Μια χύτρα, εισαγόμενη από την Κίνα, είχε πριν από μερικούς μήνες τιμή αγοράς για τον εισαγωγέα στην Ελλάδα 10 δολάρια. Τώρα κοστίζει 14,50 δολάρια, η τιμή δηλαδή έχει αυξηθεί κατά 45%. Προκειμένου δε ο εισαγωγέας, ο αντιπρόσωπος, ο χονδρέμπορος, ο λιανέμπορος να έχουν και αυτοί κάποιο κέρδος θα πρέπει τελικά να πουλήσουν τη χύτρα σε διπλάσια τιμή, κάτι το οποίο στην περίπτωση που συμβεί είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα έχει αποτέλεσμα, διότι ο καταναλωτής απλώς δεν θα… ψωνίσει.
Είναι ένα μικρό παράδειγμα από τις επιπτώσεις του νέου «συνδρόμου της Κίνας», το οποίο αυτήν τη φορά πλήττει το σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, προκαλώντας κύμα ανατιμήσεων. Το κύμα των ανατιμήσεων διαπερνάει όλους τους κλάδους παραγωγής και εμπορίου, από τα αυτοκίνητα και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μέχρι τα πλαστικά σκεύη και τις κατσαρόλες για το μαγείρεμα, τα τρόφιμα, τα ρούχα.
«Το 70% των μικρομεσαίων εισαγωγέων έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά, με άλλα λόγια έχουν σταματήσει να πραγματοποιούν εισαγωγές από την Κίνα», υποστηρίζει μιλώντας στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Καραμαλάκος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ανεξάρτητων Εμπορικών Αντιπροσώπων Εισαγωγής-Εξαγωγής και Διανομέων (ΟΣΑΕΑ), ιδιοκτήτης ο ίδιος αντιπροσωπείας οικιακών ειδών οίκου εξωτερικού. Οπως επισημαίνει εκτός από την εκτίναξη του μεταφορικού κόστους, με τα ναύλα για τα κοντέινερ να έχουν δεκαπλασιαστεί, υπάρχουν πολύ σημαντικές ανατιμήσεις στις τιμές των πλαστικών, των χαλυβοκραμάτων και των χημικών, γεγονός που καθιστά απαγορευτικές τις εισαγωγές για πολλές εταιρείες.
Μεγάλη εταιρεία κατασκευής ενδυμάτων που προμηθευόταν βαμβακερά νήματα προς 2,70 ευρώ/κιλό, τώρα η καλύτερη προσφορά που έλαβε ήταν 4,70 ευρώ/κιλό, καλείται δηλαδή να προμηθευτεί τη βασική πρώτη ύλη ανατιμημένη κατά 74%, ενώ την ίδια ώρα ο λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος είναι αυξημένος κατά 100% σε σύγκριση με πέρυσι. Η εταιρεία, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Θεόφιλος Ασλανίδης, γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πλεκτικής και Ετοίμου Ενδύματος Ελλάδος (ΣΕΠΕΕ), προχώρησε σε αυξήσεις τιμών 7% και πιθανότατα θα προχωρήσει και σε νέα αύξηση. Αλλη ελληνική εταιρεία με σημαντικό εξαγωγικό προφίλ διαθέτει αυτήν τη στιγμή τα προϊόντα στους πελάτες της με αυξήσεις 5%-20%.
«Μέχρι τώρα οι όποιες ανατιμήσεις γίνονταν σε πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στον κλάδο μας, επηρέαζαν τις τιμές μία σεζόν μετά. Είναι η πρώτη φορά που οι ανατιμήσεις επηρεάζουν την τρέχουσα σεζόν. Ζητούν δηλαδή επιπλέον χρήματα για παραγγελίες που κάνουν κάποιες εταιρείες για επαναληπτικές παραγωγές», υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Βασίλης Μασσέλος, πρόεδρος του ΣΕΠΕΕ και διευθύνων σύμβουλος της γνωστής εταιρείες εσωρούχων «ΝΟΤΑ».
Προσθέτει, δε, ότι είναι η πρώτη φορά έπειτα από περίπου δέκα χρόνια που οι τιμές των ειδών ένδυσης αυξάνονται, καθώς λόγω της κρίσης και των πολλών προσφορών και εκπτώσεων βρίσκονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε πτώση. Αγνωστο παραμένει κατά πόσον οι ανατιμήσεις θα επηρεάσουν τη ζήτηση στον κλάδο, ο οποίος το 2020 γνώρισε μεγάλη ύφεση. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η συνολική ετήσια κατανάλωση (δαπάνη) για ένδυση – υπόδηση στην Ελλάδα υποχώρησε στα 3,1 δισ. ευρώ το 2020 έναντι 4,2 δισ. ευρώ το 2019, ενώ η απόσταση από το 2008, την καλύτερη χρονιά για τον κλάδο ιστορικά, είναι χαώδης. Τότε η ετήσια δαπάνη είχε διαμορφωθεί σε 8,2 δισ. ευρώ.
Ελληνας προμηθευτής εξοπλισμού ξενοδοχείων και εστιατορίων, που μεταξύ άλλων εισάγει έπιπλα ανοικτών χώρων, όπως καναπέδες, πολυθρόνες, τραπέζια, κούνιες και άλλα, ζητάει πλέον από πελάτες του τιμές κατά 50% με 60% υψηλότερες από αυτές τις οποίες είχαν συμφωνήσει μόλις πριν από τρεις μήνες για να παραδώσει. Ο λόγος; Ο πολλαπλασιασμός του μεταφορικού κόστους. Για παράδειγμα κούνια – αιώρα, η αγορά της οποίας είχε συμφωνηθεί στα 275 ευρώ το κομμάτι, δεν παραδίδεται αν ο πελάτης δεν καταβάλει 450 ευρώ. Οι αγοραστές αντιλαμβάνονται πως αν πιέσουν τους προμηθευτές τους για να παραδώσουν στις συμφωνηθείσες τιμές θα τους εξωθήσουν σε βαθιές ζημίες και έτσι οι συναλλαγές δεν προχωρούν.
«Οι τιμολογήσεις είναι υψηλότερες κατά 10% τουλάχιστον. Μέρος των αυξήσεων τις έχουμε απορροφήσει, όμως καθώς είναι μεγάλες και συνεχείς, μοιραία ένα μέρος αυτών θα μετακυλισθεί και στις τιμές λιανικής», ανέφερε στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Μάγκος, εμπορικός διευθυντής της Praktiker. Εκτιμά, δε, ότι το 2022 το φαινόμενο των ανατιμήσεων θα είναι πιο έντονο, καθώς και ότι θα διαρκέσει για δύο χρόνια περίπου, παρά τις εκτιμήσεις –ή μάλλον τους ευσεβείς πόθους– ότι είναι συγκυριακού χαρακτήρα.
Η εποξειδική ρητίνη είναι ένα χημικό συστατικό που χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα της βιομηχανίας, μεταξύ των οποίων στα βιομηχανικά χρώματα, και όχι μόνο. Από 2,40 το κιλό στις αρχές του έτους, αυτήν τη στιγμή πωλείται στα 6,80, εξηγεί διευθυντής ελληνικής βιομηχανίας κατασκευής χρωμάτων. Οχι, δεν παράγεται στην Ασία. Την εισάγει από τη Γερμανία. Αλλά το κόστος των Γερμανών προμηθευτών έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά, καθώς εισάγουν πρώτες ύλες από την Ασία.
Black Friday με ελλείψεις προϊόντων
Πέρυσι οι εταιρείες είχαν πολλά προϊόντα, αλλά τα ηλεκτρονικά καταστήματα και οι εταιρείες ταχυμεταφορών δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον όγκο των παραγγελιών και να τις παραδώσουν εγκαίρως στους καταναλωτές, καθώς τα φυσικά καταστήματα ήταν κλειστά λόγω κορωνοϊού.
Φέτος, τα καταστήματα ελπίζουμε ότι θα είναι ανοιχτά, αλλά είναι πιθανό να λείπουν προϊόντα. Αυτό είναι το σκηνικό που αναμένεται για την περίφημη Black Friday, την ημέρα των μεγάλων προσφορών στο λιανεμπόριο που φέτος είναι η 26η Νοεμβρίου, με τις επιχειρήσεις να εκτιμούν ότι οι πρώτες ελλείψεις σε διαρκή καταναλωτικά αγαθά θα φανούν σε μεγάλο βαθμό εκείνη την περίοδο, λόγω φυσικά και της μεγάλης ζήτησης που αναμένεται.
Η επόμενη δοκιμασία για αγορά και καταναλωτές αναμένεται, σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή της Praktiker, ότι θα είναι αυτή που αφορά την επάρκεια εποχικών ειδών και συγκεκριμένα των χριστουγεννιάτικων στολιδιών, παιχνιδιών κ.ά.
«Με βάση την εικόνα που έχουμε στην παρούσα στιγμή, δεν θα έχουμε πρόβλημα. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αλλάξει αύριο και να μας πουν οι προμηθευτές μας ότι δεν μπορούν να εκτελέσουν την παραγγελία», δηλώνει στην «Κ» υψηλόβαθμο διευθυντικό στέλεχος πολύ μεγάλης λιανεμπορικής αλυσίδας που διαθέτει και χριστουγεννιάτικα στολίδια, προσθέτοντας ότι πιο καθαρή εικόνα για το τι θα γίνει με τα χριστουγεννιάτικα είδη θα υπάρχει στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου.
Αυτό που κάνουν οι επιχειρήσεις το τελευταίο διάστημα είναι να «σκανάρουν» όλη την Ευρώπη προκειμένου να βρουν εναλλακτικούς προμηθευτές. Η άσκηση είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη, διότι προμηθευτές εκτός Κίνας και γενικότερα Ασίας δεν αναζητούν μόνο οι ελληνικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα: η Πολωνία είναι μία χώρα στην Ευρώπη που παράγει αρκετά μεγάλες ποσότητες κεριών ρεσό. Στην παρούσα συγκυρία με τα προβλήματα που υπάρχουν στην Κίνα, όλοι στρέφονται στην Πολωνία για ρεσό, με συνέπεια πλέον να μην μπορούν ούτε από εκεί να καλυφθούν επαρκώς οι πολύ μεγάλες ανάγκες.
Για να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά αφενός τις ανατιμήσεις, αφετέρου ενδεχόμενες ελλείψεις, οι μεγάλες επιχειρήσεις προβαίνουν σε μεγάλες παραγγελίες σε μια προσπάθεια αποθεματοποίησης. Αυτός είναι και ο λόγος σε σημαντικό βαθμό που δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη πιο έντονα ανατιμητικά φαινόμενα, κυρίως στα τρόφιμα. Στον κλάδο αυτό, πάντως, οι όποιες ανατιμήσεις έχουν γίνει ήδη, δεν σημαίνει ότι θα είναι και οι τελευταίες. Οπως εξηγούν στην «Κ» εκπρόσωποι του κλάδου των σούπερ μάρκετ, στις περιπτώσεις μεγάλων ανατιμήσεων που έχουν λάβει από τους προμηθευτές, ανατιμήσεις που εκφράζονται σε διψήφια ποσοστά, τις εφαρμόζουν στα προϊόντα σταδιακά, προκειμένου να μην προκληθεί σοκ στον καταναλωτή, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.
Ακόμη, βεβαίως, και όταν φτάνουν οι παραγγελίες από την Κίνα, είτε τελικών προϊόντων είτε πρώτων υλών, έστω και σε πολύ υψηλότερες τιμές, φτάνουν με καθυστέρηση. Η διαταραχή στην παραγωγική διαδικασία στην Κίνα συνεχίζεται, με κάποια εργοστάσια που έκλεισαν όταν εκδηλώθηκε το 2020 η πανδημία να μην ανοίγουν ξανά («ξεμονταρίστηκαν» ολόκληρες παραγωγικές μονάδες, ανέφερε χαρακτηριστικά ανώτατο στέλεχος μεγάλης αλυσίδας), ενώ παραμένει το πρόβλημα με την έλλειψη κοντέινερ.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της IHS Markit η οποία καταρτίζει τον δείκτη υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση, γνωστός ως δείκτης PMI, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής περιορίστηκε τον Σεπτέμβριο στην Ελλάδα λόγω των σοβαρών καθυστερήσεων στις παραδόσεις προμηθειών. Τον μήνα αυτό καταγράφηκε η δριμύτερη αύξηση αδιεκπεραίωτων εργασιών που έχει καταγραφεί στην ιστορία της έρευνας που διενεργεί η IHS Markit, ακριβώς λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων στην παράδοση των πρώτων υλών που χρησιμοποιεί ο τομέας της μεταποίησης.