Αυξημένο κίνδυνο εταιρικών πτωχεύσεων σε χώρες της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, προβλέπει η ΕΚΤ στην έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, εκτιμώντας ότι οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων θα αυξηθούν στη χώρα μας κατά 20% το 2021. Ο κίνδυνος αυτός έχει προς το παρόν αποσοβηθεί λόγω των κυβερνητικών μέτρων στήριξης και των εκτεταμένων αναστολών δανείων που έχουν δώσει οι τράπεζες, αλλά παραμένει ιδιαίτερα υψηλός όταν τα μέτρα θα αποσυρθούν. Ειδικά για τη χώρα μας, η απειλή των εταιρικών πτωχεύσεων είναι αυξημένη λόγω των χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας και της υψηλής εξάρτησης που έχει από τον τομέα του τουρισμού, που είναι μεταξύ των πιο ευάλωτων στην κρίση.
Η εκτιμώμενη μάλιστα αύξηση σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία θα αποτελέσει, όπως επισημαίνει η ΕΚΤ, δοκιμασία για τις αντοχές των δικαστικών συστημάτων και των καθεστώτων πτώχευσης που ισχύουν στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η επισήμανση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας ενόψει της ενεργοποίησης του νέου πτωχευτικού πλαισίου, που δίνει έμφαση στην εξωδικαστική διαχείριση του χρέους. Οπως επισημαίνει η ΕΚΤ στην ίδια έκθεση, μια απότομη αύξηση των πτωχεύσεων μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τα πλαίσια αφερεγγυότητας, εμποδίζοντας την αποτελεσματική ανακατανομή των πόρων. Αν και παρά την άνευ προηγουμένου πτώση των εταιρικών εσόδων και κερδών, οι πτωχεύσεις στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν κατά περίπου 20% το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, η αιτία για αυτό αποδίδεται στα μέτρα υποστήριξης που παρείχαν οι δημόσιες αρχές, τα οποία ανέστειλαν σε αρκετές περιπτώσεις τις υποθέσεις αφερεγγυότητας.
Η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των πτωχεύσεων θα αποτελούσε πρόκληση για τα δικαστικά συστήματα ακόμη και σε κανονικές περιόδους, σημειώνει η ΕΚΤ, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη μετά COVID περίοδο, όταν δηλαδή θα λήξουν τα μέτρα στήριξης της οικονομίας. «Μόλις λήξουν τα μέτρα στήριξης, τα πτωχευτικά δικαστήρια θα βρεθούν αντιμέτωπα με μια απότομη αύξηση των υποθέσεων αφερεγγυότητας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλη επιβάρυνση του νομικού συστήματος και η επίλυση των υποθέσεων αφερεγγυότητας θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο», σημειώνει η ΕΚΤ. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναποτελεσματική και καθυστερημένη ανακατανομή πόρων σε πιο βιώσιμες επιχειρήσεις, με αρνητικές μακροοικονομικές συνέπειες μεσοπρόθεσμα και γι’ αυτό οι δημόσιες αρχές πρέπει εγκαίρως να διασφαλίσουν ότι τα πλαίσια αφερεγγυότητας διαθέτουν επαρκείς πόρους για να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο αριθμό εταιρικών πτωχεύσεων.
Οπως επισημαίνει η ΕΚΤ, οι πιο ευάλωτοι κλάδοι, δηλαδή αυτοί που επλήγησαν περισσότερο και εμφανίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα στην επανεκκίνηση, είναι εκείνοι των υπηρεσιών, του εμπορίου (χονδρικό και λιανικό), μεταφορές και φιλοξενίας (ξενοδοχεία, τουρισμός, κ.λπ.). Η ΕΚΤ αναφέρει υψηλότερους κινδύνους για τις οικονομίες υπηρεσιών και όσες είναι εξαρτημένες από τους παραπάνω κλάδους, εντοπίζοντας μάλιστα το πρόβλημα στις μικρές επιχειρήσεις. Αντίθετα, άλλοι κλάδοι όπως η βαριά βιομηχανία φαίνεται ότι θα ανακάμψουν ταχύτερα και ευκολότερα. Η ελληνική οικονομία εξαρτάται από τους περισσότερους ευάλωτους κλάδους που εντοπίζει η ΕΚΤ (υπηρεσίες, τουρισμός, μεταφορές, εμπόριο).
Σε ό,τι αφορά τα κόκκινα δάνεια, παρά τη μεγάλη μείωσή τους που πραγματοποιήθηκε το 2020, η Ελλάδα παραμένει η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ε.Ε. (σχεδόν δεκαπλάσιο). Ο κίνδυνος περαιτέρω αύξησης των κόκκινων δανείων ενισχύεται από το υψηλό ποσοστό των δανείων που τέθηκαν σε καθεστώς αναστολής, δηλαδή σε μορατόριουμ.