Παράθυρο για νέα μέτρα ελάφρυνσης, στον βαθμό που θα το επιτρέψει ένας υψηλότερος από τον προβλεπόμενο ρυθμός ανάπτυξης, άνοιξε χθες ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας.
Απαντώντας σε ερώτηση, σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, για το ενδεχόμενο κατάργησης της εισφοράς αλληλεγγύης και για τους δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους, ο κ. Σταϊκούρας είπε ότι «αν η ανάπτυξη είναι υψηλότερη δημιουργούνται δημοσιονομικά περιθώρια», ο τρόπος αξιοποίησης των οποίων θα συζητηθεί τότε. Σημείωσε, δε, πως οι δυνατότητες για μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία θα αποβούν σε όφελος της μεσαίας τάξης και των χαμηλότερων στρωμάτων.
Οπως αναφέρουν πηγές του οικονομικού επιτελείου, για τη λήψη μόνιμων μέτρων, όπως η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τους δημοσίους υπαλλήλους και μια ενδεχόμενη περαιτέρω μείωση ασφαλιστικών εισφορών, πρέπει η αύξηση του ΑΕΠ να στηρίζεται σε σταθερούς παράγοντες, όπως οι εξαγωγές και οι επενδύσεις. Η κυβέρνηση, ωστόσο, θα μπορούσε να λάβει εφάπαξ μέτρα, όπως η χορήγηση κάποιου επιδόματος, αξιοποιώντας τον δημοσιονομικό χώρο που δημιουργεί η τύπου V ανάκαμψη, έστω και αν αυτή στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην –προσωρινή– αύξηση της κατανάλωσης. Βεβαίως, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, αυτό πρέπει να γίνει με μέτρο, δεδομένου ότι το έλλειμμα φέτος θα είναι της τάξης του 7% του ΑΕΠ. Οι ίδιες πηγές παρέπεμπαν στην κατάθεση του οριστικού προϋπολογισμού στα τέλη Νοεμβρίου, για αποφάσεις σχετικά με τα ενδεχόμενα μέτρα, αν και η αναθεώρηση της πρόβλεψης για το ΑΕΠ δεν αποκλείεται να γίνει και με το προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Ο κ. Σταϊκούρας είπε χθες ότι οι πρόδρομοι δείκτες για το γ΄ τρίμηνο του έτους δείχνουν πως η ανάπτυξη μπορεί να είναι υψηλότερη από την πρόβλεψη για 5,9%, την οποία ανακοίνωσε μόλις πριν από 10 ημέρες ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Υψηλότερη ανάπτυξη από το 5,9% προβλέπει, άλλωστε, η πλειονότητα οίκων αξιολόγησης και τραπεζών, που έκαναν πρόσφατα ανακοινώσεις, ενώ και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, δήλωσε χθες σε συνέντευξή του στο Politico ότι «η πρόβλεψή μας θα είναι υψηλότερη από 6%» και ότι στο τέλος του έτους το ΑΕΠ θα είναι υψηλότερο από το επίπεδο που είχε προ πανδημίας.
Στην τριμηνιαία έκθεσή του, εξάλλου, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή προειδοποιούσε χθες να μη βιαστεί η κυβέρνηση να λάβει μέτρα μόνιμου χαρακτήρα. Σημείωνε: «Η σχετικά γρήγορη επαναφορά της ελληνικής οικονομίας δεν θα πρέπει να λειτουργήσει καθησυχαστικά, καθώς στηρίζεται σε έκτακτους παράγοντες που δεν είναι βέβαιο ότι θα διατηρηθούν μεσοπρόθεσμα, όπως η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων λόγω της πανδημίας (PEPP) της ΕΚΤ. Η επαναλειτουργία των περισσότερων οικονομικών δραστηριοτήτων, από την πλευρά της προσφοράς, σε συνδυασμό με τις συσσωρευμένες αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, από πλευράς της ζήτησης, λειτούργησαν συμπληρωματικά προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης του ρυθμού μεγέθυνσης. Ωστόσο, αφενός οι αποταμιεύσεις είναι πεπερασμένες, αφετέρου, η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα αναστραφεί με τη λήξη των έκτακτων μέτρων. Επιπροσθέτως, ο κίνδυνος μιας αναζωπύρωσης της πανδημίας δεν έχει εκλείψει οριστικά. Με αυτά τα δεδομένα, τονίζουμε την ανάγκη παρακολούθησης των βασικών μεγεθών πριν από τη λήψη αποφάσεων συνέχισης της επεκτατικής οικονομικής πολιτικής με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα».
Σημειώνεται ότι οι θεσμοί δημοσιοποιούν σήμερα την έκθεση της 11ης αξιολόγησης, που αναμένεται να είναι θετική, ενώ οι διαπραγματεύσεις με τους επικεφαλής τους για τη 12η μεταμνημονιακή αξιολόγηση θα γίνουν στις 19-20 Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν βάλει στο μικροσκόπιο τα στοιχεία της ανάπτυξης του β΄ τριμήνου και ειδικότερα τις επενδύσεις και τα αποθεματικά, προκειμένου να εντοπίσουν και αυτοί κατά πόσον έχουν μόνιμο ή προσωρινό χαρακτήρα και να διατυπώσουν μια νέα πρόβλεψη για το ΑΕΠ.
Οι δύο μεγάλες αβεβαιότητες για το 2022 και μετά
Υψηλότερο κατά περίπου 3 δισ. ευρώ ήταν το πρωτογενές έλλειμμα στο 7μηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου φέτος σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων του προϋπολογισμού που έκανε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, στην τριμηνιαία του έκθεση. Συγκεκριμένα, από περίπου 7,5 δισ. ευρώ ανέβηκε στα περίπου 10,5 δισ. ευρώ, αντανακλώντας την επιβάρυνση των έκτακτων δημοσιονομικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Ωστόσο, σύμφωνα με την εκτίμηση του Γραφείου Προϋπολογισμού, του οποίου συντονιστής είναι ο Φραγκίσκος Κουτεντάκης, το πρωτογενές έλλειμμα δεν αναμένεται να υπερβεί τον στόχο του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, καθώς οποιαδήποτε ενδεχόμενη υπέρβαση θα αντισταθμιστεί από το υψηλότερο ΑΕΠ.
Στην έκθεση, το Γραφείο Προϋπολογισμού καταγράφει, εξάλλου, σημαντικές αβεβαιότητες για το 2022 και μετά. Αυτές έχουν να κάνουν με τη στάση της ΕΚΤ σχετικά με το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και την αναθεώρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας, που θα καθορίσουν το πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί η ελληνική οικονομία. Σημειώνει, πάντως, ότι ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες, η χώρα πρέπει να σχεδιάσει την επαναφορά στη δημοσιονομική ισορροπία προκειμένου να απορροφήσει μεσοπρόθεσμα τους κραδασμούς που προκάλεσε η πανδημία, χωρίς να επιβραδύνει την ανάκαμψη της οικονομίας. Γι’ αυτόν τον σκοπό απαιτούνται η γρήγορη απορρόφηση και αποδοτική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.