Σε μια προσπάθεια να αυξήσει περαιτέρω τη στήριξη που προσφέρει στις ευρωπαϊκές οικονομίες, η ΕΚΤ εξετάζει αφενός να αυξήσει τις αγορές κοινού χρέους της Ε.Ε. και αφετέρου μελετάει τρόπους για να διατηρήσει μέρος της ευελιξίας που της προσέφερε το έκτακτο πρόγραμμα αγορών ομολόγων κατά της πανδημίας, οπότε και να εξακολουθήσει να αγοράζει ελληνικό χρέος και μετά τη λήξη του έκτακτου προγράμματος. Τη στιγμή που η Κομισιόν ετοιμάζεται να εκδώσει το 2022 ομόλογα διπλάσιας αξίας των 80 δισ. ευρώ, που είναι το σύνολο των εκδόσεών της για το 2021 στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, στους κόλπους της ΕΚΤ αρχίζει συζήτηση για πιθανή αύξηση των αγορών της σε κοινό χρέος της Ε.Ε. Στα σχέδια που μελετάει η τράπεζα της Ευρωζώνης αναφέρονται οι Financial Times, που επικαλούνται τέσσερα μέλη του Δ.Σ. της που μίλησαν στη βρετανική εφημερίδα σε καθεστώς ανωνυμίας και εξέφρασαν την πρόθεση να υποστηρίξουν μια αύξηση των αγορών κρατικών ομολόγων πάνω από το τρέχον όριο του 10%. Τα τέσσερα μέλη του Δ.Σ. ανέφεραν μάλιστα ότι το θέμα θα συζητηθεί σε δύο έκτακτες συναντήσεις της τράπεζας, αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο. Προκειμένου, πάντως, να ληφθεί τέτοια απόφαση χρειάζεται να εγκριθεί από πλειοψηφία 25 μελών του Δ.Σ.
Το θέμα θα συζητηθεί σε δύο έκτακτες συναντήσεις της τράπεζας, αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο.
Οπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα, αν το χρέος του Ταμείου Ανάκαμψης των 800 δισ. ευρώ τύχει περαιτέρω στήριξης από την ΕΚΤ, τότε θα μειωθεί το κόστος δανεισμού της Ε.Ε. Παράλληλα, όμως, θα αναβαθμιστεί το καθεστώς του κοινού χρέους της Ε.Ε. και τα ομόλογα του Ταμείου Ανάκαμψης μπορεί να εξελιχθούν σε ομόλογα αναφοράς για την Ευρώπη, όπως ήταν άλλοτε τα δεκαετή ομόλογα του γερμανικού δημοσίου, τα γνωστά ως bunds. Αν αυξήσει άλλωστε τις αγορές ομολόγων του Ταμείου Ανάκαμψης, η ΕΚΤ θα μπορεί να στηρίξει περισσότερο τις χρηματαγορές, χωρίς να αντιβαίνει τους κανόνες που της απαγορεύουν να έχει στο χαρτοφυλάκιό της περισσότερο από το 1/3 του χρέους οποιασδήποτε χώρας. Ορισμένοι αναλυτές της αγοράς πιθανολογούν ότι μέσα στο 2023 θα αγγίξει αυτά τα όρια σε ό,τι αφορά το χρέος της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Μιλώντας στους FT, η Ελγκα Μπαρτς, επικεφαλής του τομέα μακροοικονομικών ερευνών στην BlackRock Investment Institute, τόνισε πως «αυξάνοντας τις αγορές υπερεθνικών ομολόγων, η ΕΚΤ θα έχει μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών για να αγοράζει κρατικά ομόλογα, αλλά και να εκδηλώσει τη στήριξή της στο σημαντικό αυτό πρόγραμμα της Ε.Ε.».
Στο μεταξύ, η ΕΚΤ αναμένεται ότι τον Δεκέμβριο θα ανακοινώσει πως τον Μάρτιο λήγει το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 1,85 τρισ. ευρώ που υιοθέτησε το 2020 για να αντιμετωπίσει τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας. Οπως, όμως, τόνισαν στη βρετανική εφημερίδα τα ίδια τέσσερα μέλη του Δ.Σ., η τράπεζα θα εξετάσει διάφορους τρόπους για να διατηρήσει μέρος της πρόσθετης ευελιξίας που της παρείχε το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας, καθώς εξαιρούνταν από το όριο στις αγορές εθνικών ομολόγων. Ενας από τους τέσσερις αξιωματούχους προσέθεσε πως η ΕΚΤ εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εξακολουθήσει να αγοράζει χρέος της Ελλάδας και μετά τη λήξη του έκτακτου προγράμματος αγορών ομολόγων ύψους 1,85 τρισ. ευρώ κατά της πανδημίας, μολονότι οι κανόνες της απαγορεύουν να αγοράσει ομόλογα που δεν έχουν βαθμολογία επένδυσης.
Οπως πάντως τονίζουν οι FT, οποιαδήποτε ιδέα για επέκταση των αγορών ομολόγων είναι αναμενόμενο να προκαλέσει την αντίδραση των γνωστών «γερακιών» της ΕΚΤ, του Γερμανού Γενς Βάιντμαν και του Ολλανδού Κλάας Κνοτ, που έχουν εκφράσει την εναντίωσή τους στις αγορές ομολόγων και ιδιαιτέρως πέραν των περιόδων οξυμένης κρίσης. Και βέβαια καθοριστικός παράγοντας στην έκβαση μιας τέτοιας αντιπαράθεσης θα είναι το κατά πόσον η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να θεωρεί παροδική την επιτάχυνση του πληθωρισμού και να προεξοφλεί υποχώρησή του μέσα στο επόμενο έτος κάτω από τον στόχο του 2%. Η σχετική εκτίμηση της τράπεζας αναμένεται για τον Δεκέμβριο. Στο μεταξύ, όμως, η ενεργειακή κρίση και η διαστημική εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, σε συνδυασμό με τις ρωγμές στην εφοδιαστική αλυσίδα, έχουν πείσει ορισμένα από τα στελέχη της ΕΚΤ ότι η τράπεζα έχει υποτιμήσει τη δυναμική αύξησης των τιμών και τον κίνδυνο παγίωσης του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα. Μεταξύ οικονομικών αναλυτών επικρατεί, πάντως, η πεποίθηση πως η ΕΚΤ δεν πρόκειται να διακόψει τη στήριξη που προσφέρει στις ευρωπαϊκές οικονομίες όταν λήξει το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας. Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν πως η τράπεζα θα επεκτείνει το παλαιότερο πρόγραμμα αγορών ομολόγων, στο πλαίσιο του οποίου αγοράζει ομόλογα αξίας 20 δισ. ευρώ τον μήνα.