Πρόσβαση για έρευνα στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, αλλά μόνο εμμέσως, αποκτά η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.), με «όχημα» την έννοια του οικοσυστήματος. Η εν λόγω έννοια περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, διαδικασία η οποία ολοκληρώνεται στις 20 Αυγούστου. Υπενθυμίζεται ότι η Ε.Α. ζητούσε να μην έχει αποκλειστική αρμοδιότητα στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), κάτι που ωστόσο δεν έγινε. Είχε προηγηθεί έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο Αρχών, αντιπαράθεση η οποία κορυφώθηκε πέρυσι την άνοιξη, όταν η πρώτη ανέθεσε σε φινλανδική εταιρεία τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας για τις χρεώσεις δεδομένων κινητού δικτύου, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της δεύτερης.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η ρύθμιση αυτή, ακόμη και αν συμπεριληφθεί στο τελικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή και υπερψηφισθεί, δεν προβλέπεται να ισχύσει αμέσως, αλλά έξι μήνες μετά τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως απόφασης της Ε.Α. που θα περιλαμβάνει κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της επίμαχης ρύθμισης.
Ειδικότερα, με το άρθρο 4 του νομοσχεδίου ορίζεται ότι απαγορεύεται η κατάχρηση θέσης ισχύος που διαθέτει επιχείρηση σε οικοσύστημα δομικής σημασίας για τον ανταγωνισμό στην ελληνική επικράτεια. Ως «οικοσύστημα» ορίζεται: α) ένα σύμπλεγμα αλληλένδετων και σε σημαντικό βαθμό αλληλοεξαρτώμενων οικονομικών δραστηριοτήτων διαφορετικών επιχειρήσεων με σκοπό την παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών που επιδρούν στην ίδια ομάδα χρηστών ή β) μία πλατφόρμα που συνδέει οικονομικές δραστηριότητες διαφορετικών επιχειρήσεων με σκοπό την παροχή ενός ή περισσότερων προϊόντων ή υπηρεσιών που επιδρά στους ίδιους χρήστες ή σε διαφορετικές ομάδες επιχειρηματικών ή τελικών χρηστών, π.χ. ένα marketplace με καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου μπορεί να είναι μια τέτοια δραστηριότητα ή ακόμη μια πλατφόρμα τύπου Airbnb. Για τη διαπίστωση κατάχρησης θέσης στο λεγόμενο «οικοσύστημα» δεν απαιτείται να έχει γίνει καταγγελία ή να διαταχθεί από τον υπουργό Ανάπτυξης κάποια έρευνα. Η Ε.Α. μπορεί να ξεκινήσει έρευνα αυτεπαγγέλτως.
Πώς, για παράδειγμα, αποκτά τη δυνατότητα να ελέγξει μια εταιρεία τηλεπικοινωνιών η Ε.Α.; Θεωρητικά, εάν μια εταιρεία του εν λόγω κλάδου δραστηριοποιηθεί σε μια άλλη αγορά, π.χ. του delivery έτοιμων γευμάτων και δίνει δωρεάν χρόνο ομιλίας ή δωρεάν δεδομένα, χρησιμοποιώντας στην ουσία την ηγετική θέση της, μπορεί να γίνει έλεγχος από την Ε.Α.
Αλλες βασικές αλλαγές στη νομοθεσία του ανταγωνισμού αλλά και στον τρόπο λειτουργίας της Ε.Α. είναι οι ακόλουθες:
Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των προστίμων, χωρίς μάλιστα να αποκλείεται να επιβάλλεται και πρόστιμο υψηλότερο από το 10% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης που εφαρμόζει αντιανταγωνιστική πρακτική. Ειδικότερα, το πρόστιμο πλέον υπολογίζεται να φτάνει μέχρι το 10% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών που είχε η επιχείρηση κατά την προηγούμενη χρήση από την έκδοση της απόφασης. Σε περίπτωση ομίλου εταιρειών, για τον υπολογισμό του προστίμου λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός παγκόσμιος κύκλος εργασιών του ομίλου. Εφόσον είναι δυνατόν να υπολογιστεί το ύψος του οικονομικού οφέλους της επιχείρησης από την παράβαση, το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου δεν μπορεί να είναι μικρότερο από αυτό, ακόμα και αν υπερβαίνει το 10% του κύκλου εργασιών.
Σε μια επιχείρηση αναγνωρίζονται ελαφρυντικά στον υπολογισμό του προστίμου εάν έχει προβεί σε αποζημιώσεις προς ζημιωθείσες επιχειρήσεις.
Σε περίπτωση επιβολής προστίμου σε ένωση επιχειρήσεων, κάτι που έχει συμβεί πολλές φορές έως τώρα από την Ε.Α., το πρόστιμο μπορεί να ανέρχεται μέχρι ποσοστού 10% του συνολικού παγκόσμιου κύκλου εργασιών των μελών αυτής κατά την προηγούμενη της έκδοσης της απόφασης χρήση. Εάν η ένωση δεν είναι αξιόχρεη, τότε υποχρεούται να ζητήσει εισφορές από τα μέλη της για να πληρώσουν το πρόστιμο. Εάν δεν δοθούν εισφορές μέσα στην προθεσμία που έχει ορισθεί, η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να απαιτήσει την καταβολή του προστίμου απευθείας από καθεμία από τις επιχειρήσεις, οι εκπρόσωποι των οποίων ανήκαν στα εμπλεκόμενα όργανα λήψης αποφάσεων της ένωσης.
Αυξάνεται ο αριθμός των μελών της Ε.Α. από 8 σε 10. Συγκεκριμένα, την Ε.Α. θα απαρτίζουν ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, έξι εισηγητές, αντί για τέσσερις σήμερα, και δύο ακόμη μέλη.
Αλλάζει ο τρόπος επιλογής των εισηγητών και των λοιπών τακτικών και αναπληρωματικών μελών. Ετσι, ενώ σήμερα επιλέγονται και διορίζονται από τον υπουργό Ανάπτυξης, ύστερα από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι θα επιλέγονται μεν από τον υπουργό Ανάπτυξης, αλλά βάσει καταλόγου υποψηφίων, ο οποίος καταρτίζεται από επιτροπή επιλογής, ύστερα από ανοικτό διαγωνισμό, ο οποίος δεν περιλαμβάνει εξεταστική διαδικασία, αλλά κατάθεση ατομικού φακέλου.
Οι επιχειρήσεις που γνωστοποιούν συγκεντρώσεις στην Ε.Α. υποχρεούνται να καταβάλλουν παράβολο ύψους 1.100 ευρώ. Σε περίπτωση μη καταβολής του δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η συγκέντρωση.
Ενισχύονται οι αρμοδιότητες της Ε.Α. όσον αφορά τη χαρτογράφηση των αγορών, ενώ μπορεί να διεξάγει και έρευνες για πιθανή στρέβλωση του ανταγωνισμού που γίνεται μέσω αλγοριθμικών μεθόδων.