Συνεπακόλουθο της ανάκαμψης και της αυξημένης ζήτησης που αυτή φέρνει μαζί της αλλά και των πιέσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, ο πληθωρισμός που επιταχύνεται στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αποτελεί πηγή ανησυχίας για οικονομολόγους, πολιτικούς και κεντρικούς τραπεζίτες. Και για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες κεντρικοί τραπεζίτες και υπουργοί Οικονομικών διερωτώνται πώς θα αντιμετωπίσουν την εξέλιξη.
Τα τελευταία στοιχεία που δόθηκαν μέσα στην εβδομάδα, και φέρουν τον δείκτη να επιταχύνεται σε ΗΠΑ και Βρετανία, επαναφέρουν την ανησυχία για το ενδεχόμενο υπερθέρμανσης των οικονομιών, ενώ εντείνουν τις πιέσεις στις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις για εσπευσμένη ανάκληση των έκτακτων μέτρων στήριξης των οικονομιών τους. Στις ΗΠΑ, η αύξηση των τιμών καταναλωτή έφτασε τον Ιούνιο στο 5,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους, καταγράφοντας τον ταχύτερο ρυθμό από το 2008 και υπερβαίνοντας τις προβλέψεις των οικονομολόγων. Στη Βρετανία, παράλληλα, η αύξηση έφτασε στο 2,5%, καταγράφοντας τον ταχύτερο ρυθμό από το 2018. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι και πολιτικοί εξακολουθούν να ερμηνεύουν την άνοδο του δείκτη ως προσωρινή παρενέργεια της επανεκκίνησης των οικονομιών και όχι ως επιστροφή σε ένα περιβάλλον πληθωριστικών πιέσεων ανάλογο εκείνου της δεκαετίας του 1970. Ανάμεσά τους και ο επικεφαλής της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, ο οποίος μέσα στην εβδομάδα επανέλαβε τη θέση του αυτή ενώπιον της επιτροπής χρηματοπιστωτικών της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά και η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Οπως, πάντως, επισημαίνει σχετικό σχόλιο των Financial Times, πολλοί αναγνωρίζουν ότι αυξάνεται διαρκώς η πιθανότητα να παραμείνει ο πληθωρισμός σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Βρετανία οι αυξήσεις των τιμών απορρέουν έως ένα βαθμό από τη χαλάρωση ή και την άρση των περιοριστικών μέτρων που είχαν επιβληθεί με σκοπό την ανάσχεση της πανδημίας. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχει σημειώσει σημαντική άνοδο το κόστος των μεταφορών, όπως τα αεροπορικά εισιτήρια, η διαμονή σε ξενοδοχεία αλλά και οι τιμές για την ενοικίαση αυτοκινήτων. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Βρετανία, άλλωστε, έχουν αυξηθεί σημαντικά οι τιμές σε όσους τομείς επλήγησαν από προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Στις ΗΠΑ, ο δείκτης τιμών των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και φορτηγών αυξήθηκε κατά 45,2% σε σύγκριση με τα επίπεδα τιμών την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Αυξήθηκε, άλλωστε, το κόστος της ενέργειας εξαιτίας του άλματος που σημείωσαν οι τιμές του πετρελαίου. Οι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι σημειώθηκαν μικρές, αλλά αισθητές αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων στις ΗΠΑ, δηλαδή σε μια ζώνη της αμερικανικής οικονομίας στην οποία οι τιμές αργούν να προσαρμοστούν στις γενικότερες μεταβολές και όταν προσαρμοστούν παραμένουν στα νέα επίπεδα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Σε ό,τι αφορά δε τη Βρετανία, οι πληθωριστικές πιέσεις απηχούν σε μεγάλο βαθμό όσα συμβαίνουν στην υπερδύναμη, την οποία ακολουθούν κατά πόδας, αλλά με μια καθυστέρηση ολίγων μηνών. Μιλώντας, όμως, στη βρετανική εφημερίδα ο Πολ Ντέιλς, επικεφαλής των οικονομολόγων της Capital Economics στη Βρετανία, εξέφρασε την εκτίμηση πως «η απόσταση ανάμεσα στις δύο οικονομίες θα μειωθεί καθώς ο πληθωρισμός στη Βρετανία αναμένεται να φτάσει γύρω στο 4% στα τέλη του έτους». Η Ευρωζώνη αποτελεί βέβαια ειδική περίπτωση, αφού καταγράφει μεν αύξηση του πληθωρισμού, αλλά πολύ ήπια συγκρινόμενη με εκείνη των άλλων δύο οικονομιών, καθώς τον Ιούνιο μόλις που έφτασε στο 1,9% έπειτα από μια μακρά περίοδο αρνητικού πληθωρισμού. Αιτία της απόκλισης είναι ενδεχομένως η καθυστέρηση που καταγράφεται στη Γηραιά Ηπειρο ως προς το εμβολιαστικό της πρόγραμμα και την επανεκκίνηση των οικονομιών της. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα επιταχυνθεί ξανά το δεύτερο εξάμηνο, όταν θα ανεβάσει ταχύτητα η ανάκαμψη της οικονομίας της. Η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας, για παράδειγμα, προβλέπει πως ο πληθωρισμός στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία θα φτάσει στο 4% μέσα στο έτος, καταγράφοντας τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 και πλέον ετών. Και το ερώτημα που απασχολεί τους οικονομολόγους στις τρεις οικονομίες είναι κατά πόσον μπορούν να αναχαιτίσουν αυτές τις πληθωριστικές πιέσεις ώστε να μην επηρεάσουν αρνητικά την ευρύτερη οικονομία. Ορισμένοι διαβλέπουν μεγάλους κινδύνους και παραπέμπουν στην εμπειρία από την ιστορία που μας διδάσκει πως όταν ο πληθωρισμός ανεβαίνει στην αρχική φάση μοιάζει πάντα με προσωρινή εξέλιξη.