Σε ρυθμιστή της ενεργειακής κρίσης της Ευρώπης αναδεικνύεται πλέον ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αφού πρώτα πανηγύρισε για τη νίκη του, τώρα σπεύδει να κεφαλαιοποιήσει τα κέρδη του. Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στη ρωσική κυβέρνηση, πρόθεση του Ρώσου προέδρου είναι να ασκήσει πιέσεις στην Ε.Ε. ώστε να αλλάξει η κοινοτική νομοθεσία που διέπει την αγορά φυσικού αερίου. Παράλληλα, η Μόσχα προσβλέπει σε μια εσπευσμένη πιστοποίηση του αμφιλεγόμενου αγωγού, Nord Stream 2, που θα μεταφέρει αυξημένες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου απευθείας από τη Ρωσία στη Γερμανία.
Σε μια καλά προετοιμασμένη παρέμβασή του, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να προσφέρει όσο φυσικό αέριο χρειάζεται η Ευρώπη και να συζητήσει με την Ε.Ε. πώς θα σταθεροποιηθεί η αγορά. «Η Ρωσία αύξησε την προσφορά φυσικού κατά 15% στη διάρκεια των πρώτων εννέα μηνών του έτους και είναι έτοιμη να προσφέρει όσο αέριο τις ζητήσουν οι εταίροι της»τόνισε και προσέθεσε ότι «δεν υπήρξε ούτε μία περίσταση που να αρνηθούμε, ούτε μία». Η παρέμβασή του οδήγησε αυτομάτως σε αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου, που, ωστόσο, ξαναπήραν την ανιούσα πολύ σύντομα. Σχολιάζοντας τη στάση του Ρώσου προέδρου, ο Αντρέι Κορτούνοφ, επικεφαλής του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων, υπογράμμισε πως «ο πρόεδρος Πούτιν βλέπει να ανοίγεται μια ευκαιρία από την κρίση». Και όπως διευκρίνισε ο ίδιος, ζητούμενο για τη Ρωσία είναι να μη στυλώσει η Ε.Ε. τα πόδια σε ό,τι αφορά την πιστοποίηση του Nord Stream 2 και να αρχίσει να συνομιλεί μαζί του για τη σταθεροποίηση των τιμών του φυσικού αερίου. Οι προθέσεις του Ρώσου προέδρου φάνηκαν, άλλωστε, όταν στο πλαίσιο της ίδιας ομιλίας επέρριψε στην Ε.Ε. την ευθύνη για την ενεργειακή κρίση, τονίζοντας ότι «η Ευρώπη έκανε το λάθος να στραφεί στη διεθνή αγορά spot και να μειώσει τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια με την Gazprom». Και συμπλήρωσε πως «η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου δεν φαίνεται ούτε ισορροπημένη ούτε προβλέψιμη, ενώ τέτοιου είδους προβλήματα είναι αδιανόητα στην εγχώρια αγορά της Ρωσίας».
Η Ρωσία δηλώνει έτοιμη να προσφέρει όσο φυσικό αέριο χρειάζεται η Ευρώπη και να συζητήσει με την Ε.Ε. πώς θα σταθεροποιηθεί η αγορά.
Η Ρωσία και η Gazprom προτιμούσαν ανέκαθεν τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια παροχής φυσικού αερίου, που προσφέρουν κάποια ασφάλεια έναντι της αστάθειας των τιμών: διασφαλίζουν την πελατεία του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού καθώς συγκρατούν σε ελεγχόμενο επίπεδα τις τιμές όταν αυτές εκτοξεύονται στη διεθνή αγορά και παράλληλα περιφρουρούν και τα κέρδη της Gazprom όταν οι τιμές υποχωρούν πολύ. «Το να αγοράζει κανείς φυσικό αέριο σε φθηνές τιμές είναι ασφαλώς καλό» παραδέχθηκε η αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος της Gazprom στο Διεθνές Φόρουμ Φυσικού Αερίου, που έγινε στην Αγία Πετρούπολη στις 7 Οκτωβρίου. Καθιστώντας, όμως, σαφή τη θέση του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού, προσέθεσε εμφατικά ότι «είναι ακόμη καλύτερο να γνωρίζει κανείς πόσο θα κοστίζει το φυσικό αέριο σε ένα μήνα, σε ένα τρίμηνο και σε ένα έτος».
Εξάλλου, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλεξάντερ Νόβακ, επισήμανε πως οι εσπευσμένες προσπάθειες της Ευρώπης να εγκαταλείψει «τις παραδοσιακές πηγές ενέργειας και να στραφεί στις ανανεώσιμες»έχουν συνδράμει στην έλλειψη ενέργειας. Σύμφωνα, πάντως, με στοιχεία που συγκέντρωσαν το Bloomberg και το Interfax, τον περασμένο μήνα η παραγωγή της Gazprom βρισκόταν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 και πλέον ετών. Το ίδιο χρονικό διάστημα, όμως, οι εξαγωγές της προς ορισμένες από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές αγορές ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2016.
Το Κρεμλίνο σπεύδει να παρουσιάσει τον Ρώσο πρόεδρο ως ενεργειακό σωτήρα της Ευρώπης, αλλά η Μόσχα δεν τρέφει αυταπάτες ότι μπορεί να αποσπάσει πολιτικές υποχωρήσεις από την Ε.Ε. ούτε πως μπορεί να εκμεταλλευθεί την κρίση για να γεφυρώσει το χάσμα. Αυτό εκτιμούν τουλάχιστον κυβερνητικοί αξιωματούχοι και σύμβουλοι του προέδρου. Σε ό,τι αφορά την Ε.Ε. κατά μέσον όρο το 1/3 των εισαγωγών της φυσικού αερίου προέρχεται από τη Ρωσία. Και οι επιλογές της για άλλου είδους προμήθειες είναι περιορισμένες. Οι ενεργοβόρες οικονομίες της Ασίας, η Κίνα κατά κύριον λόγο, αλλά και πολλές άλλες ασιατικές οικονομίες, σπεύδουν να διασφαλίσουν όσο γίνεται περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τη διεθνή αγορά. Αυτό σημαίνει πως, καθώς μπαίνει ο χειμώνας, η Γηραιά Ηπειρος θα βρεθεί ενεργειακά εξαρτημένη από τη Ρωσία περισσότερο από ποτέ. Προς το παρόν, ευελπιστεί πως η ενεργειακή κρίση και οι δυσθεώρητες τιμές του φυσικού αερίου θα είναι μια παροδική κατάσταση. Περιορίζεται σε ήπια μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των οικονομιών, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας. Οι τιμές θα παραμείνουν, πάντως, σε υψηλά επίπεδα καθώς και η πρόσθετη προσφορά ρωσικού αερίου από τον Nord Stream 2 θα αργήσει.