταν τόσο απελπισμένοι για ζωή, που διαμόρφωσαν τις συνθήκες για μία μακρά οικονομική ανάκαμψη; Η έκρηξη οδήγησε σε υπερβολές, που κατέληξαν σε οικονομικοπολιτική καταστροφή. Δεν είναι απαραίτητο να επαναληφθεί η Ιστορία, αλλά ίσως και να συμβεί. Σαφώς και διακρίνουμε μεγάλες πιθανότητες για ρωμαλέα ανάκαμψη και μακρά περίοδο ανάπτυξης μετά, αλλά δεν θεωρούμε πως υπάρχει λόγος να εμφανιστεί στη συνέχεια κάτι τόσο τρομακτικό όσο η Μεγάλη Υφεση την περίοδο 1929-1932.
Οι υπερβολές και οι συνεπαγόμενες διορθώσεις τους αποτελούν μέρος της ζωής και θα επαναλαμβάνονται. Αλλά τα τελευταία 12 χρόνια οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής στον προηγμένο κόσμο έχουν δείξει ότι έμαθαν πώς να διαχειρίζονται κρίσεις και να μην προκαλούν μαζική δυστυχία ανάλογη με του 1929-1932· εκτός εάν η οικονομική πολιτική υποπέσει σε σοβαρά λάθη. Μεγάλα τμήματα του δυτικού κόσμου αυτή τη φορά θα απολαύσουν πραγματικά μία «Χρυσή Δεκαετία» του 2020.
Δεκαπέντε μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, τα χειρότερα φαίνεται πως πέρασαν για τις ανεπτυγμένες χώρες χάρις στην άνοδο της θερμοκρασίας και στη μεγάλη ιατρική πρόοδο. Ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία αρχικά υστερούσε έναντι των ΗΠΑ και της Βρετανίας –κυρίως εξαιτίας των γενναιόδωρων εξαγωγών εμβολίων από την Ε.Ε. σε Βρετανία και άλλες χώρες– έχουν γίνει πάνω από 45 δόσεις ανά 100 άτομα. Οι περιορισμοί στην Ε.Ε. έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν και τα χειρότερα της πανδημίας θα έχουν τελειώσει στις προηγμένες χώρες έως το φθινόπωρο, ακόμα κι αν χρειαστούν επιπλέον δόσεις για τις μεταλλάξεις. Η οικονομική παραγωγή της Ευρωζώνης πέρυσι τον Απρίλιο καταβυθίστηκε σχεδόν 30% κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδά της, αλλά η συρρίκνωση αυτή μειώθηκε στο σχεδόν 4% μέχρι τον Οκτώβριο του 2020 προ του νέου κύματος κορωνοϊού, που επέβαλε εκ νέου εγκλεισμό.
Οι καταναλωτές σε όλον τον κόσμο θέλουν να επιστρέψουν στα εστιατόρια, τις μπιραρίες, τα μουσεία, τις αίθουσες συναυλιών, τα βουνά και τις παραλίες. Και αφότου μπορέσουν, δεν θα συγκρατηθούν. Κατά μέσον όρο, τα νοικοκυριά αποταμίευσαν αρκετά στην πανδημία και έχουν πιο πολλά να ξοδέψουν από ό,τι συνήθως – σαφώς και υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όπως οι χειμαζόμενοι αυτοαπασχολούμενοι, οι μακροχρόνια άνεργοι και όσοι δεν βρίσκουν δουλειά. Εκτιμούμε, όμως, πως λόγω της τόνωσης της παραγωγικότητας και της καινοτομίας, μετά το σοκ της πανδημίας και την επακόλουθη δυναμική ανάκαμψη, θα υπάρξει μακρά περίοδος μεγαλύτερης αύξησης στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στον δυτικό κόσμο και σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες.
* Ο κ. Holger Schmieding είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.