Αποσοβείται, προς το παρόν τουλάχιστον, η κρίση που κυοφορεί η Evergrande, καθώς ο υπερχρεωμένος κινεζικός κατασκευαστικός κολοσσός κατέληξε χθες σε συμφωνία με τους εγχώριους επενδυτές και θα αποπληρώσει σήμερα τους τόκους για ομόλογα ύψους 4 δισ. γιουάν, δηλαδή 620 εκατ. δολαρίων, που έχουν εκδοθεί στο κινεζικό νόμισμα. Η ανακοίνωση της συμφωνίας δεν ανέφερε τίποτε σχετικό με μελλοντικές πληρωμές πέραν της σημερινής. Φαίνεται, ωστόσο, να σταθεροποιεί την ηρεμία που έχει επανέλθει από την Τρίτη το βράδυ στις αγορές, μετά τους κραδασμούς των προηγούμενων ημερών. Δεν δίνει, όμως, τέλος στους προβληματισμούς και στα σενάρια για την κλίμακα των κινδύνων και τις επιπτώσεις που εγκυμονεί μια ενδεχόμενη πτώχευση της κινεζικής κατασκευαστικής, ίσως της πλέον υπερχρεωμένης εταιρείας στον κόσμο με ένα διαστημικό χρέος ύψους 300 δισ. δολαρίων.
Ολο και περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές τείνουν τώρα να δουν με περισσότερη ψυχραιμία την κρίση της Evergrande και να αποκλείσουν έτσι τα καταστροφικά σενάρια περί «Lehman Brothers της Κίνας» και «μαύρου κύκνου» που θα προκαλέσει αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία. Διαβλέπουν, ωστόσο, μεταβολές που θα επέλθουν στη δομή και στο αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας ως συνεπακόλουθο της κρίσης της Evergrande, ακόμη κι αν αυτή δεν κλιμακωθεί τελικά σε μια πτώχευση συμπαρασύροντας τον κατασκευαστικό κλάδο στην πτώση της. Εκτιμούν, έτσι, πως αναπόφευκτα θα επιβραδυνθεί η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, δεδομένου ότι έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην πυρετώδη οικοδομική δραστηριότητα και βέβαια στον εκτεταμένο δανεισμό.
Ανάμεσά τους ο Λι Νταοκουΐ, πρώην σύμβουλος της Τράπεζας της Κίνας και νυν καθηγητής Οικονομικών στη Σχολή Οικονομίας και Διοίκησης του Πανεπιστημίου της Τσινγκουά, που προβλέπει πως τελικά η υπερχρεωμένη εταιρεία θα αναγκαστεί να διασπαστεί σε τέσσερις κύριους ομίλους. Ο εν λόγω οικονομολόγος θεωρεί βέβαιον ότι η πτώχευση της Evergrande θα έχει αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία, «καθώς θα οδηγήσει σε επιβράδυνση στην εκτέλεση πολλών σχεδίων». Οπως τονίζει, «η πραγματική αγορά ακινήτων και η κατασκευαστική δραστηριότητα θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες χρηματοδότησης και θα επηρεάσουν τον ρυθμό αύξησης του κινεζικού ΑΕΠ τον επόμενο χρόνο». Και ενώ θεωρεί πρόωρη οποιαδήποτε εκτίμηση για τον αντίκτυπο στο κινεζικό ΑΕΠ, πιθανολογεί μια μείωση κατά μία εκατοστιαία μονάδα «αν η κατάσταση τεθεί από τώρα υπό έλεγχο». Προεξοφλεί, όμως, πως η Τράπεζα της Κίνας θα διοχετεύσει ρευστότητα σε επιλεγμένους τομείς ώστε να εμποδίσει τη μετάδοση της κρίσης. Είναι, άλλωστε, ιδιαίτερα καθησυχαστικός ως προς την κλίμακα των ευρύτερων επιπτώσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς επισημαίνει πως δεν έχει τιτλοποιηθεί το χρέος της Evergrande και δεν υπάρχουν παράγωγα συνδεδεμένα με τα ομόλογά της.
Τη θεμελιώδη αυτή διαφορά της Evergrande από τη Lehman Brothers επικαλούνται, άλλωστε, και άλλοι αναλυτές που υπογραμμίζουν πως η κινεζική κατασκευαστική έχει γη και ακίνητα, ενώ ο πάλαι ποτέ χρηματοπιστωτικός κολοσσός προκάλεσε την παγκόσμια κρίση του 2008 επειδή με τους τοξικούς τίτλους του μόλυνε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οπως τονίζει ο Ρομπ Καρνέλ, επικεφαλής του τομέα ερευνών για θέματα Ασίας – Ειρηνικού στην ING, η κινεζική κατασκευαστική έχει πράγματι πρόβλημα ταμειακής ρευστότητας, αλλά «είναι πραγματικά τραβηγμένο να μιλήσουμε για συστημικούς κινδύνους». Προσθέτει ενδεικτικά πως «δεν είναι Lehman, δεν είναι LTCM», όπως είναι τα αρχικά του Long-Term Capital Management, μεγάλου hedge fund στην Αμερική που κατέρρευσε τη δεκαετία του 1990 προκαλώντας τριγμούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Προβλέπει, άλλωστε, πως η Evergrande θα καταφέρει να προσελκύσει ορισμένα κεφάλαια στα περιουσιακά στοιχεία της, θα ολοκληρώσει μέρος των αναπτυξιακών σχεδίων της, θα τα πουλήσει και θα αρχίσει να αποπληρώνει τα χρέη της. Αλλοι αναλυτές επικαλούνται, άλλωστε, ακόμη μία διαφορά της Evergrande από συστημικές περιπτώσεις όπως εκείνη της Lehman Brothers, η οποία έγκειται στον εκτεταμένο έλεγχο που ασκεί η ηγεσία της Κίνας στην αγορά ακινήτων. Οπως χαρακτηριστικά τονίζουν αναλυτές της ερευνητικής εταιρείας China Beige Book, «το Πεκίνο ελέγχει ακόμη και τις μη κρατικές εταιρείες χρηματοπιστωτικών σε βαθμό ασυνήθιστο εκτός Κίνας και οι πτωχεύσεις εταιρειών στη χώρα αποτελούν επιλογή του κράτους».
Σε ό,τι αφορά, πάντως, τον κατασκευαστικό κλάδο της Κίνας, θεωρείται βέβαιον ότι θα υποστεί ισχυρότατους κραδασμούς από την κρίση και την πτώχευση της Evergrande. Οπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, η κρίση του κινεζικού κολοσσού δεν αποτελεί παρά μόνο το σύμπτωμα μιας πολύ ευρύτερης παθογένειας. Αυτή αφορά τον ευρύτατο κλάδο των ακινήτων που αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 29% του κινεζικού ΑΕΠ, χαρακτηρίζεται από υπερχρέωση και προπαντός από πλεόνασμα παραγωγής ακινήτων, και πλέον όχι μόνο έχει απολέσει τον χαρακτήρα του κύριου μοχλού ανάπτυξης, αλλά αποτελεί πλέον τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα ο Λόγκαν Ράιτ, αναλυτής της συμβουλευτικής Rhodium Group του Χονγκ Κονγκ, τονίζει πως στην Κίνα υπάρχουν τόσο πολλά κενά ακίνητα ώστε μπορούν να στεγάσουν 90 εκατ. ανθρώπους. Οπως εν ολίγοις τονίζουν οι F.T., οι πληθυσμοί από πέντε χώρες του G7, και συγκεκριμένα από Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Βρετανία και Καναδά, θα μπορούσαν να χωρέσουν σε αυτά τα κενά διαμερίσματα. Η κρίση της Evergrande αναμένεται, έτσι, να λειτουργήσει ως καταλύτης για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του πλεονάσματος κατοικιών και να δοθεί τέλος στο αναπτυξιακό μοντέλο της αδιάκοπης οικοδομικής δραστηριότητας.