Σημαντικά περιορισμένη παραμένει στην Ελλάδα η χρήση της «προσωρινής απασχόλησης», της πρόσληψης δηλαδή εργαζομένου από μια εταιρεία προκειμένου να απασχοληθεί εν συνεχεία σε κάποια άλλη. Η τριγωνική αυτή σχέση που σε ολόκληρη της Ευρώπη αναπτύχθηκε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα και μεγεθύνθηκε στις αρχές του 21ου, με στόχο να καλύψει –αρχικά τουλάχιστον– τις προσωρινές και έκτακτες ανάγκες των επιχειρήσεων, με σημαντικά περιορισμένο κόστος, στη χώρα μας ποτέ δεν επεκτάθηκε ιδιαίτερα, με το ποσοστό των ενοικιαζόμενων εργαζομένων να κινείται πέριξ του 0,5% του συνόλου των εργαζομένων.
Μάλιστα, η πρόσφατη συζήτηση που προέκυψε για τη φύση και το είδος της σχέσης εργασίας των διανομέων στην εποχή της Gig economy, με αφορμή την υπόθεση της efood, φαντάζει γνώριμη αν αναλογιστεί κανείς ότι για να καταλήξει η Ευρωπαϊκή Ενωση στην υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/104/EK για την ισότητα μεταξύ των ενοικιαζόμενων και των κανονικών εργαζομένων προηγήθηκε μια μακρόχρονη και δυσχερής συζήτηση στους κόλπους της Ε.Ε. Και πάλι, όπως επισημαίνουν επιστήμονες, ενώ η εξίσωση των αμοιβών και των βασικών όρων εργασίας έχει καθιερωθεί στις 25 από το σύνολο των χωρών της Ε.Ε., υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η ισότητα αυτή παραβιάζεται ή δύναται να παραβιαστεί έμμεσα μέσω άλλων μορφών απασχόλησης (π.χ. πραγματικές ή «εικονικές» εργολαβίες).
Η πρόσληψη προσωπικού μέσω εταιρειών προσωρινής απασχόλησης ή εταιρειών ενοικίασης εργαζομένων, όπως έχουν καθιερωθεί να λέγονται, σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία όπου η πρακτική είναι πιο διαδεδομένη απ’ ό,τι στη χώρα μας, αποτελεί μια ευνοϊκή μορφή ευελιξίας κυρίως για τις επιχειρήσεις, με βασικό κίνητρο την κάλυψη έκτακτων ή συγκυριακών αναγκών, με μειωμένο κόστος εργασίας. Βέβαια, η συνεχής επέκταση της χρονικής διάρκειας που δύναται κάποια εταιρεία να κάνει χρήση των συγκεκριμένων εργαζομένων αλλά και οι συνεχείς ανανεώσεις της σύμβασης πιθανόν να κρύβουν κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών μιας επιχείρησης, χωρίς όμως να εξασφαλίζεται και στον εργαζόμενο μια «μόνιμη» απασχόληση. Ετσι και στην περίπτωση της προσωρινής απασχόλησης που έχει θεσμοθετηθεί και τυπικά οριοθετηθεί, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι ενοικιαζόμενοι εργαζόμενοι να χρησιμοποιούνται για τη μόνιμη υποκατάσταση θέσεων σταθερής απασχόλησης.
Να σημειωθεί ότι στη χώρα μας εκτιμάται ότι περίπου 20.000 προσωρινά απασχολούμενοι έχουν συνάψει συμβάσεις με κάποια από τις τουλάχιστον 13 εταιρείες προσωρινής απασχόλησης που δραστηριοποιούνται, πολλές από αυτές εδώ και χρόνια, στην Ελλάδα. Απασχολούνται, δε, σε κλάδους όπως η εστίαση, οι διοικητικές υπηρεσίες, τα τηλεφωνικά κέντρα, οι πωλήσεις αλλά και ως ανειδίκευτοι εργάτες.
Το ειδικό νομικό πλαίσιο για τον κατ’ επάγγελμα δανεισμό εργαζομένων εμφανίστηκε με τον Ν.2956/2001, όμως στη συνέχεια υπήρξαν συνεχείς τροποποιήσεις τόσο ως προς την έννοια του δανεισμού όσο και ως προς τις προϋποθέσεις σύστασης Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ).
Με τον Ν.4052/2012 προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία στην Οδηγία 2008/104/Ε.Κ./19.11.2008 και ρυθμίστηκαν οι όροι εργασίας των προσωρινά απασχολουμένων.
Η Εταιρεία Προσωρινής Απασχόλησης δεν επιτρέπεται να ασκεί οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα και κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται να ασκεί και τις ακόλουθες δραστηριότητες:
α) Μεσολάβηση για εξεύρεση θέσεων εργασίας, για την άσκηση της οποίας η επιχείρηση πρέπει να έχει πραγματοποιήσει αναγγελία έναρξης.
β) Αξιολόγηση ή και κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού, εφόσον η επιχείρηση αυτή πληροί τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται από τις κείμενες διατάξεις.
γ) Συμβουλευτική και επαγγελματικό προσανατολισμό, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Προσοχή όμως. Η παροχή εργασίας μέσω ΕΠΑ διαφέρει από τη σύμβαση έργου (υπεργολαβία). Στην περίπτωση της σύμβασης έργου τη διεύθυνση και την εποπτεία του εργαζομένου την ασκεί ο άμεσος εργοδότης.
Τυπικά, η παραχώρηση μισθωτού σε έμμεσο εργοδότη – ενοικίαση επιτρέπεται μόνο για συγκεκριμένο λόγο που δικαιολογείται από έκτακτες, πρόσκαιρες ή εποχικές ανάγκες. Βέβαια, παράλληλα προβλέπεται ότι η διάρκεια της απασχόλησης του εργαζομένου στον έμμεσο εργοδότη, στην οποία περιλαμβάνονται και οι ενδεχόμενες ανανεώσεις που γίνονται εγγράφως, δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη από 36 μήνες (τρία χρόνια), με τους συνδικαλιστές να επισημαίνουν ότι ουσιαστικά αναιρείται ο πρόσκαιρος χαρακτήρας της.
Η μετατροπή της σύμβασης σε σύμβαση αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη να γίνεται άμεσος προβλέπεται μόνο στην περίπτωση υπέρβασης αυτού του χρονικού ορίου. Εκτός κι αν μεσολαβήσει διακοπή, για διάστημα 23 ημερολογιακών ημερών.
Οι αποδοχές
Αναφορικά με το ύψος των αποδοχών προβλέπεται ότι οι αποδοχές τού κατά δανεισμό εργαζομένου δεν μπορεί να είναι κατώτερες από τις προβλεπόμενες στις εκάστοτε ΕΓΣΣΕ. Στην πράξη απαιτείται η υπογραφή σύμβασης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου μεταξύ του μισθωτού και της ΕΠΑ (άμεσος εργοδότης), στην οποία πρέπει απαραιτήτως να αναφέρονται οι όροι εργασίας και η διάρκειά της, οι όροι παροχής εργασίας στον ή στους έμμεσους εργοδότες, οι όροι αμοιβής και ασφάλισης του μισθωτού, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο το οποίο, κατά την καλή πίστη και τις περιστάσεις, πρέπει να γνωρίζει ο μισθωτός αναφορικά με την παροχή της εργασίας του.