Ο συνδυασμός υψηλότερης ανάπτυξης και πληθωρισμού κάνει καλό στα… φορολογικά έσοδα. Και επειδή για το τρέχον έτος αναθεωρούνται προς τα πάνω οι εκτιμήσεις και για τα δύο αυτά μεγέθη –το μεσοπρόθεσμο σχέδιο έχει συνταχθεί με την εκτίμηση ότι ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή θα κλείσει με μηδενική ετήσια μεταβολή και το ΑΕΠ με ρυθμό ανάπτυξης 3,6%–, επόμενο είναι να αναθεωρηθεί και ο στόχος για τα φορολογικά έσοδα τόσο του τρέχοντος όσο και του επόμενου έτους.
Το οικονομικό επιτελείο έχει πλέον τη δυνατότητα να κάνει ακόμη πιο «αισθητή» στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί σε τρεις εβδομάδες στη Βουλή, τη «συνταγή» περισσότερα φορολογικά έσοδα με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Ουσιαστικά, το μεγαλύτερο ΑΕΠ –εκτιμάται ότι σε απόλυτο αριθμό μπορεί η τελική επίδοση να είναι καλύτερη ακόμη και κατά 3 δισ. ευρώ της προβλεφθείσας– θα φέρει πρόσθετα φορολογικά έσοδα (σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό) της τάξεως των 1,3-1,5 δισ. ευρώ και αυτά σε μεγάλο βαθμό θα «επιστρέψουν» στην κοινωνία μέσα από τα μέτρα στήριξης.
Για φέτος το οικονομικό επιτελείο έχει προβλέψει ότι τα φορολογικά έσοδα θα ανέλθουν στα 45,53 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας πολύ μικρή αύξηση συγκριτικά με τα φορολογικά έσοδα του 2020 (44,5 δισ. ευρώ). Εκτιμήθηκε ότι τα 25,9 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την έμμεση φορολογία (φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών, με κυριότερη πηγή τον ΦΠΑ) και τα 13 δισ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος: 9,585 δισ. ευρώ από τα φυσικά πρόσωπα και 2,3 δισ. ευρώ από τα νομικά πρόσωπα.
Για το 2022 έχει προβλεφθεί γενναία αύξηση των φορολογικών εσόδων από τα 45,53 δισ. ευρώ στα 49,4 δισ. ευρώ. Και σε αυτή την πρόβλεψη για αύξηση των φορολογικών εσόδων έχουν ήδη ενσωματωθεί οι «συνέπειες» από το πάγωμα της εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα (περίπου 800 εκατ. ευρώ) και από τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 24% στο 22% (περίπου 240 εκατ. ευρώ). Και όμως, παρά τη λήψη των συγκεκριμένων φορολογικών μέτρων αθροιστικά κατά 1 δισ. ευρώ, έχει ήδη προβλεφθεί ότι ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων θα αυξηθεί από τα 13 δισ. ευρώ στα 14,549 δισ. ευρώ και ότι ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων θα ανέλθει από τα 2,3 δισ. ευρώ στα 3,2 δισ. ευρώ. Αύξηση, και μάλιστα γενναία, έχει προβλεφθεί και για τα έσοδα από την έμμεση φορολογία. Ειδικά για τον ΦΠΑ εκτιμάται ότι τα έσοδα θα ανέλθουν το 2022 στα 18,797 δισ. ευρώ από 16,998 δισ. ευρώ το 2021, με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης να αποδίδουν 7 δισ. ευρώ το 2022 από 6,6 δισ. ευρώ το 2021.
Ολα αυτά τα νούμερα τώρα θα πρέπει να επανυπολογιστούν και να αναθεωρηθούν. Το πώς επηρεάζει τα φορολογικά έσοδα ο πληθωρισμός και η ανάπτυξη γίνεται αντιληπτό από το ακόλουθο παράδειγμα: στο πετρέλαιο θέρμανσης επιβάλλεται ειδικός φόρος κατανάλωσης ο οποίος είναι «κλειδωμένος», χωρίς να επηρεάζεται από την πορεία της τιμής. Επί του ειδικού φόρου κατανάλωσης επιβάλλεται και ΦΠΑ. Ο ΦΠΑ βέβαια επιβάλλεται και επί της τιμής χονδρικής, η οποία εξαρτάται από τη διεθνή τιμή. Ετσι, η αύξηση της διεθνούς τιμής «φουσκώνει» και τα έσοδα από τον ΦΠΑ στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Η τελική είσπραξη βέβαια του φόρου εξαρτάται από την κατανάλωση. Θεωρητικά, σε περιόδους ταχείας ανάπτυξης η κατανάλωση μεγαλώνει, ωθώντας σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα τα έσοδα. Τίθεται βέβαια το θέμα αν τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά μπορούν να «αντέξουν» την υψηλότερη τιμή. Εκεί παρεμβαίνει το κράτος (σ.σ. συνήθως μέσω του επιδόματος θέρμανσης) και διασφαλίζει την αγοραστική δύναμη των φτωχότερων νοικοκυριών, διαθέτοντας ένα μέρος από τα αυξημένα φορολογικά έσοδα.
Οι αναθεωρημένες εκτιμήσεις για την πορεία των φορολογικών εσόδων θα αποτυπωθούν αρχικά στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο θα δημοσιευθεί (και θα κατατεθεί στη Βουλή) την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου.
Θα αποτυπώνει την τελική εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου μετά τη «διόρθωση» των προβλέψεων λόγω πληθωρισμού και ανάπτυξης αλλά και την «αφαίρεση» του δημοσιονομικού κόστους των μέτρων που ενσωματώθηκαν στη χθεσινή ομιλία του πρωθυπουργού. Αναθεωρημένη προς τα πάνω θα είναι η πρόβλεψη για τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, παρά τη μείωση του συντελεστή από το 24% στο 22%, καθώς η ταχύτερη του αναμενομένου ανάπτυξη φέτος θα δημιουργήσει και μεγαλύτερη κερδοφορία, η οποία θα φανεί στις φορολογικές δηλώσεις του 2022.
Μεγαλύτερη θα είναι και η απόδοση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κυρίως λόγω της εκτίμησης για ταχύτερη του αναμενομένου μείωσης της ανεργίας, αλλά και της «διοικητικής παρέμβασης» για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών που «φουσκώνει» το φορολογητέο εισόδημα.