Νέες, μεγάλες ξένες επενδύσεις-έκπληξη προαναγγέλλει για το 2022 ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης, εντοπίζοντας αυξημένο ενδιαφέρον των διεθνών επενδυτών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα logistics, τον τουρισμό και το real estate.
Παράλληλα όμως περιγράφει ως στόχο επί του οποίου εργάζεται η κυβέρνηση και την προσέλκυση μεγάλων ξένων βιομηχανικών μονάδων, οι οποίες θα επαναπατριστούν τα επόμενα χρόνια από την Ασία και αλλού στην Ευρώπη. Εκτιμά πως η επένδυση στο Ελληνικό διαφημίζει την Ελλάδα στο εξωτερικό, ενώ αποκαλύπτει πως «τρέχει» διαδικασία εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία αλλά και ότι το κράτος θα στηρίξει τη συμφωνία εξυγίανσης των ναυπηγείων Ελευσίνας. Παραδέχεται πως ανησυχεί για την άνοδο των τιμών, αλλά δηλώνει έτοιμος για περαιτέρω παρεμβάσεις τους επόμενους μήνες, αν χρειαστούν. Αναγνωρίζει πως υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν για το επενδυτικό περιβάλλον, όπως η επιτάχυνση του ρυθμού απονομής Δικαιοσύνης, και περιγράφει το σχέδιο για να καταστεί ευκολότερη η πρόσβαση περισσότερων μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε τραπεζικές χρηματοδοτήσεις.
– Ποια νέα μεγάλα deals και επενδύσεις μπορεί να περιμένει η Ελλάδα και τι κάνετε για να διασφαλίσετε πως η χώρα θα μπει στο επίκεντρο του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος;
– Στον δείκτη των άμεσων ξένων επενδύσεων της Ernst & Young, η Ελλάδα ήταν το 2018 στην 35η θέση. Από όταν ανέλαβα ανεβήκαμε στην 23η θέση και η προσδοκία μας είναι φέτος να είμαστε ακόμα υψηλότερα. Αυτό δεν ήρθε μόνο του ούτε τυχαία. Είναι προϊόν σκληρής δουλειάς όλης της κυβερνήσεως και του υπουργείου. Εχουμε περάσει μια σειρά νόμων που έχουν μειώσει κατά πολύ τη γραφειοκρατία, έχουμε φτιάξει ηλεκτρονικές πλατφόρμες και το κυριότερο, δίνουμε σε όλους τους επενδυτές να καταλάβουν ότι σεβόμαστε τον χρόνο και το χρήμα των άλλων. Ομως προσφέρουμε στους επενδυτές και ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Αυτή η καλή φήμη που έχουμε αποκτήσει πιστεύω ότι έχει παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στο να έρχονται διαρκώς ολοένα και περισσότερες επενδύσεις. Και σας διαβεβαιώ ότι το κύμα όχι μόνο δεν θα ανακοπεί το 2022 αλλά θα αυξηθεί με πολλές ωραίες εκπλήξεις.
– Τα τελευταία δύο χρόνια έχετε έρθει σε επαφή με κρατικά επενδυτικά κεφαλαία ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού αλλά και του Περσικού Κόλπου και του Ισραήλ. Πού εντοπίζεται το ενδιαφέρον τους;
– Νομίζω ότι σε όλα τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια, πράγματι και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και από το Ισραήλ και από άλλες χώρες, το ενδιαφέρον εντοπίζεται κυρίως στους εξής τομείς: στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου φαίνεται ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα πολύ μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος έρχεται ειδικός νόμος για τις off shore ανεμογεννήτριες που θα δημιουργήσουν και μια νέα αγορά στην Ελλάδα και ήδη έχουν ψηφιστεί μια σειρά νόμων για την επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας των ΑΠΕ. Στα logistics, καθώς φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλο πλεονέκτημα ως «logistic center», ως πύλη εισόδου της ευρωπαϊκής αγοράς. Και φυσικά, στον τουρισμό και στο real estate. Προσπαθούμε να πείσουμε τους επενδυτές ότι έχουμε μεγάλο πλεονέκτημα και στη βιομηχανία. Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί, τα επόμενα χρόνια, να προσελκύσει κάποιες από τις σημαντικές βιομηχανίες που θέλουν να φύγουν από την Ασία και να έρθουν στην Ευρώπη, εκμεταλλευόμενη το καλό εργατικό μας δυναμικό και την καλή μας γεωγραφική θέση.
Το κράτος θα στηρίξει τη συμφωνία εξυγίανσης των ναυπηγείων Ελευσίνας.
– Είστε ικανοποιημένος με τους ρυθμούς με τους οποίους προχωράει η επένδυση στο Ελληνικό; Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι, τι θα ήταν αυτό;
– Είμαι εξαιρετικά ικανοποιημένος, δεν είμαι απλώς ικανοποιημένος. Ολα τα ακίνητα της πρώτης φάσης του Ελληνικού πουλήθηκαν σε λιγότερες από 10 μέρες. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε ήδη η Lamda έχει κάνει τους εσωτερικούς διαγωνισμούς για να ξεκινήσουν τα έργα μέσα στις επόμενες εβδομάδες, όπου θα είναι πια ορατά και από τον κόσμο, αλλά έχει γίνει και πολλή προεργασία πριν. Εχουμε προχωρήσει τη διαδικασία του καζίνο όπου πια πήγε στο Ελεγκτικό Συνέδριο, άρα και αυτή η εκκρεμότητα που έμενε ως προς την επένδυση έχει μπει σε τροχιά υλοποίησης. Γενικά όλη αυτή η επένδυση πηγαίνει πάρα πολύ καλά και διαφημίζει την Ελλάδα στο εξωτερικό.
– Η εξυγίανση των ναυπηγείων Ελευσίνας δείχνει να προχωράει με στρατηγικό επενδυτή τη Fincantieri. Πιστεύετε ότι θα μπορέσει το Δημόσιο να προσυπογράψει μια τέτοια συμφωνία που προβλέπει αν μη τι άλλο πολλές δόσεις και μείωση των προσαυξήσεων των χρεών;
– Το Δημόσιο δεν θα προσυπογράψει καμιά συμφωνία. Θα ακολουθήσουμε το ίδιο ακριβώς μοντέλο που έγινε με την εξυγίανση των ναυπηγείων Σύρου, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Δηλαδή, η Fincantieri με την ΟΝΕΧ θα καταθέσουν στο δικαστήριο το σχέδιο εξυγίανσης της εταιρείας. Το Δημόσιο θα παρασταθεί στο δικαστήριο υποστηρίζοντας το σχέδιο εξυγίανσης, το οποίο σε κάθε περίπτωση δεν θα έχει περικοπή των κεφαλαίων που αφορούν το Δημόσιο, τα οποία δεν μπορούν και να περικοπούν. Θα έχει προφανώς, όπως και η περίπτωση Σύρου, δοσοποίηση σε βάθος χρόνου όλων αυτών των χρεών, τα οποία για την Ελευσίνα είναι πάρα πολλά εκατομμύρια και ως προς την εφορία και ως προς τον ΕΦΚΑ αλλά, κυρίως, ως προς το Πολεμικό Ναυτικό. Ασφαλώς δε η έλευση της Fincantieri στην Ελλάδα αποτελεί ένα πολύ σημαντικό γεγονός, και μία μεγάλη ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
– Παλαιότερα, το υπουργείο Aνάπτυξης ήταν συνυφασμένο με τη βιομηχανική πολιτική. Ποιες είναι οι προτεραιότητες βιομηχανικής πολιτικής σήμερα; Ποιοι κλάδοι πιστεύετε πως μπορούν να έχουν μέλλον και ποιοι όχι; Εξηγήστε μας λίγο αυτό που αποκαλείτε βιομηχανία 4.0.
– Η βιομηχανική μας πολιτική νομίζω έχει αρχίσει να ξετυλίγεται και έχει αναγνωριστεί από την αγορά η μεγάλη πρόοδος που έχουμε σημειώσει. Μπροστά μας έχουμε ίσως τη μεγαλύτερη ευκαιρία της γενιάς μας στη βιομηχανία. Τι έχει συμβεί; Τη δεκαετία του ’80 πολλές ευρωπαϊκές και αμερικανικές βιομηχανίες έφυγαν από τη Δύση και πήγαν στην Ανατολή. Τότε η διαφορά του εργατικού κόστους μεταξύ του Κινέζου εργάτη και του Ευρωπαίου ή του Αμερικανού ήταν τόσο μεγάλη, που ήταν τεράστιο δέλεαρ εγκαθίδρυσης γραμμής παραγωγής στην Ασία. Σήμερα, αυτή η απόσταση έχει μειωθεί. Τα ναύλα έχουν αυξηθεί και η πανδημία δημιούργησε μεγάλη ανησυχία σε ευρωπαϊκά κράτη περί αυτάρκειας σε σειρά αγαθών. Υπάρχει έτσι μια τάση επιστροφής των βιομηχανιών και των παραγωγικών τους μονάδων από την Ασία προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει τεράστιο συμφέρον και τεράστια ευκαιρία να υποδεχθεί κάποιες από αυτές τις βιομηχανίες. Δεν μπορούμε φυσικά να τις υποδεχθούμε όλες, αλλά σίγουρα μπορούμε να διεκδικήσουμε ένα καλό μερίδιο. Αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση, το καλό εργατικό δυναμικό και τις καλές συνθήκες εργασίας. Αρα, αν αυτό το επιτύχουμε θα έχουμε αλλάξει την Ιστορία της χώρας και της βιομηχανίας σε αυτήν. Για να το επιτύχουμε συστήσαμε το Εθνικό Συμβούλιο Βιομηχανίας, έχουμε θεσμικά καταστήσει συνομιλητές μας όλους τους εκπροσώπους της αγοράς και έχουμε συστήσει διυπουργικές ομάδες εργασίες για να δούμε πού χωλαίνει η νομοθεσία. Και υπερήφανα μπορώ να σας πω ότι μέχρι τις αρχές του έτους θα έχουμε πλέον συμφωνήσει κυβέρνηση και αγορά σε μια συνολική βιομηχανική πολιτική που στόχο θα έχει να προσελκύσει πλέον σοβαρές βιομηχανίες στην Ελλάδα. Δεν λέω ότι όλα είναι εύκολα και ρόδινα, λέω όμως ότι με σκληρή δουλειά αυτό γίνεται. Η επανάσταση στη βιομηχανία 4.0 για την οποία έχουμε ήδη βάλει κονδύλια και στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο νέο ΕΣΠΑ, με τη χρήση της ρομποτικής αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε μείνει πίσω μέχρι τώρα σημαίνει πως δεν έχει και παλαιότερες τεχνολογίες στις οποίες μπορεί να είχαν επενδυθεί πολλά χρήματα αλλά έχουν ξεπεραστεί και έτσι μπορούμε από το μηδέν να εγκαταστήσουμε τις νέες τεχνολογίες που είναι εξαιρετικά παραγωγικές.
Αν χρειασθεί, θα λάβουμε πρόσθετα μέτρα για το ενεργειακό κόστος
– Η άνοδος των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ελληνική παραγωγή και στην οικονομία. Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνετε για να τις περιορίσετε;
– Οποιος υπουργός Ανάπτυξης στον πλανήτη σάς πει ότι δεν τον ανησυχούν οι μεγάλες αυξήσεις πρώτων υλών και ενέργειας, λέει ψέματα. Πιστεύω ότι σε ένα βαθμό έχει να κάνει με τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και την ταυτόχρονη ζήτηση της χριστουγεννιάτικης αγοράς. Γι’ αυτό και για μια σειρά αγαθών πιστεύω πως τα Χριστούγεννα θα είναι ένα σημείο καμπής προς την αντίστροφη πορεία. Δυστυχώς, η κατάσταση στην ενέργεια αλλά και στα ναύλα δημιουργεί συνθήκες παρατεταμένης κρίσης. Η κυβέρνησή μας έχει ήδη ανακοινώσει σειρά μέτρων, όπως το μεγάλο πακέτο στην ενέργεια, για να αποσοβήσει σε ένα μεγάλο βαθμό –δεν γίνεται σε απόλυτο– αυτή την αύξηση του κόστους στα νοικοκυριά. Από ό,τι δείχνει η Eurostat, η Ελλάδα και σε αυτόν τον τομέα παραμένει μία από τις καλύτερες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Κάνουμε ασταμάτητους ελέγχους στην αγορά και η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει επίσης κάνει τη δική της δουλειά. Αρα, τα θεσμικά εργαλεία που έχει το κράτος μας στη διάθεσή του για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα τα έχουμε χρησιμοποιήσει. Αν θα χρειαστούν περαιτέρω παρεμβάσεις θα το δούμε τους επόμενους μήνες. Ωστόσο να θυμίσω εδώ ότι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το β΄ τρίμηνο του 2021 το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων αυξήθηκε κατά 7% συγκριτικά με το β΄ τρίμηνο του 2020.
– Ποια είναι τα ανοιχτά μεγάλα μέτωπα του υπουργείου σας και τι σκοπεύετε να κάνετε;
– Πρώτον και κυριότερον, η περαιτέρω νομοθετική εξάλειψη της γραφειοκρατίας, όχι μόνο σε θέματα που ενδιαφέρουν αμιγώς το υπουργείο Ανάπτυξης ως αρμοδιότητα, αλλά που έχουν πολύ μεγάλη επίδραση γενικά στην οικονομία. Για παράδειγμα, η επιτάχυνση του ρυθμού της Δικαιοσύνης για ζητήματα επιχειρηματικού ενδιαφέροντος είναι κρίσιμο κομμάτι για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Εκεί χάνουμε πάρα πολύ χρόνο. Η ταχύτερη λειτουργία του κτηματολογίου και της μεταβίβασης ακινήτων επίσης είναι ένα σκέλος όπου φαίνεται ότι έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος αλλά χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά. Γενικά, το υπουργείο Ανάπτυξης έχει έναν κεντρικό συντονιστικό ρόλο στο να μπορέσει συνολικά η επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα να γίνει καλύτερη, και αυτό είναι το μεγάλο μας στοίχημα.
– Εκτιμάτε ότι η ρευστότητα που έχει διοχετευθεί στην αγορά τόσο στο πλαίσιο της πανδημίας όσο και με άλλα εργαλεία επαρκεί, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
– Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση, ποιες και πόσες επιχειρήσεις στην Ελλάδα μπορεί να είναι τραπεζικά χρηματοδοτούμενες. Στην τελευταία συζήτηση που έγινε στη Βουλή με όλη την αγορά ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γ. Καββαθάς, έκλεισε λέγοντας «ας βάλουμε έναν εθνικό στόχο από 40.000 επιχειρήσεις σε ένα χρόνο να μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι 100.000». Θέλω να σταθώ σε αυτή του τη δήλωση που είναι γενναία. Εχουμε 830.000 επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Από αυτές πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό έχουν μόνο οι 40.000 και η αγορά θα θεωρήσει τεράστια επιτυχία αν φτάσουμε στις 100.000. Το λέω για να καταλάβετε πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα, κυρίως λόγω του εξαιρετικά μικρού μεγέθους του 92% των ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν λιγότερους από δύο εργαζομένους κατά μέσον όρο. Δίνουμε κίνητρα, πιέζουμε το τραπεζικό σύστημα, βγάζουμε προϊόντα από την Αναπτυξιακή Τράπεζα συνεχώς εγγυημένα έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η πρόσβαση στα τραπεζικά ιδρύματα, αλλά θέλω να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να παραβιαστούν και πλήρως οι τραπεζικές αρχές, διότι αυτό θα έθετε σε κίνδυνο μια νέα τραπεζική κρίση στο μέλλον. Η κυβέρνηση δουλεύει νοικοκυρεμένα, σωστά, σεβόμενη τους ευρωπαϊκούς αλλά και τους τραπεζικούς κανόνες, διότι έτσι θα έχουμε υγεία, ανάπτυξη και όχι αυτά που ζήσαμε στο παρελθόν.
Στρατηγικός επενδυτής για την ΕΑΒ
– Ποιο είναι το σχέδιο για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία και σε ποια φάση βρίσκεται;
– Εχω ιδιαίτερη συνεργασία με τον κ. Παναγιωτόπουλο, όπως φυσικά και με τον κ. Σταϊκούρα για την ελληνική αμυντική βιομηχανία και κυρίως για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία. Η ΕΑΒ όμως έχει μπει σε μια σειρά. Ηδη ο βασικός πελάτης, η Lockheed Martin, που είχε πάρα πολλά παράπονα από τον τρόπο λειτουργίας της, έχει παραδεχθεί ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Με την Ernst & Young κινούμαστε με ένα σχέδιο που θα μας οδηγήσει και εκεί στην εξεύρεση ενός στρατηγικού επενδυτή, ενός αξιόπιστου συνεταίρου, ο οποίος θα εξασφαλίσει όχι μόνο τη βιωσιμότητα αλλά και την πολύ μεγάλη πρόοδο της εταιρείας. Εχουμε ακόμα δρόμο για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, δεν είναι κάτι που θα γίνει τους επόμενους μήνες. Οταν έχουμε να ανακοινώσουμε κάτι πιο συγκεκριμένο θα το κάνουμε. Προς το παρόν, η εταιρεία έχει μπει σε έναν πολύ καλό δρόμο και γι’ αυτό ασφαλώς αξίζουν συγχαρητήρια και στον κ. Παναγιωτόπουλο και στον κ. Σταϊκούρα.