Οι δυνατότητες συνέχισης της παροχής άφθονης και φθηνής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να συζητηθούν το προσεχές διάστημα σε Αθήνα, Φρανκφούρτη και Βρυξέλλες, ενόψει της λήξης, τον επόμενο Mάρτιο, αν δεν παραταθεί, του έκτακτου προγράμματος παροχής ρευστότητας λόγω κορωνοϊού της ΕΚΤ (PEPP).
Μάλιστα, ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν ότι η διατήρηση της στήριξης αυτής από την ΕΚΤ αναμένεται να αποτελέσει βασική παράμετρο και της απόφασης για τον χρόνο εξόδου της Ελλάδας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνουν, η ΕΚΤ θεωρεί την ενισχυμένη εποπτεία αναγκαία, ελλείψει επενδυτικής βαθμίδας των ελληνικών ομολόγων.
Στην Αθήνα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, εκτιμά πως οι συνθήκες είναι πλέον ώριμες για να εξασφαλισθεί η συμμετοχή της Ελλάδας στα προγράμματα παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ, έστω και χωρίς επενδυτική βαθμίδα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Αθήνα, που έχει θέσει ως στόχο την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας το πρώτο εξάμηνο του 2023, θα επιδιώξει με κάθε τρόπο να παραμείνει στην ομπρέλα προστασίας της Φρανκφούρτης, χάρη στην οποία αναπνέει όλη η οικονομία.
Τα δεδομένα αυτά λαμβάνουν υπόψη τους στις Βρυξέλλες, καθώς ξεκινά αυτή την περίοδο και η προετοιμασία για την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας.
Κανονικά, η ενισχυμένη εποπτεία τελειώνει το 2022. Το πότε ακριβώς, όμως, είναι ακόμη άγνωστο. Η εντύπωση που υπήρχε ότι λήγει τον Ιούνιο του 2022, με βάση το χρονοδιάγραμμα λήξης της εκταμίευσης των SMPs και ANFAs, δεν είναι ακριβής, καθώς υπάρχει δυνατότητα να παραταθεί, εφόσον το προτείνει η Κομισιόν.
Αλλωστε, ούτε η εκταμίευση των SMPs και ANFAs είναι σίγουρο ότι θα τελειώσει στα μέσα του 2022, καθώς έχει μείνει εκκρεμής μία δόση που δεν εκταμιεύθηκε το 2019, εν μέρει λόγω των εκλογών, και δεν είναι βέβαιο πότε και πώς θα δοθεί.
Αυτή τη στιγμή απομένουν 3 από τις 8 δόσεις SMPs και ANFAs που είχαν αποφασιστεί τον Ιούνιο του 2018, στο πλαίσιο της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα έχει λαμβάνειν περίπου 2,250 δισ. ευρώ. Οι δύο είναι οι κανονικές του Δεκεμβρίου 2021 και του Ιουνίου 2022 και η άλλη είναι η εκκρεμής από το 2019. Οπως εξηγεί ευρωπαϊκή πηγή, μια εναλλακτική θα μπορούσε να είναι να δοθούν όλα τα λεφτά έως τα μέσα του 2022, ενσωματώνοντας την εκκρεμή δόση στις δύο κανονικές. Μια άλλη εναλλακτική θα ήταν να παραταθεί η περίοδος και να δοθεί η τελευταία δόση στο τέλος του 2022. «Καμία απόφαση δεν έχει ακόμη ληφθεί και πολλά θα εξαρτηθούν από την εκπλήρωση όλων των δεσμεύσεων της Ελλάδας που ανελήφθησαν τον Ιούνιο του 2018 ώς τα μέσα του επόμενου χρόνου», επισημαίνει η πηγή. Προσθέτει ότι το θέμα θα συζητηθεί το φθινόπωρο.
Σε κάθε περίπτωση, τυπικά η ενισχυμένη εποπτεία δεν συνδέεται υποχρεωτικά με την εκταμίευση των δόσεων. Είναι μια διαδικασία που ανανεώνεται κάθε εξάμηνο, με πρόταση της Κομισιόν. Οπως επισημαίνεται, αυτή «αναμένεται να συνεχιστεί έως τα μέσα του 2022, εκτός εάν οι Ευρωπαίοι εταίροι, σε διαβούλευση με την Ελλάδα, συμφωνήσουν σε παράταση».
Στο παζλ της εκταμίευσης των SMPs και ANFAs ήρθε να προστεθεί η παράμετρος της εξασφάλισης ρευστότητας από την ΕΚΤ, με αποτέλεσμα να είναι αβέβαιος και αντικείμενο διαπραγμάτευσης των επόμενων μηνών ο χρόνος λήξης της ενισχυμένης εποπτείας. «Η Ελλάδα δεν έχει επενδυτική βαθμίδα και δεν είναι σαφές αν θα έχει εξασφαλίσει κάτι τέτοιο στα μέσα του 2022», υπογραμμίζουν στις Βρυξέλλες. «Επομένως, ίσως είναι απαραίτητο να συνεχισθεί η ενισχυμένη εποπτεία, ακόμη και αν έχουν εκταμιευθεί όλα τα κέρδη των SMPs και ANFAs».
Σημειώνεται ότι στη στρατηγική που έχει εξαγγείλει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, προβλέπεται η έξοδος της χώρας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας το 2022, χωρίς να προσδιορίζεται πότε ακριβώς, όχι τυχαία.
Οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν σε πνεύμα συνεννόησης, εάν συνεχισθεί το κλίμα που επικρατεί σε όλες τις αξιολογήσεις τελευταία.
Η χώρα θα εξακολουθήσει και μετά το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας να παρακολουθείται, με εκθέσεις ανά εξάμηνο, στο πλαίσιο της κανονικής μεταπρογραμματικής εποπτείας, έως ότου εξοφλήσει το χρέος της. Αυτό ισχύει και για όλες τις άλλες χώρες που μπήκαν σε μνημόνια.
Προς το παρόν, η 11η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας πρόκειται να δημοσιευθεί στις 22 Σεπτεμβρίου, για να συζητηθεί στο Eurogroup της 4ης Οκτωβρίου, ενώ στα μέσα Οκτωβρίου αναμένεται η επόμενη αξιολόγηση.