Ηχηρό κώδωνα κινδύνου για τις δυσανάλογα μεγάλες συνέπειες που θα έχει στην παγκόσμια οικονομία η κατάρρευση του παγκόσμιου τουρισμού έκρουσαν χθες σε κοινή έκθεσή τους η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNWTO). Οι δύο οργανισμοί προειδοποιούν πως η συνολική ζημία δεν αποκλείεται να υπερβεί τα 4 τρισ. δολάρια αν χαθεί ουσιαστικά και η φετινή τουριστική σεζόν, κάτι που ήδη φαίνεται αρκετά πιθανόν. Ανάμεσα στις πλέον επώδυνες επιπτώσεις που έχει ήδη επιφέρει η κατάρρευση του τουρισμού είναι η αύξηση κατά 5,5% της ανεργίας σε τομείς που δεν προϋποθέτουν ειδίκευση και στους οποίους απασχολούνται κατά κύριο λόγο γυναίκες και νέοι.
Οπως επισημαίνουν οι δύο οργανισμοί, το περασμένο έτος, όταν κυριολεκτικά η πανδημία συνέτριψε και εξαφάνισε τον τουρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο, η τουριστική βιομηχανία και οι εξαρτημένοι από αυτήν τομείς απώλεσαν συνολικά 2,4 τρισ. δολάρια λόγω των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων της μεγάλης μείωσης των τουριστών. Οι διεθνείς αφίξεις ανά τον κόσμο σημείωσαν πέρυσι πτώση 73% σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, αλλά όπως τονίζουν οι UNCTAD και UNWTO είναι πιθανόν να επαναληφθεί περίπου το ίδιο σενάριο και φέτος. «Η εικόνα δεν είναι ιδιαιτέρως καλύτερη φέτος» σχολίασε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Ραλφ Πέτερς, στέλεχος του τομέα αναλύσεων εμπορίου της UNCTAD, ο οποίος διευκρίνισε πως ήδη οι πρώτοι τρεις μήνες της φετινής τουριστικής σεζόν ήταν και πάλι κακοί, καθώς δεν έχει σημειωθεί ουσιαστική αύξηση στα ταξίδια και στις μετακινήσεις. Εξέφρασε βέβαια την ελπίδα και την «προσδοκία», όπως είπε, ότι θα σημειωθεί κάποια ανάκαμψη του τουρισμού το δεύτερο εξάμηνο του έτους τουλάχιστον στη Βόρεια Αμερική και έως έναν βαθμό στην Ευρώπη.
Αιτία της απογοητευτικής εικόνας είναι βέβαια η εντελώς άνιση εξέλιξη της εμβολιαστικής διαδικασίας στις διάφορες χώρες, με ορισμένες να έχουν επιτύχει να εμβολιάσουν ήδη το 60% του πληθυσμού τους, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε άλλες χώρες να μην υπερβαίνει το 1% του πληθυσμού. Τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού αφορούν, άλλωστε, κατά κύριο λόγο τις αναπτυσσόμενες χώρες, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα τουριστικά έσοδα.
Οι δύο οργανισμοί εκτιμούν πως η ζημία που μπορεί να προκαλέσει η κατάρρευση του τουρισμού το τρέχον έτος ενδέχεται να φτάσει σε ποσό κυμαινόμενο από 1,7 τρισ. δολάρια έως 2,4 τρισ. δολάρια, παρά τη διαφαινόμενη αλλά και αμφίβολη ανάκαμψη του τουρισμού το δεύτερο εξάμηνο σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία, που παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιασμού του πληθυσμού. Στην έκθεσή τους οι δύο οργανισμοί εξετάζουν τρία πιθανά σενάρια για τις εξελίξεις στον τουρισμό στη διάρκεια του 2021, με τις διεθνείς αφίξεις να μειώνονται από 63% στην καλύτερη περίπτωση έως 75% στη χειρότερη περίπτωση, πάντα σε σύγκριση με τα τελευταία προ της πανδημίας επίπεδα, εκείνα του 2019.
Σχολιάζοντας τη ραγδαία μείωση του τουρισμού, η Ζορίτσα Ουρόσεβιτς, εκπρόσωπος του UNWTO στη Γενεύη, τόνισε πως «ο τουρισμός έχει επιστρέψει παγκοσμίως στα επίπεδα στα οποία βρισκόταν πριν από 30 χρόνια, δηλαδή βρισκόμαστε ουσιαστικά στη δεκαετία του 1980». Σε ό,τι αφορά το πότε μπορεί να επανέλθει ο κλάδος στα επίπεδα του 2019 εξέφρασε την ελπίδα πως αυτό θα γίνει το 2023, αλλά σίγουρα όχι νωρίτερα. Παράλληλα, η Σάντρα Καρβάο, ανώτερο στέλεχος του UNWTO, προέβλεψε πως η όποια ανάκαμψη του τουρισμού θα είναι εξαιρετικά άνιση, καθώς θα ποικίλλει από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή. Αναφερόμενη σε περιοχές με ιδιαιτερότητες, η κ. Καρβάο αναφέρθηκε στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού, η οποία όπως τόνισε «εξακολουθεί να είναι μία από τις πιο κλειστές περιοχές του πλανήτη αυτήν τη στιγμή, με τις περισσότερες χώρες να διατηρούν κλειστά τα σύνορά τους, είτε ολοκληρωτικώς κλειστά ή με πολύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα». Είναι, άλλωστε, σαφές ότι χώρες όπως η Ταϊλάνδη και η Τουρκία, των οποίων οι οικονομίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα έσοδα από τον τουρισμό, έχουν δεχθεί καίριο πλήγμα. Η πτώση του τουρισμού συνεπάγεται, άλλωστε, σημαντικές επιπτώσεις για κλάδους συνδεδεμένους με τα ταξίδια, όπως τα βασικά είδη διατροφής, τα ποτά, το λιανικό εμπόριο, οι επικοινωνίες και οι μεταφορές. Οπως τόνισε, άλλωστε, ο γενικός γραμματέας του UNWTO, Ζουράμπ Πολολικασβίλι, «ο τουρισμός είναι θέμα ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους, γι’ αυτό και είναι κρίσιμο να ολοκληρωθεί ταχύτατα η εμβολιαστική διαδικασία ώστε να προστατευθούν κοινότητες και να επιτευχθεί μια ασφαλής επανεκκίνηση του τουρισμού, που θα προσφέρει ανάκαμψη της αγοράς εργασίας και αύξηση των τόσο αναγκαίων πόρων ιδιαιτέρως για τις αναπτυσσόμενες χώρες».