Η σημασία της επιβολής παγκόσμιου «φόρου του άνθρακα»

Η σημασία της επιβολής παγκόσμιου «φόρου του άνθρακα»

3' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η κλιματική αλλαγή έχει πλέον αναγνωριστεί ως ένα ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο που απαιτεί άμεση και αποτελεσματική δράση, ενώ θεωρείται δεδομένο ότι οι ευάλωτες κοινότητες αλλά και η παγκόσμια οικονομία θα υποστούν τις μεγαλύτερες συνέπειες. Το πιο σημαντικό θέμα για την αντιμετώπιση της απειλής είναι η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Είναι σημαντικό ότι πρόσφατα ο πρόεδρος Μπάιντεν δεσμεύτηκε για τη μείωση των εκπομπών κατά 50% μέχρι το 2030 σε συνέχεια και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη μέχρι το 2050.

Η τιμολόγηση του άνθρακα, ο λεγόμενος «φόρος του άνθρακα» (carbon tax), αποτελεί έναν από τους πιο αποδοτικούς τρόπους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο επίπεδο και στην ταχύτητα που απαιτείται, και για τον λόγο αυτό προτιμάται συνήθως από τους οικονομολόγους. Ο φόρος αυτός θα αποθαρρύνει επίσης τη χρήση ορυκτών καυσίμων, αφού είναι ένα τέλος που μπορεί να επιβληθεί από μια κυβέρνηση σε οποιαδήποτε εταιρεία που καίει ορυκτά καύσιμα.

Ωστόσο, υπάρχει ένα σημαντικό ζήτημα που προκύπτει: ο αντίκτυπος που ενδέχεται να έχει ο φόρος στους φορολογουμένους χαμηλότερου ή μεσαίου εισοδήματος και στις επιχειρήσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ένας τέτοιος φόρος πρέπει να εισαχθεί σταδιακά ώστε να υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για αυτή τη μετάβαση. Τα οφέλη, από την άλλη πλευρά, από τη χαμηλή κατανάλωση άνθρακα θα είναι βεβαίως η ενθάρρυνση της τεχνολογικής καινοτομίας, η ανάπτυξη υποδομών μεγάλης κλίμακας, καθώς και η διάδοση των αποδοτικών –από πλευράς εκπομπών– αγαθών και υπηρεσιών.
Αρκετές χώρες και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη εφαρμόσει φόρο για άνθρακα, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση, ο Καναδάς και η Σουηδία. Επιπλέον, αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ έχουν προγράμματα τιμολόγησης άνθρακα, ιδίως η Καλιφόρνια.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, 40 χώρες και 20 δήμοι έχουν εφαρμόσει είτε φόρο άνθρακα είτε εμπορία εκπομπών άνθρακα, ενώ 88 χώρες συνολικά σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τον φόρο για την επίτευξη των στόχων τους στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού, αντιπροσωπεύοντας το 56% των παγκόσμιων εκπομπών.
Η Φινλανδία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που εισήγαγε φόρο άνθρακα το 1990. Αυτή τη στιγμή, η Σουηδία έχει τον υψηλότερο συντελεστή φόρου άνθρακα στα 108,81 ευρώ ανά τόνο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Ελβετία και το Λιχτενστάιν ακολουθούν με 90,53 ευρώ (99 δολάρια). Από την άλλη, ο χαμηλότερος συντελεστής φόρου άνθρακα βρίσκεται στην Πολωνία με 0,09 ευρώ (0,10 δολάρια). Στον Καναδά, την 1η Απριλίου, η τιμή του άνθρακα αυξήθηκε κατά 10 δολάρια ανά τόνο ετησίως έως ότου φτάσει στα 50 δολάρια ανά τόνο το 2022.
Παρότι αυξάνεται ο αριθμός των παγκόσμιων επιχειρήσεων που δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές τους ή και να γίνουν κλιματικά ουδέτερες, αρκετές από τις περιπτώσεις δεσμεύσεων δεν αναφέρονται σε ουσιαστική και άμεση μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση μέσω των πράσινων πιστοποιητικών που δίνονται συχνά από εταιρείες ενέργειας, γνωστές ως ΕΑCs. Αυτό που προέχει είναι να διαμορφωθούν το συντομότερο σωστές πολιτικές και ρυθμιστικά πλαίσια παγκοσμίως, πέρα και πάνω από τη Συμφωνία του Παρισιού, δεδομένου ότι είναι πιθανό η παγκόσμια οικονομία να δεχθεί σημαντικό πλήγμα από ακραία καιρικά φαινόμενα. Το σίγουρο είναι ότι για να είναι αποτελεσματική, δίκαιη και πολιτικά βιώσιμη η τιμολόγηση του άνθρακα σε επίπεδο χωρών ή θεσμικών ενώσεων (π.χ. Ε.Ε.), πρέπει αφενός να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις για να προχωρήσουν, και αφετέρου τα έσοδα από τον φόρο να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για τη στήριξη της καινοτομίας και την αντιμετώπιση των κοινωνικών συνεπειών της τιμολόγησης του άνθρακα. Οπως αναφέρει και ο Μπιλ Γκέιτς στο πρόσφατο βιβλίο του για την κλιματική αλλαγή, αν δεν λάβουμε δραστικά μέτρα σήμερα, στη συνέχεια (δηλαδή στα επόμενα 10 χρόνια) θα είναι αργά για την οικονομία και την κοινωνία και συνολικά για όλον τον πλανήτη. Και ο Μπιλ Γκέιτς είναι από τους ελάχιστους που προέβλεψαν την πανδημία!

* Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (CSE), επισκέπτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Aθηνών (IMBA).

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή