Την ενεργοποίηση μιας νέας ρύθμισης η οποία θα απευθύνεται σε πληγέντες από την πανδημία και όχι στο σύνολο των οφειλετών του Δημοσίου και θα καλύπτει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους και όχι μόνο αυτές που μπήκαν στον «πάγο» κατά τη διάρκεια της πανδημίας σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών. Ναι μεν η ρύθμιση θα ανακοινωθεί μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να κάνουν τον προγραμματισμό τους, ωστόσο η ενεργοποίηση προγραμματίζεται για τις αρχές του 2022.
Η ρύθμιση θα είναι χαμηλότοκη, ενώ οι δόσεις εκτιμάται ότι θα μπορούν να φτάσουν ακόμη και στις 60 ή στις 72. Η παροχή μεγαλύτερου χρονικού περιθωρίου προκειμένου να αποπληρωθούν τα χρέη που συσσωρεύθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κρίνεται πλέον επιβεβλημένη καθώς τα ποσά προσεγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ.
Τι περιλαμβάνει
Ο κατάλογος περιέχει το τμήμα των ενισχύσεων της επιστρεπτέας προκαταβολής που δόθηκε υπό μορφή χαμηλότοκου δανείου (σ.σ. το ποσό διαμορφώνεται περίπου στα 5 δισ. ευρώ), τους φόρους που «πάγωσαν» καθ’ όλο το διάστημα από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι τώρα (σ.σ. ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί μέχρι πότε θα δίνονται αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων αλλά το ποσό έχει ήδη ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ) αλλά και τις υποχρεώσεις που μπορεί να μην είχαν ανασταλεί, όμως δεν πληρώθηκαν από τους υπόχρεους λόγω… ανωτέρας βίας.
Το «κούρεμα» οφειλών (τουλάχιστον το… άμεσο «κούρεμα») δεν είναι στα σχέδια του οικονομικού επιτελείου.
Αντίθετα, είναι στα σχέδια η παροχή νέας ευκαιρίας σε όσους έχασαν παλαιές ρυθμίσεις 100 ή 120 δόσεων εν μέσω πανδημίας, να ενταχθούν εκ νέου σε αυτές. Επίσης, το οικονομικό επιτελείο τηρεί στάση αναμονής προκειμένου να εξειδικευθούν τα σχέδια που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μεταφορά ζημιών σε προηγούμενες χρήσεις. Αυτό το μέτρο θα μπορούσε να οδηγήσει σε έμμεσο «κούρεμα» φορολογικών υποχρεώσεων, ωστόσο μένει να φανεί με ποιο τρόπο θα μπορεί να γίνει πρακτική εφαρμογή στην Ελλάδα και σε ποιους φορολογούμενους θα απευθύνεται τελικώς το μέτρο.
Η συζήτηση που έχει ανοίξει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς για την αναγκαιότητα ρύθμισης των οφειλών που συσσωρεύθηκαν εν μέσω πανδημίας –με το προφανές και λογικό επιχείρημα ότι για τα χρέη αυτά δεν υπάρχει ευθύνη των φορολογουμένων από τη στιγμή κατά την οποία υποχρεώθηκαν να αναστείλουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα– έχει καλλιεργήσει πολλές προσδοκίες.
Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει πλέον η διάθεση να κατέβει ο πήχυς των προσδοκιών, καθώς με την επιστροφή στην κανονικότητα θα τεθεί ανοικτά και το θέμα της επιστροφής και στη δημοσιονομική κανονικότητα, δηλαδή στην παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων. Κάτι άλλωστε που έχει ήδη αποτυπωθεί και στο Σχέδιο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.
Η νέα ρύθμιση που θα παρουσιάσει το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη μιας ρεαλιστικής λύσης για τον κάθε επαγγελματία που θα κληθεί να καλύψει από μόνος του τις υποχρεώσεις του ύστερα από 14-15 μήνες κρατικής αρωγής αλλά και στην ανάγκη να καλυφθεί από το 2022 το τεράστιο δημοσιονομικό κενό το οποίο και φέτος θα ξεπεράσει τα 12 δισ. ευρώ.
Βγαίνοντας από την πανδημία, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να αποπληρώσουν:
1. Τις φορολογικές υποχρεώσεις που έχουν ανασταλεί τους τελευταίους 14 μήνες και οι οποίες έχουν ήδη ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ.
2. Τις φορολογικές υποχρεώσεις που δεν μπόρεσαν να πληρώσουν και οι οποίες έχουν ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμες (κάτι που σημαίνει ότι προς το παρόν μπορούν να τακτοποιηθούν μόνο με την πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων η οποία όμως έχει πολύ υψηλό επιτόκιο).
3. Το επιστρεπτέο τμήμα των επιστρεπτέων προκαταβολών ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ.
4. Τις ασφαλιστικές εισφορές που επίσης «πάγωσαν» μέσα στην καραντίνα. Εννοείται ότι μαζί με όλα αυτά θα πρέπει να καταβάλλονται και οι τρέχουσες υποχρεώσεις.
Το ζητούμενο με τη νέα ρύθμιση είναι να αυξηθεί και η «περίμετρος» (δηλαδή να καλυφθούν περισσότερα χρέη που μαζεύτηκαν μέσα στην πανδημία όπως για παράδειγμα ο φόρος εισοδήματος ή ο ΕΝΦΙΑ) αλλά και ο αριθμός των δόσεων. Ενα ρεαλιστικό σενάριο είναι η αύξηση των δόσεων σε 60 ή 72 και αυτό προκειμένου να κατέβει ακόμη περισσότερο το ποσό που θα πρέπει να πληρώνει κάθε μήνα ο οφειλέτης. Στόχος να μην αποτελέσει η πανδημία την αιτία για να δημιουργηθεί μια καινούργια γενιά φορολογουμένων που θα βρεθούν με δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς, κατά συνέπεια και εκτός αγοράς.
Ποιους αφορά
Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται σαφές ότι η ρύθμιση θα αφορά πληττόμενους και όχι στο σύνολο. Αρα μιλάμε για:
• Επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη λειτουργία τους με κρατική εντολή.
• Επιχειρήσεις, επαγγελματίες που επλήγησαν οικονομικά από την κρίση του κορωνοϊού, λόγω κάθετης πτώσης του κύκλου εργασιών.
• Εργαζομένους που βρέθηκαν σε προσωρινό καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας και έλαβαν την αποζημίωση ειδικού σκοπού.
• Ιδιοκτήτες ακινήτων που εισέπραξαν μειωμένα ενοίκια επαγγελματικής στέγης, πρώτης κατοικίας ή φοιτητικής στέγης.
Οι 3 εκκρεμότητες του μεγάλου «λογαριασμού»
Η έκταση των χρεών προς πληρωμή που θα αφήσει πίσω της η πανδημία, δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη. Ναι μεν οδεύουμε προς το τέλος της πολύμηνης περιπέτειας, ωστόσο υπάρχει ακόμη δρόμος για να γίνει ο τελικός απολογισμός. Τρεις είναι οι βασικές εκκρεμότητες:
1. Η πρώτη έχει να κάνει με την οριστικοποίηση του ποσού της επιστρεπτέας προκαταβολής που θα πρέπει να γυρίσει πίσω στο κράτος από τις αρχές του 2022. Ουσιαστικά, το τελικό ύψος αυτού του ποσού θα «κλειδώσει» στο τέλος του 2021. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, θα αναρτήσει στο Taxis το ποσό που έχει λάβει ο κάθε επαγγελματίας ανά φάση επιστρεπτέας προκαταβολής (σ.σ. έγιναν συνολικά 7). Στη συνέχεια, ο κάθε επαγγελματίας θα κληθεί να κάνει τις τελικές επιλογές του. Η πρώτη δυνατότητα που του δίνεται είναι να επιστρέψει εφάπαξ το σύνολο του δανείου, εξασφαλίζοντας πρόσθετο «κούρεμα» της τάξεως του 15%. Η δεύτερη επιλογή που του δίνεται –και αυτό αφορά μόνο σε όσους είχαν μέσα στο 2020 μείωση εσόδων άνω του 30%– είναι να «ανταλλάξει» το «κούρεμα» των χρημάτων που δόθηκαν στο πλαίσιο των τριών πρώτων φάσεων, με μια πρόσθετη χρηματοδότηση 35% για την πληρωμή φόρων. Και η τρίτη επιλογή είναι να διατηρηθεί κανονικά το δικαίωμα «κουρέματος» των τριών πρώτων φάσεων και να αποπληρωθεί ολόκληρο το ποσό σε 60 δόσεις. Επομένως, ένας επαγγελματίας που έχει λάβει συνολικά 46.000 ευρώ από τις επιστρεπτέες προκαταβολές εκ των οποίων τις 6.000 ευρώ στις τρεις πρώτες φάσεις, θα έχει τρεις επιλογές:
• Να επιστρέψει 23.000 ευρώ σε 60 δόσεις των 390 ευρώ, εξασφαλίζοντας «κούρεμα» 50% για όλο το ποσό των ενισχύσεων.
• Να καταβάλει εφάπαξ 19.550 ευρώ μέχρι το τέλος του 2021 και να κλείσει κάθε εκκρεμότητα.
• Να αποπληρώσει 26.000 ευρώ σε 60 δόσεις των 441 ευρώ και ταυτόχρονα να λάβει μια χρηματοδότηση 2.100 ευρώ για να πληρώσει τους φετινούς φόρους.
Αφού όλοι οι δικαιούχοι των επιστρεπτέων προκαταβολών λάβουν τις σχετικές αποφάσεις, θα φανεί και το τελικό ποσό που θα πρέπει να επιστραφεί. Σε κάθε περίπτωση, αυτό εκτιμάται ότι θα κινηθεί από τα 4,2 έως τα 5 δισ. ευρώ.
2. Η δεύτερη συνδέεται με το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα δοθεί η δυνατότητα αναστολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Ηδη το ποσό που έχει συσσωρευθεί έχει ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται οι «παγωμένες» ασφαλιστικές εισφορές. Οσο ανοίγουν οι οικονομικές δραστηριότητες τόσο και θα περιορίζονται οι δικαιούχοι της αναστολής φορολογικών υποχρεώσεων, ενώ μέχρι το τέλος Ιουνίου εκτιμάται ότι ουσιαστικά και αυτό το μέτρο στήριξης θα έχει τελειώσει.
3. Η 3η εκκρεμότητα έχει να κάνει με την «καταγραφή» των φορολογικών υποχρεώσεων που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες μέσα στην πανδημία και οι οποίες θα επιτραπεί να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση. Μόνο από τις αρχές του 2021, στο καλάθι των νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων έχουν συσσωρευθεί πάνω από 2 δισ. ευρώ, ενώ πέρυσι συγκεντρώθηκαν άλλα 7 δισ. ευρώ. Φυσικά, δεν θα μπορεί να μπει όλο αυτό το ποσό σε ρύθμιση. Θα αφαιρεθούν τα ποσά που δεν αφορούν πληττόμενους, αυτά που έχουν ήδη εισπραχθεί ή ρυθμιστεί αλλά και όσα προέρχονται από προσαυξήσεις παλαιών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Σε κάθε περίπτωση, και η 3η αυτή πηγή αναμένεται να βγάλει ποσά αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.