Επειτα από πολλές αντιδράσεις ψηφίστηκε από τη Βουλή, στις 16/6/2021, ο νόμος που επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε θέματα ατομικού και συλλογικού εργατικού δικαίου. Στο παρόν άρθρο μας παρουσιάζουμε συνοπτικά τα σημαντικότερα ζητήματα που αφορούν τις ατομικές συμβάσεις εργασίας.
• Διευθέτηση ωραρίου εργασίας – υπερωρίες – διάλειμμα – κυριακάτικη ανάπαυση
– Επιτρέπεται εφεξής η διευθέτηση του χρόνου εργασίας με υπέρβαση της 8ωρης ημερήσιας απασχόλησης και με ατομική συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου, κατόπιν αιτήματος του τελευταίου, χωρίς επιπλέον αμοιβή για τις ώρες επιπρόσθετης απασχόλησης. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να συμφωνηθεί και 4ήμερη εβδομαδιαία απασχόληση.
– Αυξάνεται ο αριθμός των υπερωριών σε όλους τους κλάδους της οικονομίας σε 150 κατ’ έτος (από 96 που ίσχυαν μέχρι σήμερα στη βιομηχανία και από 120 στους λοιπούς κλάδους).
– Η προσαύξηση της παράνομης υπερωρίας ανέρχεται σε 120% του καταβαλλόμενου ωρομισθίου από το 80% που ίσχυε.
– Το διάλειμμα θα πρέπει να χορηγείται μετά 4 (και όχι 6) ώρες εργασίας.
– Διευρύνεται η λίστα επιχειρήσεων για τις οποίες δεν θα ισχύει η υποχρεωτική ανάπαυση εργαζομένων την Κυριακή, όπως ενδεικτικά εταιρείες logistics, data centers, εταιρείες παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου και security.
Θέματα απολύσεων
– Προβλέπονται ρητά οι λόγοι ακυρότητας της απόλυσης εργαζομένου. Περαιτέρω ορίζεται ότι αν απολυθείς εργαζόμενος αποδείξει ενώπιον δικαστηρίου ότι η απόλυσή του είναι άκυρη λόγω συνδρομής των λόγων ακυρότητας που προβλέπονται στον νόμο, τότε εναπόκειται στον εργοδότη να ανταποδείξει ότι η απόλυση δεν έγινε για τον προβαλλόμενο λόγο.
– Σε περίπτωση καταγγελίας σύμβασης εξαρτημένης εργασίας με προειδοποίηση, ο εργοδότης δύναται να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας του, μερικώς ή πλήρως. Στην περίπτωση αυτή, οι αποδοχές του εργαζομένου καταβάλλονται κανονικά μέχρι την εκπνοή του χρόνου προειδοποίησης και ο εργοδότης δεν καθίσταται υπερήμερος ως προς την αποδοχή της εργασίας.
Ο εργαζόμενος έχει αντίστοιχα το δικαίωμα να αναλάβει εργασία σε διαφορετικό εργοδότη κατά το χρονικό διάστημα της προμήνυσης, χωρίς να επηρεάζονται τα αποτελέσματα της καταγγελίας και το ύψος της καταβλητέας αποζημίωσης.
– Ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση επαναπρόσληψης και πληρωμής μισθών υπερημερίας σε περίπτωση ακύρωσης της απόλυσης από το δικαστήριο για άλλο λόγο από αυτούς που προβλέπονται στον νόμο, εφόσον καταβάλει μια πρόσθετη αποζημίωση, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις αποδοχές 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερη από το διπλάσιο της αποζημίωσης απόλυσης.
– Εξομοιώνονται οι εργατοτεχνίτες με τους υπαλλήλους ως προς τις προϋποθέσεις και την αποζημίωση απόλυσης.
– Οταν το ποσό της αποζημίωσης υπολείπεται του ποσού της νόμιμης αποζημίωσης λόγω προφανούς σφάλματος ή εύλογης αμφιβολίας ως προς τη βάση υπολογισμού αυτής, η καταγγελία της συμβάσεως εργασίας δεν ακυρώνεται, αλλά διατάσσεται η συμπλήρωσή της.
– Το ήμισυ της άδειας αναψυχής θα χορηγείται υποχρεωτικά από 1/5 έως 30/09. Η δικαιούμενη κατ’ έτος άδεια πρέπει να εξαντλείται μέχρι τις 31/3 του επόμενου έτους.
– Η άδεια άνευ αποδοχών μπορεί να συμφωνηθεί μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου για ένα έτος με δυνατότητα ανανέωσης, οδηγεί δε σε αναστολή της εργασίας και στη μη οφειλή ασφαλιστικών εισφορών.
– Με ενσωμάτωση κοινοτικών οδηγιών, θεσπίζονται νέες ειδικές άδειες για γονείς και φροντιστές, όπως η άδεια 14 ημερών νέου πατέρα, η άδεια 2 ημερών για λόγους ανωτέρας βίας και η άδεια 7 ημερών για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
• Τηλεργασία, ψηφιακή κάρτα εργασίας και λοιπά θέματα
– Επαναδιατυπώνεται το πλαίσιο για την τηλεργασία, που δύναται να υιοθετηθεί με σχετική συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου, εκτός αν συντρέχει λόγος προστασίας της δημόσιας υγείας, οπότε επιβάλλεται μονομερώς με απόφαση του εργοδότη. Με υπουργική απόφαση θα καθοριστούν όλες οι λεπτομέρειες ως προς το καθεστώς της τηλεργασίας, ενώ προβλέπεται ρητά το δικαίωμα αποσύνδεσης, δηλαδή αποχής από την τηλεργασία εκτός ωραρίου εργασίας και στις άδειες.
– Θεσμοθετείται η ψηφιακή κάρτα εργασίας (άρθρο 74), δηλαδή ένα ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό σε πραγματικό χρόνο με την «Εργάνη». Με υπουργική απόφαση θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας.
– Κυρώνεται διεθνής σύμβαση για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο της εργασίας.
* Η κ. Τζένη Πάνου είναι δικηγόρος, υπεύθυνη του φορολογικού τμήματος της AS network (www.asnetwork.gr).