Τα κείμενα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με τα οποία ξεκίνησε ξανά ο διάλογος για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, την περασμένη εβδομάδα, δείχνουν να επιβεβαιώνουν τον κανόνα ότι η Ευρώπη προχωρεί πάντα με αργά βήματα, αποφεύγοντας τις ρήξεις και επιδιώκοντας συναινέσεις μεταξύ των αντιτιθέμενων απόψεων στους κόλπους της. Αν και είναι νωρίς για τελικά συμπεράσματα, μια και ο λόγος των «θεμελίων λίθων» της Ε.Ε., Γερμανίας και Γαλλίας, δεν θα ακουστεί ξεκάθαρα προτού οι δύο χώρες αποκτήσουν τις νέες κυβερνήσεις τους, στην Αθήνα η κυβέρνηση εισπράττει το μήνυμα ότι δεν είναι καιρός για χαλάρωση, αλλά για άσκηση υπεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής. «Δεν θα πάμε σε κεϊνσιανή πολιτική και έχουν λάθος όσοι βλέπουν κάτι τέτοιο, με αφορμή και την αποχώρηση του Βάιντμαν από την Bundesbank», σχολίαζε πηγή του οικονομικού επιτελείου.
Στα θετικά, με βάση τα πρώτα σήματα που δόθηκαν, είναι η διαφαινόμενη πρόθεση αλλαγής της διάταξης για το χρέος. Ειναι μια θηλιά για την Ελλάδα, αφού προβλέπει ότι αυτό πρέπει να μειώνεται κατά το 1/20 ετησίως του υπερβάλλοντος ποσοστού του στόχου 60% του ΑΕΠ. «Αν εφαρμοζόταν αυτό κατά γράμμα, η Ιταλία θα έπρεπε να επιτυγχάνει δημοσιονομικά πλεονάσματα 6%-7% του ΑΕΠ της κάθε χρόνο, κάτι που δεν είναι εφικτό και δεν έχει νόημα», είπε ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ. Δήλωση με βαρύτητα, καθώς ο αξιωματούχος θεωρείται ότι εκφράζει κατά κανόνα τη γερμανική επίσημη γραμμή. Από την άλλη πλευρά, αμετακίνητος δείχνει ο στόχος για έλλειμμα 3% του ΑΕΠ, αν και ίσως με κάποιο περιθώριο ευελιξίας, προκειμένου για την πραγματοποίηση επενδύσεων στην πράσινη και ψηφιακή κατεύθυνση. Οπως επισημαίνεται στο κείμενο, πρέπει να δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος στις καλές εποχές, για να υπάρχει περιθώριο δημοσιονομικών μέτρων στήριξης στις κακές. Ενόψει και των παραπάνω, στην κυβέρνηση θεωρούν –αν και με διαφορετική ένταση τα επιμέρους στελέχη της– ότι η ρήτρα γενικής διαφυγής από τους περιοριστικούς κανόνες, που ισχύει για φέτος και του χρόνου, δεν πρέπει να αποτελέσει αφορμή για «ξεχείλωμα» του ελλείμματος. «Εχουμε έλλειμμα 9,9% του ΑΕΠ», τονίζουν, θυμίζοντας ότι τα στοιχεία της Eurostat που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα έδειξαν ότι η Ελλάδα το 2020 είχε το δεύτερο υψηλότερο έλλειμμα και το υψηλότερο χρέος στην Ε.Ε.
Τα μεγάλα «αγκάθια»
Στο οικονομικό επιτελείο έχουν σοβαρούς λόγους να κοιμούνται ανήσυχοι:
• Η συνέχιση της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όταν θα αποσυρθεί το έκτακτο πρόγραμμα λόγω πανδημίας (PEPP), κάτι που όλα δείχνουν ότι θα γίνει τον Μάρτιο, θα κριθεί τον Δεκέμβριο. Η Φρανκφούρτη θα θελήσει διασφαλίσεις, αφού η χώρα δεν έχει επενδυτική βαθμίδα και η δημοσιονομική συμπεριφορά της ασφαλώς θα μετρήσει.
Το 2023 οι κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας λίγο-πολύ θα ισχύσουν και πάλι, λένε στο οικονομικό επιτελείο.
• Η έξοδος από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, που έχει θέσει ως στόχο η κυβέρνηση για το 2022, προϋποθέτει θετική εισήγηση της Κομισιόν, κάτι που με τη σειρά του απαιτεί εκπλήρωση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί και, φυσικά, συνετή δημοσιονομική πολιτική.
Την ίδια ώρα:
• Οι δικαστικές αποφάσεις που εκκρεμούν για τα αναδρομικά των συντάξεων μπορεί να αποτελέσουν δημοσιονομική βόμβα.
• Μια νέα απειλή για το χρέος, αλλά και για τις τράπεζες και τον ρυθμό αποκλιμάκωσης των κόκκινων δανείων έχει ανακύψει, μετά την παρέμβαση της Eurostat για τον «Ηρακλή». Η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι οι εγγυήσεις του κράτους στο πλαίσιο του «Ηρακλή» δεν δίνονται με όρους αγοράς, εκτιμά ότι θα καταπέσουν και ζητάει να εγγραφούν εκ των προτέρων στο χρέος. Πρόκειται για 11 δισ. ευρώ που έχουν δοθεί έως τώρα και ο στόχος είναι να φτάσουν τα 23 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση απάντησε αντικρούοντας τα επιχειρήματα, αλλά η υπόθεση δεν έχει λήξει. Σε επιστολή της η Eurostat περιορίστηκε να απαντήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι θα εξετάσει τα ελληνικά επιχειρήματα.
«Θέλει προσοχή»
Ετσι, με δεδομένο ότι πρέπει να επιστρέψουμε σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2023 και ότι οι κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας λίγο-πολύ θα ισχύσουν και πάλι, στο οικονομικό επιτελείο υποστηρίζουν ότι πρέπει να δώσουμε δείγματα υπεύθυνης γραφής από φέτος. «Το 2021 θέλει προσοχή», υπογραμμίζουν. «Πρέπει να δοθεί η αίσθηση πως η χώρα κυβερνάται με λογική, να διατηρήσουμε την εμπιστοσύνη του Eurogroup. Και ο κόσμος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η χαλάρωση δεν είναι η νέα κανονικότητα».