Υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, που φτάνουν σωρευτικά φέτος και του χρόνου στο 11,7%, προβλέπει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2022, αλλά επιλέγει να κινηθεί προσεκτικά, αποφεύγοντας νέες παροχές και κοινωνικά μερίσματα, καθώς θέλει να εξασφαλίσει την επιστροφή στα πλεονάσματα και στην επενδυτική βαθμίδα από το 2023.
Ο προϋπολογισμός που κατατέθηκε την Παρασκευή στη Βουλή προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 6,9% για φέτος, έναντι 6,1% του προσχεδίου των αρχών Οκτωβρίου. Ετσι, καλύπτεται ήδη από φέτος, όπως επισημαίνεται, το 69,5% των απωλειών του 2020. Το 2022, το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4,5%, όπως προέβλεπε και το προσχέδιο. Ετσι, στο τέλος του επόμενου χρόνου το ΑΕΠ θα είναι κατά 1,7% υψηλότερο από αυτό του 2019.
Κινητήριος μοχλός των αυξημένων αυτών επιδόσεων για φέτος είναι η σημαντική ανάκαμψη του τουρισμού (υπολογίζεται πλέον στο 55% του 2019, έσοδα 10 δισ. ευρώ), καθώς και της κατανάλωσης, που με τη σειρά της τροφοδοτήθηκε από τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης. Το κόστος των μέτρων φέτος υπολογίζεται σε 16,9 δισ. ευρώ, ενώ μαζί με αυτά του 2020 (23,1 δισ. ευρώ) και τα προβλεπόμενα του 2022 (3,3 δισ. ευρώ) φτάνουν τα 43,3 δισ. ευρώ (31 δισ. ευρώ σε δημοσιονομική βάση). Επίσης, οι επενδύσεις εκτιμώνται αυξημένες κατά 11,7% για φέτος.
Για το 2022, πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη παίρνουν οι επενδύσεις, με προβλεπόμενη αύξηση 21,9% και καθοριστική τη συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης, που συνεισφέρει 2,9 μονάδες στο ΑΕΠ. Ο τουρισμός προβλέπεται να καλύψει το 80%-85% των εσόδων του 2019, με τα έσοδα να φτάνουν τα 16 δισ. ευρώ.
Χάρη σε αυτές τις καλύτερες από τις προβλεπόμενες στο προσχέδιο του προϋπολογισμού αναπτυξιακές επιδόσεις, το πρωτογενές έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνεται σε χαμηλότερο ύψος, 7,3% του ΑΕΠ (έναντι 7,7% του προσχεδίου), κάπου 600 εκατ. ευρώ μικρότερο. Η διαφορά αυτή δεν μοιράστηκε, ωστόσο, σε «κοινωνικό μέρισμα», αν και στην κυβέρνηση δεν αποκλείουν να ληφθούν κάποια μέτρα, αν παραστεί ανάγκη, τον Δεκέμβριο, ενώ τονίζουν ότι η ίδια προκρίνει μέτρα μόνιμων φορολογικών ελαφρύνσεων. Εξάλλου, κυβερνητικές πηγές σημείωναν χθες ότι η χώρα δεν είναι σε επενδυτική βαθμίδα και ότι η κυβέρνηση θα χρειαστεί να είναι πολύ προσεκτική «για να κρατήσει την οικονομία και την κοινωνία όρθια». Οι ίδιες πηγές διευκρίνιζαν ότι για το 2023 «παραμένει η εκτίμηση επιστροφής σε ρεαλιστικά πρωτογενή πλεονάσματα», το ύψος των οποίων θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις της Ε.Ε. το 2022.
Το 2022, το πρωτογενές έλλειμμα προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 1,2% του ΑΕΠ, υψηλότερα από την πρόβλεψη 0,9% του προσχεδίου. Ετσι, ουσιαστικά αντισταθμίζεται η καλύτερη από την προβλεπόμενη φετινή επίδοση.
Εκτός από την ανάγκη επιστροφής σε πλεονάσματα το 2023, η μετριοπάθεια επιβάλλεται και από τους αυξημένους κινδύνους που καταγράφει ο προϋπολογισμός:
Αποφεύγονται νέες παροχές, καθώς η κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει την επιστροφή στα πλεονάσματα το 2023.
1. Τον πληθωρισμό, που προβλέπεται στο 0,6% φέτος και 0,8% το 2022. Οι τιμές της ενέργειας είναι η σημαντικότερη πηγή αβεβαιότητας, επισήμανε χθες πηγή του οικονομικού επιτελείου.
2. Την εξέλιξη της πανδημίας, που μπορεί να επιφέρει πρόσθετο κόστος.
3. Τη σταδιακή κατάργηση των έκτακτων μέτρων, που ίσως οδηγήσει σε μείωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει ανάλυση ευαισθησίας, σύμφωνα με την οποία το ΑΕΠ είναι 1% χαμηλότερο, με αποτέλεσμα επιβάρυνση του ελλείμματος κατά 0,5% του ΑΕΠ. Καταγράφει επίσης ενδεχόμενες υποχρεώσεις από ΣΔΙΤ (0,15% του ΑΕΠ) και από μη εξυπηρετούμενα δάνεια (0,29% του ΑΕΠ), αλλά και την παροχή εγγυήσεων του Δημοσίου, μεταξύ των οποίων αυτές που δόθηκαν στο πλαίσιο του «Ηρακλή». Το ανεξόφλητο εγγυημένο υπόλοιπο δανείων υπολογίζεται στο 4,94% του ΑΕΠ.
Δαπάνες και έσοδα ακολουθούν αντίστροφη πορεία στον προϋπολογισμό: οι δαπάνες μειώνονται από 70,8 δισ. ευρώ φέτος σε 65,6 δισ. το 2022, ενώ τα έσοδα αυξάνονται από 50,9 δισ. ευρώ φέτος σε 55,5 δισ. ευρώ το 2022, καθώς αποσύρονται τα μέτρα στήριξης και αυξάνεται το ΑΕΠ.
Το ΠΔΕ μειώνεται από 8,3 δισ. ευρώ σε 7,8 δισ. ευρώ το 2022, λόγω απόσυρσης των μέτρων πανδημίας που χρηματοδοτούσε, ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης υπολογίζεται ότι θα προσθέσει 3,2 δισ. ευρώ από 600 εκατ. ευρώ φέτος (πολύ κάτω από το 1,6 δισ. ευρώ για φέτος που προέβλεπε το μεσοπρόθεσμο).
Ο προϋπολογισμός εκτιμά επίσης υποχώρηση της ανεργίας στο 15,9% φέτος και στο 14,2% το 2022.