Ενώπιον ενός σοβαρού μετασχηματισμού βρίσκονται οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι της χώρας, καθώς ο όγκος των έργων που θα υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια αναμένεται να επιφέρει μεταβολές όχι μόνο στα οικονομικά τους μεγέθη, αλλά συνολικά στο μοντέλο λειτουργίας τους. Αυτό οφείλεται στην κατακόρυφη αύξηση των συμβάσεων παραχώρησης και έργων ΣΔΙΤ που θα προστεθούν στα χαρτοφυλάκια των εταιρειών.
Ετσι, οι εταιρείες που θα αναδειχθούν νικήτριες στους διαγωνισμούς που ήδη «τρέχουν», θα εξασφαλίσουν σημαντικά περιθώρια κέρδους και ροές εσόδων δεκάδων ή ακόμη και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ετήσια βάση. Πρόκειται για το «χρυσόμαλλον δέρας» των κατασκευών, τα οφέλη του οποίου έχουν γίνει εμφανή και με τις υφιστάμενες συμβάσεις παραχώρησης. Μόνο τα έργα ΣΔΙΤ που θα υλοποιηθούν την προσεχή πενταετία υπολογίζονται σε 7 δισ. ευρώ. Από αυτήν τη «μαγιά» θα προκύψουν πληρωμές διαθεσιμότητας προς τους αναδόχους πολλαπλάσιου ύψους. Οι πληρωμές διαθεσιμότητας γίνονται σε ετήσια βάση και καλύπτουν κόστος συντήρησης και λειτουργίας των υποδομών και κτιρίων, που θα αναπτυχθούν μέσω ΣΔΙΤ. Για παράδειγμα, στα υπό δημοπράτηση αρδευτικά έργα που θα υλοποιηθούν μέσω ΣΔΙΤ, ύψους 1,63 δισ. ευρώ, οι πληρωμές διαθεσιμότητας αναμένεται να αγγίξουν τα 2,4 δισ. ευρώ σε βάθος 25ετίας. Πρόκειται ουσιαστικά για τα έσοδα των αναδόχων, οι οποίοι αναλαμβάνουν και ένα σημαντικό ποσοστό του κόστους υλοποίησης του κάθε έργου.
Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ορατότητας μελλοντικών αποτελεσμάτων και δη της λειτουργικής κερδοφορίας αποτελεί εξαιρετικό πλεονέκτημα για κάθε κατασκευαστικό όμιλο. Ουσιαστικά του επιτρέπει να μετριάσει τις συνέπειες ενός καθοδικού κύκλου στον τομέα της κατασκευής, όπου το επενδυτικό πρόγραμμα δεν είναι πάντοτε το ίδιο. Παράλληλα, αποτελεί ένα εξαιρετικό όπλο για την εξασφάλιση χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους, καθώς οι πιστωτές είναι ευκολότερο να εγκρίνουν νέες «γραμμές» χρηματοδότησης όταν έχουν την εξασφάλιση πως ο όμιλος προσβλέπει σε συγκεκριμένες και εγγυημένες ροές μελλοντικών εσόδων και λειτουργικής κερδοφορίας.
Τα οικονομικά οφέλη από μια σύμβαση παραχώρησης είναι ιδιαίτερα σημαντικά για κάθε εταιρεία. Χαρακτηριστικά, σε πρόσφατη παρουσία του ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ αναφέρεται ότι η νέα σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας Οδού πρόκειται να αποφέρει συνολικά έσοδα 11,4 δισ. ευρώ, με τη λειτουργική κερδοφορία να αγγίζει τα 6,9 δισ. ευρώ και τη διανομή κερδών προς τον όμιλο (με βάση το ποσοστό συμμετοχής του που ανέρχεται στο 75%) να διαμορφώνεται σε 3,1 δισ. ευρώ για την 30ετή περίοδο της σύμβασης.
Τα έργα παραχώρησης και τα ΣΔΙΤ εξασφαλίζουν σταθερή ροή εσόδων σε βάθος χρόνου, κάτι πολύ σημαντικό για τον συγκεκριμένο κλάδο.
Αντίστοιχα, το έργο παραχώρησης για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι της Κρήτης θα αποφέρει στον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έσοδα ύψους 1,1 δισ. ευρώ από τη διανομή κερδών κατά τη διάρκεια της σύμβασης παραχώρησης. Το μέσο περιθώριο λειτουργικής κερδοφορίας ξεπερνά το 64%. Οσον αφορά την υφιστάμενη σύμβαση παραχώρησης των αυτοκινητοδρόμων Ιόνια Οδός και Ε65, όπου η συμμετοχή του ομίλου είναι στο 100%, μέχρι το 2037 προβλέπονται έσοδα 4,9 δισ. ευρώ, λειτουργικά κέρδη 2,7 δισ. ευρώ και διανομή κερδών 1,05 δισ. ευρώ.
Η απόδοση που προσφέρουν τα έργα παραχώρησης είναι εμφανής και σε συμβάσεις όπως εκείνη της «Αττικής Οδού». Από το 2019 μέχρι σήμερα, οι μέτοχοι της «Αττικής Οδού», Ελλάκτωρ και Αβαξ, έχουν εισπράξει 305 εκατ. ευρώ, μέσω μερισμάτων και επιστροφής κεφαλαίου. Υπολογίζοντας και το προμέρισμα ύψους 30 εκατ. ευρώ για τη χρήση του 2021, το συνολικό ποσό αυξάνεται σε 335 εκατ. ευρώ. Ασφαλώς θα πρέπει να σημειωθεί ότι το έργο άρχισε να διανέμει μερίσματα στους παραχωρησιούχους αρκετά χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της σύμβασης.
Τα νέα έργα
Σήμερα, η νέα γενιά έργων παραχώρησης βρίσκεται προ των πυλών. Ενα σημαντικό έργο παραχώρησης αφορά το τμήμα Χανίων – Χερσονήσου του νέου Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ). Πρόκειται για έργο μήκους 157,5 χιλιομέτρων και εκτιμώμενου προϋπολογισμού 1,32 δισ. ευρώ, με την παραχώρηση εκμετάλλευσης να αφορά περίοδο 25 ετών.
Σε εξέλιξη, με πιθανή κατάληξη από πλευράς αναδόχου προς το τέλος του 2022, βρίσκεται και ο διαγωνισμός του έργου παραχώρησης της υποθαλάσσιας σύνδεσης ανάμεσα στη Σαλαμίνα και στο Πέραμα. Πρόκειται για έργο της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ, το οποίο θα προσφέρει στον ανάδοχο έσοδα από το δεύτερο πιο πολυσύχναστο πορθμείο της Ευρώπης.
Αττική Οδός και Ελληνικό
Για τη νέα σύμβαση για τη διαχείριση της Αττικής Οδού αναμένεται να κονταροχτυπηθούν μέχρις εσχάτων όλοι οι κατασκευαστικοί όμιλοι, με τους νυν μετόχους, δηλαδή την «Ελλάκτωρ» και την «Αβαξ», να επιθυμούν να διατηρήσουν τα κεκτημένα και τον ανταγωνισμό, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, να επιθυμεί να «βάλει πόδι» σε έναν από τους σημαντικότερους οδικούς άξονες από πλευράς κυκλοφοριακού όγκου και εσόδων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, η αξία της παραχώρησης αυτής είναι πιθανό να αγγίξει τα 2,5 δισ. ευρώ. Η δημοπράτηση αναμένεται εντός του 2022. Εργο παραχώρησης είναι ασφαλώς και το νέο ολοκληρωμένο τουριστικό συγκρότημα με καζίνο στο Ελληνικό, εκτιμώμενου ύψους 1 δισ. ευρώ. Η σχετική σύμβαση αναμένεται να υπογραφεί το προσεχές διάστημα, με τις εργασίες να εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν σε περίπου 12 μήνες. Το έργο θα υλοποιηθεί από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η οποία πρόκειται να συνεργαστεί με νέο εταίρο, μετά την οριστική αποχώρηση της Mohegan Entertainment.