Ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μια διε-θνής προσπάθεια για την αναμόρφωση του παγκόσμιου φορολογικού συστήματος με στόχο την πάταξη της φοροαποφυγής και τη δίκαιη φορολόγηση των πολυεθνικών, νέα τροπή στη μάχη κατά της φοροαποφυγής αναμένεται να δώσει η είδηση ότι οι 25 πλουσιότεροι Αμερικανοί καταβάλλουν ελάχιστους ή και μηδενικούς φόρους. Και πολλοί από αυτούς είναι οι επικεφαλής αυτών των πολυεθνικών που ελαχιστοποιούν ή μηδενίζουν τη φορολογική επιβάρυνσή τους και όλα δείχνουν ότι ανταγωνίζονται τις επιχειρήσεις τους σε ευρηματικότητα.
Τα στοιχεία έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο ειδησεογραφικός οργανισμός ProPublica που προωθεί την ερευνητική δημοσιογραφία με στόχο την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος. Εν προκειμένω επικαλείται στοιχεία των αμερικανικών φορολογικών αρχών που φέρουν ορισμένους από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο να έχουν καταβάλει ένα ευτελές άθροισμα φόρων την πενταετία από το 2014 έως και το 2018, σκανδαλωδώς μικρό σε σχέση με το ιλιγγιώδες ύψος του συνολικού πλούτου τους. Ανάμεσά τους ορισμένα από τα παγκοσμίως διάσημα ονόματα των ιδρυτών και επικεφαλής επιχειρηματικών κολοσσών και πολυεθνικών, εκείνων ακριβώς που βρίσκονται στο στόχαστρο της διεθνούς προσπάθειας για δίκαιη φορολόγηση των κερδών τους: οι Τζεφ Μπέζος, του κολοσσού της Amazon, Καρλ Ικάν, ιδρυτής του ομίλου Icahn Enterprises, Ελον Μασκ, της αυτοκινητοβιομηχανίας ηλεκτροκίνητων Tesla, Γουόρεν Μπάφετ, μεγαλοεπενδυτής και ιδρυτής του ομίλου Berkshire Hathaway, Μάικλ Μπλούμπεργκ, επιχειρηματίας, ιδρυτής του ομίλου ΜΜΕ Bloomberg και πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, αλλά και ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος.
Οπως αναφέρει ο ProPublica, οι εν λόγω 25 κροίσοι κατέβαλαν φόρους μόλις 13,6 δισ. δολαρίων στη διάρκεια αυτής της πενταετίας, ενώ ο αθροιστικός πλούτος τους αυξανόταν κατά 401 δισ. δολάρια. Αυτό σημαίνει πως οι φόροι που κατέβαλαν ισοδυναμούν με έναν πραγματικό φορολογικό συντελεστή μόλις 3,4%. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, αντιθέτως, ένα μέσο αμερικανικό νοικοκυριό με ετήσιο εισόδημα της τάξεως των 70.000 δολαρίων φορολογείτο με συντελεστή 14%, ενώ τα ζευγάρια με ετήσια εισοδήματα άνω των 628.300 δολαρίων φορολογούνταν με 37%. Στην έκθεσή του ο ProPublica σκιαγραφεί ορισμένες από τις μεθόδους που μετέρχονται οι βαθύπλουτοι για να ελαχιστοποιήσουν τη φορολογική επιβάρυνσή τους εκμεταλλευόμενοι κάθε «παραθυράκι» της νομοθεσίας. Μεταξύ άλλων, αναφέρει την τακτική τους να δανείζονται τεράστια ποσά με ενέχυρο μετοχές. Οπως τονίζει, τα δάνεια αυτά δεν φορολογούνται και οι τόκοι που καταβάλλουν για την αποπληρωμή τους εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα. Ενδεικτικά παραθέτει την περίπτωση του Τζεφ Μπέζος, που το 2007 δεν κατέβαλε καθόλου φόρους στο αμερικανικό κράτος μολονότι τη χρονιά εκείνη διπλασιάστηκε η αξία της μετοχής της Amazon. Τέσσερα χρόνια αργότερα κι ενώ ο πλούτος του εκτοξεύθηκε στα 18 δισ. δολάρια, ο Μπέζος ανέφερε ζημίες στην επιχείρησή του και εισέπραξε επιστροφή φόρου ύψους 4.000 δολαρίων για τα παιδιά του.
Οπως επισημαίνουν τα σχετικά δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, η αποκάλυψη του ProPublica σκιαγραφεί τις ακραίες ανισότητες και αδικίες που επιτρέπει το αμερικανικό φορολογικό σύστημα και ενδεχομένως θα ενισχύσει την επιχειρηματολογία όσων Αμερικανών πολιτικών ζητούν τη θέσπιση ειδικού φόρου στον μεγάλο πλούτο. Ανάμεσά τους επιφανή στελέχη της λεγόμενης αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, όπως η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν, που τάσσεται υπέρ της επιβολής φόρου 2% στον καθαρό πλούτο, συμπεριλαμβανομένων σε αυτόν της τιμής μετοχών, της αξίας κατοικιών, ιδιόκτητων πλοίων αλλά και κάθε άλλου κινητού ή ακίνητου περιουσιακού στοιχείου όταν ο συνολικός πλούτος ενός ατόμου υπερβαίνει τα 50 εκατ. δολάρια. Από τη στιγμή που διέρρευσε η είδηση, με μήνυμά της στο Twitter η κ. Γουόρεν επισήμανε πως το φορολογικό σύστημα των ΗΠΑ «γίνεται αντικείμενο χειραγώγησης από τους βαθύπλουτους που είναι εισοδηματίες και δεν αντλούν τον πλούτο τους όπως οι οικογένειες των εργαζομένων».