• Την 1η Ιουλίου 2021 συνολικά περίπου 130 δικαιοδοσίες προσχώρησαν στη συμφωνία δύο πυλώνων του ΟΟΣΑ/G20 για την αντιμετώπιση των φορολογικών προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας. Πρόκειται για μια νέα παγκόσμια φορολογική αρχιτεκτονική όπου συμμετέχουν κράτη που εκπροσωπούν περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ειδικότερα, το σχέδιο εισάγει νέους διεθνείς φορολογικούς κανόνες για τη διαχείριση των προκλήσεων στον χώρο της παγκοσμιοποιημένης ψηφιακής οικονομίας και των πρακτικών που επιτρέπουν στις μεγάλες πολυεθνικές να μεταφέρουν τα κέρδη τους σε δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολόγηση. Μάλιστα, επισημαίνεται ότι οι δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας κατέστησαν ακόμα πιο επιτακτική τη σημασία ανεύρεσης λύσης στα ζητήματα αυτά, από όσο είχε αρχικά προβλεφθεί, λόγω της μεγάλης ανάγκης των κρατών να διασφαλίσουν την είσπραξη των φόρων που πράγματι τους αναλογούν από τη δραστηριότητα που αναπτύσσουν οι επιχειρήσεις σε αυτά στο πλαίσιο της νέας ψηφιακής εποχής. Το σχέδιο εφαρμογής των νέων κανόνων αναμένεται να οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο του 2021, να υπογραφεί το 2022 και να τεθεί σε ισχύ το 2023.
• Η συμφωνία για τη σταθεροποίηση του διεθνούς φορολογικού συστήματος που τελεί υπό τον συντονισμό του ΟΟΣΑ αναπτύσσεται σε δύο πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας περιλαμβάνει δικαιότερους και πιο αποτελεσματικούς κανόνες που οριοθετούν τα δικαιώματα φορολόγησης ανά χώρα επί των κερδών των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της διεθνούς ψηφιακής οικονομίας. Επισημαίνεται ότι για πρώτη φορά εισάγεται το δικαίωμα φορολόγησης στο κράτος αγοράς ή αλλιώς χρήσης (market/user jurisdiction), σε περίπτωση που επιχείρηση δραστηριοποιείται σημαντικά σε αυτό και αποκτά κέρδη μέσω της ψηφιακής της παρουσίας, πέραν της απλής διενέργειας πωλήσεων, και ανεξαρτήτως του αν διαθέτει ή όχι φυσική εγκατάσταση σε αυτό. Ο δεύτερος πυλώνας από την άλλη, επικεντρώνεται στην επιβολή ενός κατώτατου παγκόσμιου φορολογικού συντελεστή επιχειρήσεων τουλάχιστον 15% με σκοπό την προστασία της φορολογικής βάσης των χωρών και την αντιμετώπιση του φαινομένου μετατόπισης κερδών σε δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολόγηση. Η Ελλάδα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού φορολογικού συστήματος και της οικονομίας στο πλαίσιο της συμφωνίας, ενώ εκτός του πεδίου εφαρμογής αναμένεται να είναι οι ελληνικές ναυτιλιακές, οι οποίες θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν προνόμια ευνοϊκής φορολόγησης στη χώρα μας.
• Το έμβασμα σε τραπεζικό λογαριασμό στο εξωτερικό δεν θεωρείται ότι προέρχεται από άγνωστη πηγή ή αιτία ώστε να θεωρείται προσαύξηση περιουσίας. Κατόπιν προσφυγής φορολογουμένου στη Δικαιοσύνη, το Διοικητικό Εφετείο έκρινε ότι το έμβασμα σε τραπεζικό λογαριασμό πιστωτικού ιδρύματος του εξωτερικού που αποτελεί μεμονωμένη συναλλαγή, κατά την κοινή πείρα, σχηματίζεται από προηγούμενες καταθέσεις στην ημεδαπή και αποτελεί νόμιμο δικαίωμα διαχείρισης της περιουσίας του φορολογουμένου. Συνεπώς, η μεμονωμένη αυτή συναλλαγή δεν εμπίπτει στην έννοια της προσαύξησης περιουσίας χωρίς τη σύγκρισή της με την προηγούμενη ταμειακή κατάσταση του φορολογουμένου. Σημειώνεται ότι διαφορετικό είναι το ζήτημα του τρόπου σχηματισμού και της προέλευσης των καταθέσεων που συλλέχθηκαν και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε τραπεζικό λογαριασμό στο εξωτερικό. Σύμφωνα με το Διοικητικό Εφετείο, η φορολογική αρχή θα έπρεπε να είχε προχωρήσει στην εξέταση του υπολοίπου των τραπεζικών λογαριασμών και της πηγής των κεφαλαίων που μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό καθώς και στην αντιπαραβολή αυτών με τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογουμένου. Την άποψη του Διοικητικού Εφετείου επικύρωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο απέρριψε την αίτηση αναίρεσης που άσκησε το ελληνικό Δημόσιο κατά της εφετειακής απόφασης (ΣτΕ 90/2021).
• Τον προσδιορισμό των κριτηρίων επιλεξιμότητας για τη χορήγηση της κρατικής ενίσχυσης με τη μορφή της επιδότησης πάγιων δαπανών αναμένουν ακόμη με αγωνία οι επιχειρήσεις. Το μέτρο θα αφορά δαπάνες όπως παροχές σε εργαζομένους, ασφαλιστικές εισφορές, ενέργεια, ύδρευση, τηλεπικοινωνίες, ενοίκια, λοιπά λειτουργικά έξοδα, χρεωστικούς τόκους και συναφή έξοδα. Οι επιχειρήσεις – δικαιούχοι της ενίσχυσης θα πρέπει να παρουσιάζουν κατά την επιλέξιμη περίοδο μείωση του κύκλου εργασιών τους κατά τουλάχιστον 30% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019. Ως προς το είδος της ενίσχυσης, σύμφωνα με εξαγγελίες, αυτή θα έχει τη μορφή «πιστωτικού» που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή μελλοντικών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Σε κάθε περίπτωση, κρίσιμο είναι να εξειδικευθούν το συντομότερο οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις της χορήγησης ενίσχυσης. Ο προσδιορισμός των κριτηρίων επιλεξιμότητας έχει ήδη καθυστερήσει δεδομένου ότι έχουν παρέλθει τουλάχιστον δύο μήνες από τη θέσπιση της διάταξης που προβλέπει το μέτρο.
Πηγή: Grant Thornton