Τα νούμερα από μόνα τους είναι εντυπωσιακά. Η επεξεργασία των στατιστικών, όμως, δίνει ακόμα χειρότερη εικόνα για όσα επικρατούν στα δικαστήρια όλης της χώρας. Οι πολίτες αναμένουν χρόνια όχι μόνο για να εκδικασθεί η υπόθεση, αλλά έστω για να προσδιορισθεί η ημερομηνία της δίκης. Οι δικηγόροι κάνουν λόγο για αρνησιδικία και για τεράστιες καθυστερήσεις απονομής δικαιοσύνης. Χαμένο όμως, εκτός από τους πολίτες που αναμένουν περισσότερα από 10 χρόνια για να δικαιωθούν, είναι και το ελληνικό Δημόσιο. Και αυτό διότι πολλοί φορολογούμενοι, με στόχο να καθυστερήσουν την πληρωμή των φόρων και των προστίμων που τους επιδίκασε η εφορία ή το τελωνείο, μπορεί να προσφύγουν στα δικαστήρια και το Δημόσιο να περιμένει 10-15 χρόνια μέχρι να εκδικασθεί η υπόθεση.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, οι αμιγώς φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις που εκκρεμούν στα διοικητικά εφετεία, στα πρωτοδικεία και στο Συμβούλιο της Επικρατείας ανέρχονται σήμερα σε 23.746 (στοιχεία έως 30 Ιουνίου 2021). Το εντυπωσιακό στοιχείο, όμως, είναι ότι υπάρχουν χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει προσδιορισθεί από το 2018 η ημερομηνία της δίκης. Στην καλύτερη περίπτωση, κάποιος μπορεί να ισχυρισθεί ότι πρόκειται για αργή απονομή της δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, οι υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει προσδιορισθεί δικάσιμος αποτελούν το 46,95% των εκκρεμών υποθέσεων στα πρωτοδικεία και, όπως προαναφέρθηκε, οι περισσότερες από αυτές κατατέθηκαν το 2018. Στα εφετεία η κατάσταση είναι επίσης απελπιστική αλλά ελαφρώς καλύτερη. Οι υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει προσδιορισθεί δικάσιμος από το 2018 μέχρι σήμερα ανέρχονται στο 35,2% του συνόλου των εκκρεμών υποθέσεων.
Σημειώνεται, δε, ότι όλες οι φορολογικές υποθέσεις, πριν φθάσουν στα διοικητικά δικαστήρια, πρέπει υποχρεωτικά να «περάσουν» από τη Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Στην περίπτωση που οι υποθέσεις απορριφθούν από τη ΔΕΔ (και αφού προηγουμένως οι προσφεύγοντες έχουν καταβάλει το 50% των φόρων και προστίμων που τους έχουν καταλογισθεί), μπορούν να προσφύγουν στα διοικητικά δικαστήρια. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο και για τις τελωνειακές υποθέσεις. Διότι δεν υπάρχει σήμερα αντίστοιχη διεύθυνση επίλυσης τελωνειακών διαφορών, με αποτέλεσμα όλες οι υποθέσεις να κατευθύνονται στα διοικητικά δικαστήρια.
Σε μια εποχή που οι επενδύσεις αποτελούν ζητούμενο, το δικαστικό σύστημα και η βραδύτητα στην απονομή δικαιοσύνης είναι από τις σημαντικότερες αιτίες που αποτρέπουν τους επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, οι εκκρεμείς δίκες ανέρχονται σε 575.082!
Στα διοικητικά εφετεία οι εκκρεμείς φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις ανέρχονται σε 5.358, και συγκεκριμένα:
• Για 1.900 δεν έχει προσδιορισθεί ακόμα δικάσιμος, αν και έχουν κατατεθεί αρκετές από το 2018.
• Για 2.472 έχει προσδιορισθεί δικάσιμος.
• Για 986 δεν έχει εκδοθεί απόφαση.
• Από 1-4-2021 έως 30-6-2021 εκδόθηκαν 420 αποφάσεις από όλα τα εφετεία της χώρας.
Στα πρωτοδικεία οι εκκρεμείς φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις ανέρχονται σε 14.643, και συγκεκριμένα:
• Για 6.876 δεν έχει προσδιορισθεί ακόμα δικάσιμος. Εξ αυτών, οι 1.649 κατατέθηκαν το 2018.
• Για 4.157 έχει προσδιορισθεί δικάσιμος.
• Για 3.610 δεν έχει εκδοθεί απόφαση από τα δικαστήρια.
• Από 1-4-2021 έως 30-6-2021 εκδόθηκαν 1.594 αποφάσεις από όλα τα πρωτοδικεία της χώρας.
Στο Συμβούλιο της Επικρατείας εκκρεμούν 3.715 φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις.
«Βουνό» και οι ενδικοφανείς προσφυγές
Σημειώνεται ότι ενδικοφανείς προσφυγές υποβάλλονται για την επανεξέταση των πράξεων της φορολογικής διοίκησης στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας. Στόχος είναι η επίλυση των φορολογικών διαφορών σε σύντομες προθεσμίες, ώστε να επιτυγχάνεται η συντομότερη είσπραξη δημοσίων εσόδων και η αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν σε επίπεδο φορολογικής διοίκησης. Η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται μέσω της αρμόδιας φορολογικής αρχής (ΔΟΥ και Ελεγκτικά Κέντρα), ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών.
Αν και η Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών έχει ολοκληρώσει τον έλεγχο περισσότερων υποθέσεων από ό,τι τα διοικητικά δικαστήρια, έχει «μπλοκάρει» καθώς εκκρεμούν 9.080 υποθέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, την 1η Σεπτεμβρίου 2019 οι εκκρεμείς υποθέσεις ανέρχονταν μόλις σε 1.834, το 2020 εν μέσω πανδημικής κρίσης έφθασαν τις 5.705, για να εκτοξευτούν στις 9.080.
Σύμφωνα με δικηγόρους, ο μόνος τρόπος για να ξεφουσκώσουν οι προσφυγές από την ΑΑΔΕ είναι να ακολουθηθούν οι πρακτικές της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, οι μικρές υποθέσεις στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα στην Αγγλία ή τη Γαλλία, διεκπεραιώνονται από τις αντίστοιχες εφορίες και μόνο οι μεγάλες και δύσκολες υποθέσεις κατευθύνονται στη δική τους διεύθυνση επίλυσης διαφορών. Μόνο τον περασμένο Σεπτέμβριο εξετάστηκαν 1.201 υποθέσεις, όταν τους προηγούμενους μήνες δεν ξεπερνούσαν τις 500. Η υπερδιπλάσια εξέταση φορολογικών υποθέσεων έγκειται στο γεγονός ότι πολλές από αυτές έληγαν στις 29 Οκτωβρίου.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία, από τις υποθέσεις που εξετάστηκαν επτά στους δέκα φορολογουμένους δικαιώθηκαν (ΔΕΔ). Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό μέγεθος και μάλιστα για πρώτη φορά στην ιστορία της ΔΕΔ καταγράφεται ποσοστό δικαίωσης 64,4% επί των προσφυγών που εξετάστηκαν τον Σεπτέμβριο.
Συγκεκριμένα, από τις 1.201 υποθέσεις που εξετάστηκαν τον Σεπτέμβριο έγιναν δεκτές εν μέρει ή εν όλω οι 752, απορρίφθηκαν 427, ενώ 22 φορολογούμενοι δήλωσαν παραίτηση.