Η παγκόσμια άνοδος που παρατηρείται στις τιμές του φυσικού αερίου χτυπάει ιδιαίτερα σκληρά το Ηνωμένο Βασίλειο. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον ίσως βρεθεί στη δύσκολη θέση να δαπανήσει εκατοντάδες εκατομμύρια στερλίνες για να συνδράμει στο να διασωθούν οι καταναλωτές από τις επιπτώσεις χρεοκοπίας εταιρειών παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.
Εν μέρει το δράμα αυτό προκλήθηκε αφ’ εαυτού και σημειώνεται τη χειρότερη δυνατή περίοδο. Υπάρχουν αιτίες, γιατί φέτος οι τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη και στη Βρετανία έχουν τριπλασιαστεί: οι τιμές γαιάνθρακα είναι ενισχυμένες, οι εξαγωγές εμπορεύματος από τη Ρωσία χαμηλότερες και τεράστια η ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας. Αλλά η συνεπαγόμενη εκτίναξη των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος ως επακόλουθο του φυσικού αερίου είναι πολύ οξεία στη Βρετανία. Κι ενώ στη Γαλλία και στη Γερμανία λειτουργούν πυρηνικά εργοστάσια και μονάδες γαιάνθρακα, το Η.Β. έχει θέσει ως προτεραιότητα την ανανεώσιμη ενέργεια, στηριζόμενο εκ παραλλήλου στο φυσικό αέριο για να αντισταθμίσει τα κενά.
Αυτή η ευπάθεια στις υψηλότερες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας συνυπάρχει με την απορρυθμισμένη εγχώρια αγορά, η οποία παρακινεί τους νέους παρόχους ρεύματος να ανταγωνιστούν τους ήδη εδραιωμένους. Οσοι δραστηριοποιούνται στη λιανική μπορούσαν μέχρι προσφάτως να εγγράφουν συνδρομητές για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα με χαμηλότατες τιμές και ενώ οι ίδιοι λάμβαναν τα ελάχιστα μέτρα προστασίας έναντι της πορείας των τιμών στη χονδρική. Συν τοις άλλοις, η θωράκισή τους με κεφαλαιακά αποθέματα ήταν περιορισμένης εμβέλειας. Οι αδυναμίες της συγκεκριμένης εύθραυστης δομής έχουν σήμερα αποκαλυφθεί με μεγάλη βιαιότητα. Επί συνόλου 55 ομίλων παροχής ενέργειας, που επί του παρόντος λειτουργούν στη Βρετανία, οι 45 θα μπορούσαν να βρεθούν σε συνθήκη πτώχευσης, τουλάχιστον, όπως επισημαίνει άτομο με καλή γνώση της κατάστασης. Η δυσχερής θέση τους είναι σοβαρότατη, διότι η κυβέρνηση της χώρας θέτει ανώτατο όριο στις χρεώσεις του μέσου νοικοκυριού τις 1.277 στερλίνες ανά έτος. Αυτό μεταφράζεται σε σχεδόν 300 λίρες λιγότερο από την υφιστάμενη τρέχουσα τιμή αγοράς. Εάν υπολογιστεί αυτό το ανώτατο όριο επί 5 εκατομμυρίων πελατών, τότε το παθητικό θα διαμορφωθεί στο 1,5 δισεκατομμύριο λίρες.
Οι μέτοχοι και οι πιστώτριες τράπεζες όσων από τις επιχειρήσεις δεχθούν το χτύπημα θα χάσουν ό,τι έχουν και δεν έχουν, όπως και θα έπρεπε. Το πιο ριψοκίνδυνο ερώτημα, που θα τεθεί, έχει να κάνει με το τι θα συμβεί στους πελάτες. Οι μεγαλύτεροι όμιλοι στον κλάδο της ενέργειας, όπως είναι οι Iberdrola και Centrica, δεν θα θελήσουν να αναλάβουν ζημιογόνα συμβόλαια χωρίς να τα ισοφαρίσουν με κάποιου είδους κρατική αρωγή. Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι το κράτος να επωμιστεί το κόστος διάλυσης των προβληματικών εταιρειών ρεύματος υπό το πρίσμα μιας «κακής» τράπεζας προσαρμοσμένης στα νέα δεδομένα.
Με δεδομένο πως οι τιμές φυσικού αερίου θα παραμείνουν πιθανώς υψηλές τουλάχιστον τον χειμώνα, οι φορολογούμενοι θα βρίσκονται παγιδευμένοι έναντι ζημιών έως και το 2022. Συν τοις άλλοις, το δράμα αυτό αποδυναμώνει τη θέση του Μπόρις Τζόνσον στις επικείμενες συνομιλίες για την κλιματική αλλαγή.
Προετοιμαζόμενος στη συνδιάσκεψη COP 26 του Νοεμβρίου να παρωθήσει τους διεθνείς ηγέτες να περιστείλουν την εξάρτηση των ενεργειακών τους κλάδων από τα ορυκτά καύσιμα ταχύτερα, η δική του χώρα δεν λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση, αλλά μάλλον προς αποφυγή.