Με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση 50.000 κατοικιών και προϋπολογισμό 632 εκατ. ευρώ, που εκτιμάται ότι θα μοχλεύσει ποσό άνω του 1 δισ. ευρώ, βγαίνει τον Οκτώβριο στον «αέρα» το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον».
Η φιλοσοφία του νέου προγράμματος διαφέρει σε σχέση με αυτή του προηγούμενου, που κινήθηκε στη λογική τού «να πέσουν γρήγορα στην αγορά χρήματα» και με βασικό κριτήριο τη χρονική προτεραιότητα. Το νέο πρόγραμμα θέτει ως βασικό κριτήριο αξιολόγησης την ενεργειακή εξοικονόμηση (κόστος ανά εξοικονομούμενη κιλοβατώρα), εισάγει εισοδηματικά, κοινωνικά αλλά και κλιματικά κριτήρια, ενώ προβλέπει και ξεχωριστή – αυτόνομη δράση για φτωχά νοικοκυριά, η οποία θα ενισχυθεί με πόρους 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενσωματώνοντας με τον τρόπο αυτό και την ευρωπαϊκή οδηγία για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
«Βασική αρχή του προγράμματος είναι η δίκαιη κατανομή των πόρων και η αποτελεσματική αναβάθμιση των κατοικιών. Εστιάζουμε πολύ καλύτερα πού θα μπουν τα χρήματα για να πιάσουν τόπο», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. «Για πρώτη φορά μπαίνει δείκτης αξιολόγησης εξοικονόμησης ενέργειας», τόνισε ο κ. Σκρέκας παρουσιάζοντας το πρόγραμμα.
Είναι γεγονός ότι, ενώ οι πόροι του νέου «Εξοικονομώ» είναι μειωμένοι σε σχέση με το προηγούμενο (632 εκατ. ευρώ έναντι 908,5 εκατ.), ο συνολικός αριθμός ωφελουμένων είναι αυξημένος κατά 38% (50.000 κατοικίες έναντι 36.364) και το σύνολο της εξοικονόμησης ενέργειας αυξημένο κατά 43%, με αναπροσαρμοσμένα προς τα κάτω μεσοσταθμικά όρια επιδότησης κατά 18% και συγκεκριμένα από 76% στο προηγούμενο, στο 62% στο νέο.
Τα ποσοστά επιδοτήσεων επανακαθορίζονται με γνώμονα την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας ανά κιλοβατώρα βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων. Επίσης, με βάση την αποδοτικότερη απορρόφηση κονδυλίων, η κατανομή των πόρων θα γίνεται ανά νομό και όχι ανά περιφέρεια όπως στο παρελθόν.
Με το νέο σύστημα υποβολής αιτήσεων καταργείται η χρονική προτεραιότητα, ενώ οι αιτήσεις θα βαθμολογούνται βάσει ενεργειακών, οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων. Θα δοθεί προτεραιότητα σε νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα, σε ΑμεΑ, μονογονεϊκές οικογένειες, μακροχρόνια ανέργους, πολυτέκνους και σε νοικοκυριά με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες. Η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων θα αποτελέσει το σημαντικότερο κριτήριο σε ποσοστό 50% και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%. Το καθεστώς των ωφελουμένων αλλάζει. Δικαιούχοι μπορούν να είναι μόνο όσοι έχουν εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο, το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους. Στην περίπτωση αυτή το ύψος της επιδότησης ξεκινά από 40% και φτάνει έως 75%, ανάλογα με το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα, ενώ για την ίδια συμμετοχή, όπως τόνισε ο κ. Σκρέκας, σχεδιάζεται ένα ασφαλές χρηματοδοτικό εργαλείο ώστε αυτή να καλυφθεί με τραπεζικό δανεισμό. Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν για πρώτη φορά και ιδιοκτήτες για σπίτια που ενοικιάζουν, υπό την προϋπόθεση ότι ο ενοικιαστής το χρησιμοποιεί ως κύρια κατοικία. Στην περίπτωση αυτή η επιδότηση είναι οριζόντια (40%) και προσαυξάνεται κατά 10% εάν υποβληθεί αίτημα για όλη την πολυκατοικία.
Επιλέξιμα, σύμφωνα με το πρόγραμμα, θεωρούνται κατοικίες, μονοκατοικίες και διαμερίσματα που είναι νόμιμα και δεν έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, που έχουν καταταχθεί σε κατηγορία ενεργειακής κλάσης χαμηλότερη ή ίση της Γ και διαθέτουν ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου. Οι δικαιούχοι έχουν δικαίωμα για μία μόνο αίτηση ή περισσότερες από μία εάν πρόκειται για πολυκατοικία, ενώ μένουν εκτός προγράμματος κοινόχρηστες παρεμβάσεις σε πολυκατοικίες, γιατί, όπως είπε ο υπουργός, δεν υπήρξε ενδιαφέρον στο προηγούμενο πρόγραμμα.
Η επιδότηση
Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός των προτάσεων καθορίζεται στο 0,9 ευρώ ανά εξοικονομούμενη κιλοβατώρα ή στα 180 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο ή στις 28.000 ευρώ ανά σύνολο δαπανών.
Η πλατφόρμα θα παραμείνει ανοιχτή για ένα μήνα
Την υλοποίηση του νέου «Εξοικονομώ» θα αναλάβει το ΤΕΕ, βάσει προγραμματικής σύμβασης που θα υπογράψει με το Δημόσιο στο πλαίσιο σχετικής νομοθετικής ρύθμισης που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο για το Κτηματολόγιο. Παρών στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, εξάλλου, για την παρουσίαση του προγράμματος ήταν και ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός, ο οποίος χαρακτήρισε ουσιαστική αλλαγή το γεγονός ότι για πρώτη φορά «βασικό κριτήριο θα είναι η ενεργειακή αναβάθμιση της κάθε κατοικίας και όχι η ταχύτητα υποβολής της αίτησης που ίσχυε έως τώρα». Η ηλεκτρονική πλατφόρμα του νέου «Εξοικονομώ» θα παραμείνει ανοιχτή για έναν μήνα, ενώ στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας θα δοθεί για διαβούλευση ο οδηγός του προγράμματος. Από τη στιγμή που ολοκληρωθεί η διαδικασία υπαγωγής, ο ωφελούμενος θα πρέπει σε διάστημα ενός έτους να ολοκληρώσει τις παρεμβάσεις, διαφορετικά θα απεντάσσεται και στη θέση του θα μπαίνουν επιλαχόντες, για τους οποίους το πρόγραμμα παραμένει ανοιχτό σε περίπτωση που εξοικονομηθούν πρόσθετοι πόροι. Για τα φυσικά πρόσωπα και νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα έχει προβλεφθεί ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ. Για φυσικά πρόσωπα με ατομικά εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και για νοικοκυριά με οικογενειακά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, η επιδότηση θα ανέρχεται στο 75%.
Επιπλέον, εισάγεται εγγυοδοσία για τον τραπεζικό δανεισμό τους προκειμένου να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους. Σε περίπτωση εξάντλησης των πόρων για τη συγκεκριμένη κατηγορία, υπάρχει πρόβλεψη να δοθούν πρόσθετα κεφάλαια από τον συνολικό προϋπολογισμό του προγράμματος για την ένταξη επιπλέον ωφελουμένων.
Το εργαλείο εγγυοδοσίας για τη στήριξη των φτωχών νοικοκυριών, όπως είπε ο κ. Σκρέκας, αναζητείται από κοινού με τις τράπεζες και θα είναι έτοιμο μέχρι την έναρξη του προγράμματος. Αυτό που συζητείται, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι η κατάθεση σε λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος ενός ποσού ύψους 50 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία θα είναι διαθέσιμα στις τράπεζες σε περίπτωση που δεν καταφέρει να εξυπηρετήσει το δάνειο κάποιος που ανήκει στην κατηγορία του ευάλωτου νοικοκυριού.
Για ένα τεράστιο κύμα ενεργειακής αναβάθμισης εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών, επιχειρήσεων και δημόσιων κτιρίων μέσα στην επόμενη πενταετία, που θα στηριχθεί με συνολικούς πόρους ύψους 3 δισ. ευρώ, έκανε λόγο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. «Το πρόγραμμα “Εξοικονομώ” αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουμε θέσει για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Επίσης, θα συμβάλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας, με τον περιορισμό του κόστους ενέργειας για νοικοκυριά, ενισχύοντας παράλληλα την ανάπτυξη με την τόνωση του κατασκευαστικού κλάδου και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας», τόνισε ο υπουργός. Η ριζική ανανέωση του προγράμματος, όπως τόνισε η γ.γ. Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, απαντά στις σύγχρονες ανάγκες για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.