Η πανδημία και τα υγειονομικά μέτρα που λήφθηκαν για την προστασία της δημόσιας υγείας (αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων, τηλεργασία κ.ά.) δημιούργησαν νέες συνθήκες εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, αναδεικνύοντας τη σημασία των υγιών εργασιακών σχέσεων, την ανάγκη προστασίας της εργασίας και στήριξης των επιχειρήσεων ώστε να διατηρούν και να δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας ακόμη και σε περιόδους κρίσεων, και την προστασία και ενίσχυση των εργαζομένων προκειμένου να ισορροπούν την προσωπική/οικογενειακή με την επαγγελματική τους ζωή.
Αυτές είναι οι βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την προστασία της εργασίας. Την ίδια ώρα, η χώρα προσαρμόζεται στις πρωτοπόρες πρακτικές που εφαρμόζονται με αποτελεσματικότητα από τις πιο προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Βασικά εργαλεία για την προστασία της εργασίας είναι η ευελιξία και οι σύγχρονες μέθοδοι της τεχνολογίας.
Μέσω της ευελιξίας αξιοποιείται η δυνατότητα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, χωρίς να αυξάνεται ο μ.ό. των ωρών εργασίας (σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβεί τις 5 ημέρες την εβδομάδα και 8 ώρες την ημέρα) και χωρίς να μειώνονται οι αποδοχές.
Με την ψηφιακή κάρτα εργασίας μπορεί το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο την τήρηση του ωραρίου εργασίας. Οι εργαζόμενοι προστατεύονται από την παράνομη υπέρβαση του ωραρίου και κατοχυρώνεται η αξίωσή τους για υπερωριακή αποζημίωση και ηλεκτρονική αποσύνδεση.
Ετσι, μπαίνουν σαφή όρια ανάμεσα στον εργασιακό και προσωπικό/οικογενειακό χρόνο, ιδιαίτερα στην περίπτωση της τηλεργασίας, που ενώ εξοικονομεί χρόνο αυξάνει την κόπωση των εργαζομένων, κυρίως γυναικών με μικρά παιδιά.
Ωστόσο, το νέο νομοσχέδιο προχωρά ακόμη περισσότερο στην προστασία των δικαιωμάτων γυναικών και ανδρών, μητέρων και πατέρων.
Ενισχύονται η θέση και η εξέλιξη των γυναικών, που κατά κόρον πλήττονται από την ανεργία, επειδή οι εργοδότες επικαλούμενοι συχνά τις μακρόχρονες άδειες και τη δυσκολία απόλυσης των νέων μητέρων, αρνούνται να τις προσλάβουν ή φέρνουν προσκόμματα στην εξέλιξή τους. Με το νέο νομοσχέδιο καθιερώνονται για πρώτη φορά αντίστοιχες άδειες που σχετίζονται με τη γέννηση και την ανατροφή των παιδιών και για τους άνδρες. Για πρώτη φορά, επίσης, οι πατέρες προστατεύονται από την απόλυση, κατ’ αναλογία με τις μητέρες, για 6 μήνες από τη γέννηση του παιδιού.
Ετσι, εξισορροπείται ο ρόλος και των δύο γονέων μέσα στην οικογένεια και αποδίδεται στον πατέρα το δικαίωμά του να συμμετέχει ισότιμα και ενεργά στην ανατροφή των παιδιών του. Η οικογένεια μεγαλώνει με ηρεμία και ασφάλεια, χωρίς το άγχος των απολύσεων. Αυτή είναι μια σημαντική παρέμβαση για την ενδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας αλλά και την αντιμετώπιση του έντονου δημογραφικού προβλήματος από ένα σοβαρό, υπεύθυνο και σύγχρονο κράτος.
Με το ίδιο νομοσχέδιο κυρώνεται η Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Νομοθετούμε την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας ορίζοντας με σαφήνεια τις υποχρεώσεις των εργοδοτών και προστατεύοντας τα θύματα και τους μάρτυρες. Εισάγουμε ειδικές προβλέψεις στη διαδικασία ενώπιον του ΣΕΠΕ για την κατά προτεραιότητα διερεύνηση καταγγελιών για βία και σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας. Ενισχύουμε, έτσι, την αντίστασή μας απέναντι σε κάθε μορφή βίας λόγω φύλου ή άλλων διακρίσεων, υπηρετούμε την ελευθερία των επιλογών και προστατεύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το νομοσχέδιο για την εργασία μετατρέπει τις προκλήσεις που επιταχύνθηκαν από την πανδημία σε νέες δυνατότητες και νέες ευκαιρίες. Μπορούμε πλέον να προχωρήσουμε με ταχύτητα και ασφάλεια προς το μέλλον, που έχει σχεδιαστεί για να είναι αισιόδοξο.
* Η κ. Μαρία Συρεγγέλα είναι υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.