Νέο ΕΝΦΙΑ για το 2022 σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, με νέα κλιμάκια, νέους συντελεστές υπολογισμού του βασικού φόρου, μεγαλύτερες εκπτώσεις, περισσότερες δόσεις και αλλαγές στους συντελεστές παλαιότητας. Σε όλα αυτά θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η νέα μείωση του φόρου που επιβάλλεται στα ακίνητα, η οποία υπολογίζεται σε ποσοστά ενδεχομένως υψηλότερα του 8% μεσοσταθμικά. Για ορισμένους ιδιοκτήτες ακινήτων η μείωση μπορεί να φθάσει και το 15%-20%, ενώ για την πλειονότητα θα είναι οριακή ή στα ίδια επίπεδα με σήμερα. Στα τέλη Οκτωβρίου η κυβέρνηση αναμένεται να έχει στα χέρια της το πόρισμα της επιτροπής με τις νέες κλίμακες υπολογισμού και τον Νοέμβριο θα γίνουν τα αποκαλυπτήρια του νέου φόρου.
Τις παρεμβάσεις στους συντελεστές και τα κλιμάκια υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ έχει αναλάβει ειδική 18μελής ομάδα εργασίας στο υπουργείο Οικονομικών, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει η άσκηση προσομοίωσης των νέων αντικειμενικών αξιών στην ακίνητη περιουσία των φορολογουμένων.
Ο νέος ΕΝΦΙΑ σχεδιάζεται από μηδενική βάση, χωρίς να επέρχονται αλλαγές στη συνολική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας, καθώς το οικονομικό επιτελείο έχει δεσμευθεί για δημοσιονομικά ουδέτερες αλλαγές. Αυτό σημαίνει πως και το επόμενο έτος οι εισπράξεις από τον φόρο ακινήτων θα διαμορφωθούν στα 2,6 δισ. ευρώ. Επί της ουσίας οι αλλαγές θα απορροφήσουν τις μεγάλες αυξήσεις που προκύπτουν μετά την εκτόξευση των αντικειμενικών αξιών. Εκτός από τις παρεμβάσεις που δρομολογούνται στα κλιμάκια και τους συντελεστές υπολογισμού του βασικού φόρου, μια ακόμη ομάδα εργασίας επεξεργάζεται τους συντελεστές παλαιότητας, οι οποίοι, αντί να μειώνουν, αυξάνουν τον φόρο όσο πιο νέο είναι ένα κτίσμα.
Οι προτάσεις της ομάδας εργασίας αναμένεται να λάβουν τη μορφή νομοσχεδίου, το οποίο θα ψηφιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Στο τραπέζι είναι οι ακόλουθες αλλαγές:
1. Νέα κλίμακα υπολογισμού του βασικού φόρου. Η ειδική ομάδα εργασίας επεξεργάζεται διάφορα σενάρια με περισσότερα κλιμάκια και συντελεστές, ώστε να αποτραπούν οι μεγάλες επιβαρύνσεις που προκύπτουν για τους έχοντες μικρή και μεσαία περιουσία μετά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών.
2. Εκπτώσεις ΕΝΦΙΑ. Οι εκπτωτικοί συντελεστές ξεκινούν από το 30% για τους έχοντες περιουσία έως 60.000 ευρώ, περιορίζονται στο 27% για τους έχοντες περιουσία από 60.000 έως 80.000 ευρώ και στο 25% για τους έχοντες περιουσία από 80.000 έως 100.000 ευρώ. Από 100.000 ευρώ έως και 1 εκατ. ευρώ ισχύει έκπτωση 20%, ενώ από το 1 εκατ. ευρώ και άνω η έκπτωση περιορίζεται στο 10%. Οι εκπτωτικοί συντελεστές προγραμματίζεται να αυξηθούν από το 2022 για να μηδενίσουν τις επιβαρύνσεις που θα προκύψουν από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών στους ιδιοκτήτες με μικρή και μεσαία ακίνητη περιουσία.
3. Συντελεστές παλαιότητας ακινήτων. Μεγάλες αδικίες δημιουργούνται από την εξάντληση του συντελεστή παλαιότητας των αντικειμενικών αξιών στα 26 έτη, πέραν των οποίων δεν απομειώνεται άλλο η αξία των ακινήτων. Είτε δηλαδή το ακίνητο είναι ηλικίας 70 ετών είτε 25, η φορολογητέα αξία είναι η ίδια. Αν συνεκτιμηθεί ότι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό του κτιριακού αποθέματος της χώρας (υπολογίζεται πάνω από το 70%) έχει κατασκευαστεί πριν από το 1995, είναι προφανής η στρέβλωση που δημιουργείται. Σημειώνεται ότι ο συντελεστής παλαιότητας διαφορετικά υπολογίζεται στον ΕΝΦΙΑ και διαφορετικά στις μεταβιβάσεις. Στον ΕΝΦΙΑ εφαρμόζεται ουσιαστικά συντελεστής «νεότητας», καθώς στα νεόδμητα ακίνητα υπάρχει προσαύξηση του φόρου μέχρι και 25%. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι η τιμή ζώνης που λαμβάνεται υπόψη αφορά ήδη νεόδμητο κτίσμα. Ετσι, π.χ., ένα νεόδμητο διαμέρισμα ηλικίας τριών ετών και τιμής ζώνης 250.000 ευρώ θα φορολογηθεί με ΕΝΦΙΑ υπολογισμένο για 312.500 ευρώ, με λόγο συντελεστή «νεότητας» 1,25, που επιβάλλεται σε ακίνητα ηλικίας από 0-4 έτη. Στον αντίποδα, αν πρόκειται να μεταβιβαστεί ακριβώς το ίδιο σπίτι, η αντικειμενική του αξία, επί της οποίας θα υπολογιστεί ο φόρος μεταβίβασης, θα είναι 225.000 ευρώ, καθώς εφαρμόζεται συντελεστής παλαιότητας 0,90! Οι στρεβλώσεις αυτές θα αποτελέσουν παρελθόν το επόμενο έτος. Σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται και με τους συντελεστές εμπορικότητας των αντικειμενικών αξιών, που επίσης έχουν παραμείνει οι ίδιοι τα τελευταία 40 χρόνια, δηλαδή δεν λαμβάνεται υπόψη η ανάπτυξη ολόκληρων συνοικιών, όπως π.χ. του Ψυρρή, που το 1980 κυριαρχούνταν από εργαστήρια και μικρές βιοτεχνίες. Μια ακόμη επιτροπή έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της επαναχάραξης των τιμών ζώνης, καθώς και της διαμόρφωσης νέων συντελεστών εμπορικότητας και παλαιότητας. Σε συνεργασία με πανεπιστήμια και το Τεχνικό Επιμελητήριο αναμένεται εντός του 2022 να έχουν ολοκληρωθεί οι σχετικές προτάσεις οι οποίες θα υποβληθούν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών. Οπως αναφέρουν, σε αρκετές περιοχές θα σπάσουν στα δύο οι υφιστάμενες ζώνες, σε άλλες περιπτώσεις θα γίνουν επεκτάσεις, ενώ κάποιες ζώνες θα συνενωθούν.
4. Δόσεις. Με την ολοκλήρωση των δηλώσεων του φόρου εισοδήματος, η φορολογική διοίκηση θα ξεκινήσει την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ του 2022. Αυτό σημαίνει ότι τα εκκαθαριστικά θα πρέπει να έχουν αναρτηθεί στα μέσα Μαΐου και η πρώτη δόση να καταβληθεί στα τέλη του ίδιου μήνα. Με στόχο την καταβολή του φόρου επί των ακινήτων σε 10 δόσεις η καταβολή της πρώτης δόσης θα πρέπει να γίνει το αργότερο στα τέλη Μαΐου. Το ποσό των 2,6 δισ. ευρώ που εισπράττει ετησίως το ελληνικό Δημόσιο από τον ΕΝΦΙΑ θα σπάσει σε 10 δόσεις των 220 εκατ. ευρώ μηνιαίως.