Το μείζον ερώτημα για τις ευρωπαϊκές αγορές και τις πολιτικές ηγεσίες ενόψει της νέας χρονιάς είναι για πόσο διάστημα το πρόβλημα στο σύστημα της εφοδιαστικής αλυσίδας θα επηρεάζει την απόδοση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Στα τέλη του 2020, κατά μέσον όρο οι κατευθύνσεις που είχαν δώσει οι επιχειρήσεις υποδήλωναν ότι μέχρι το φετινό καλοκαίρι τα χειρότερα θα είχαν περάσει. Ωστόσο, αντί να βελτιωθεί η κατάσταση, οι ελλείψεις σε προμήθειες έγιναν οξύτερες και επεκτάθηκαν σε περισσότερες χώρες, πλήττοντας πιο πολλούς κλάδους όσο περνούσε ο καιρός. Η συνεπαγόμενη άνοδος του πληθωρισμού κατέλαβε εξαπίνης τόσο τις κεντρικές τράπεζες όσο και τους οικονομολόγους, που παρακολουθούν τις αγορές, συμπεριλαμβανομένων και ημών. Από ευρωπαϊκή σκοπιά, εγκύπτουμε στις προκλήσεις από την πλευρά της προσφοράς, τις οποίες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι οικονομίες. Και θέτουμε το εξής ερώτημα: πόσο πιθανό είναι οι σοβαρές ελλείψεις σε προμήθειες σε συσχετισμό με τη ζήτηση να παραταθούν πέραν όσων συνήθως προβλέπονται και αφορούν μία κάποια επαναφορά στην κανονικότητα το καλοκαίρι του 2022; Κατά την εκτίμησή μας, μοιάζει μη ρεαλιστικό τα μείζονα θέματα να αποκατασταθούν πλήρως έως τα μέσα του 2022, εάν η παγκόσμια ζήτηση διατηρηθεί σταθερή, όπως πιθανώς θα γίνει.
Στη διάρκεια του 2021, αντί να βελτιωθεί η κατάσταση, οι ελλείψεις σε προμήθειες έγιναν οξύτερες.
Τα συμπεράσματά μας έχουν να κάνουν με έξι κύριους παράγοντες, οι οποίοι επί του παρόντος παρακωλύουν το παγκόσμια σύστημα τροφοδοσίας. Ο πρώτος αφορά τον αρχικό λόγω κορωνοϊού εγκλεισμό, ο οποίος ναι μεν έχει σχεδόν εξαλειφθεί, αλλά το εφάπαξ σοκ στην προσφορά δεν παύει να ευθύνεται για τα χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων – η συνθήκη αυτή διογκώνει τη συσσώρευση παραγγελιών σε ορισμένους κλάδους. Ο δεύτερος είναι η εξάντληση των αποθεμάτων, τα οποία καλύπτουν τις τρέχουσες παραγγελίες και συμβάλλουν στο να διαμορφωθούν και πάλι τα κανονικά επίπεδα στοκ στους μεγάλους κλάδους αναλόγως της ζήτησης. Η έλλειψη βασικών πρώτων υλών είναι ο τρίτος παράγοντας. Στην Ευρώπη η ενεργειακή κρίση ίσως επιδεινωθεί τον χειμώνα, πριν υποχωρήσει την άνοιξη ή εάν διασφαλιστεί αυξημένο φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Ο τέταρτος έχει να κάνει με τη συμφόρηση στα δίκτυα μεταφοράς. Τα κωλύματα στην από θαλάσσης κίνηση εμπορευμάτων έχουν επιδεινωθεί στο μέγιστο λόγω της χριστουγεννιάτικης περιόδου που έρχεται, αν και προβλέπεται να διευθετηθούν την άνοιξη. Ο πέμπτος παράγοντας σχετίζεται με τα εμπόδια στις συναλλαγές αγαθών και υπηρεσιών, ενώ εκτιμάται ότι για τα πρώτα η προσφορά θα εναρμονιστεί με τη ζήτηση, ενόσω τα τέσσερα προαναφερθέντα προβλήματα επιλυθούν. Σημαντική βελτίωση προσδοκάται μέσα στο 2022, ενώ ο τελευταίος παράγοντας δυσπραγίας είναι το ασύμβατο ανάμεσα στη ζήτηση για προσωπικό και την έλλειψη εξειδικευμένων επαγγελματιών.
* Ο κ. Kallum Pickering είνα οικονομολόγος της Berenberg Bank.