Δεν επιτρέπεται η κήρυξη απεργίας σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα και κοινής ωφελείας χωρίς να έχει προηγουμένως καθοριστεί το προσωπικό ασφαλείας και, όπου απαιτείται, το προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας, ξεκαθαρίζει εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, που έρχεται να «φωτίσει» το νέο εργασιακό τοπίο, όπως διαμορφώθηκε με τον πρόσφατο νόμο.
Η πρώτη αυτή εγκύκλιος περιέχει διευκρινίσεις για το καθεστώς που διέπει πλέον τις απεργίες σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και αποκτά ιδιαίτερη σημασία, εν αναμονή των κινητοποιήσεων που σχεδιάζουν συνδικάτα, το αμέσως επόμενο διάστημα, με αφορμή τις αποφάσεις της κυβέρνησης για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών σε συγκεκριμένους εργασιακούς κλάδους. Παράλληλα, ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης υπέγραψε και την πρώτη υπουργική απόφαση που αφορά τη δημιουργία των Μητρώων Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Εργοδοτών. Εάν κάποιο σωματείο ή οργάνωση δεν μετέχει σε αυτά, δεν έχει δικαίωμα να συμμετέχει σε διαδικασία υπογραφής συλλογικής σύμβασης.
Αναλυτικά, η εγκύκλιος αναφέρεται στις διατάξεις για την εξασφάλιση ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας κατά τη διάρκεια απεργιών σε επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, στην απαγόρευση πραγματοποίησης απεργιών που έχουν κηρυχθεί παράνομες από τα δικαστήρια, στην αστική ευθύνη συνδικαλιστών που ασκούν βία σε όσους επιθυμούν να εργαστούν, καθώς και στις υποχρεώσεις γνωστοποίησης της απεργίας και διεξαγωγής δημόσιου διαλόγου.
Ειδικά για το προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας που προβλέφθηκε με τον πρόσφατο νόμο 4808/2021, ορίζεται ρητώς ότι η εξασφάλισή του προκειμένου να προκηρυχθεί απεργία είναι άμεση. Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου, στις 19 Ιουνίου.
Το προσωπικό αυτό θα πρέπει να καταγράφεται εγγράφως στο κείμενο που θα επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή στον εργοδότη, τέσσερις ημέρες πριν από την έναρξη της απεργίας. Επομένως, οι επιχειρήσεις και οι αρμόδιες συνδικαλιστικές οργανώσεις που σκοπεύουν να προχωρήσουν σε απεργιακές κινητοποιήσεις οφείλουν να μεριμνήσουν για την άμεση κατάρτιση των ειδικών συμφωνιών που προβλέπονται για τον ορισμό του προσωπικού ασφαλείας, αλλά και του προσωπικού ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας.
Υπενθυμίζεται ότι με τον πρόσφατο νόμο εισάγεται η έννοια του προσωπικού ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας που πρέπει να διατίθεται σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφελείας (πέραν του προσωπικού ασφαλείας) για την αντιμετώπιση των στοιχειωδών αναγκών του κοινωνικού συνόλου κατά τη διάρκεια της απεργίας.
Οι στοιχειώδεις ανάγκες ορίζονται ως τουλάχιστον το 1/3 της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας, εκτός εάν προσδιοριστούν σε χαμηλότερο επίπεδο με κοινή απόφαση του υπουργού Εργασίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού.
Η συνδικαλιστική οργάνωση που κήρυξε την απεργία οφείλει να γνωστοποιεί εγγράφως στον εργοδότη, πριν από την έναρξη της απεργίας, με δικαστικό επιμελητή, τα ονόματα των εργαζομένων που θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους ως προσωπικό ασφαλείας και, αν απαιτείται, ως προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας.
Η εγκύκλιος ξεκαθαρίζει, επίσης, ότι τα συνδικάτα έχουν την ευθύνη για την προστασία του δικαιώματος στην εργασία όσων δεν συμμετέχουν στην απεργία. Μάλιστα, εάν διαπιστωθεί άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας εις βάρος εργαζομένων, η απεργία διακόπτεται με απόφαση Μονομελούς Πρωτοδικείου. Σημειώνεται ακόμη η αστική ευθύνη που έχουν τα μέλη του Δ.Σ. μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης αν δεν τηρηθούν οι διατυπώσεις που ισχύουν για την κήρυξη μιας απεργίας.
Επίσης, προβλέπεται η διεξαγωγή διαλόγου μεταξύ των δύο μερών, στον ΟΜΕΔ, πριν από την πραγματοποίηση απεργίας. Αυτό ίσχυε ήδη σε φορείς, υπηρεσίες, οργανισμούς και επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφελείας και επεκτείνεται στο Δημόσιο, στους ΟΤΑ και στα ΝΠΔΔ. Στους υπόλοιπους φορείς και επιχειρήσεις είναι προαιρετική.
Ξεκαθαρίζεται ότι δεν επιτρέπεται η κήρυξη απεργίας κατά του ίδιου εργοδότη και την ίδια ημερομηνία από δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση εφόσον η απεργία που κήρυξε η πρωτοβάθμια οργάνωση έχει κριθεί παράνομη.
Τέλος, παραμένει η υποχρέωση ειδοποίησης του εργοδότη για απεργίες και στάσεις εργασίας τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίησή τους, ενώ το αντίστοιχο διάστημα ορίζεται στις 4 ημέρες για τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας. Μάλιστα, με τον νέο νόμο η προειδοποίηση γίνεται πλέον μόνον εγγράφως και επιδίδεται στον εργοδότη με δικαστικό επιμελητή.
Παράλληλα, η πρώτη υπουργική απόφαση που εκδόθηκε σε εφαρμογή του νέου νόμου ξεκαθαρίζει ότι αναστέλλεται το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης και της κατάρτισης συλλογικών συμβάσεων εργασίας για όσες οργανώσεις δεν εγγραφούν στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕΜΗΣΟΕ) και στο Γενικό Μητρώο Οργανώσεων Εργοδοτών (ΓΕΜΗΟΕ).
Τα μητρώα, θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά, στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη». Η υποχρέωση ένταξης στο μητρώο δεν ισχύει για τις ναυτεργατικές οργανώσεις. Τα δεδομένα που θα πρέπει να τηρούνται στο μητρώο είναι: στοιχεία επωνυμίας, έδρας και επικοινωνίας, στοιχεία καταστατικού, στοιχεία εκλογικής διαδικασίας και οργάνων διοίκησης (αριθμός μελών με δικαίωμα ψήφου, αριθμός μελών που ψήφισαν στις πιο πρόσφατες αρχαιρεσίες, σειρά εκλεγμένων μελών, σύνθεση οργάνων διοίκησης της συνδικαλιστικής οργάνωσης), οικονομικές καταστάσεις και μεγέθη, πράξη διάλυσης, στοιχεία δικαστικών αποφάσεων.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο του μητρώου και να ελέγξουν, για παράδειγμα, εάν μια συλλογική σύμβαση εργασίας δεσμεύει εργοδότες που απασχολούν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων του κλάδου ή του επαγγέλματος προκειμένου να καταστεί υποχρεωτική.