Αντιμέτωπη με μια τεράστια πρόκληση βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς πρέπει να συνθέσει τα κομμάτια ενός πολύ δύσκολου παζλ κατά τη διήμερη συνεδρίασή της που ξεκινά σήμερα, έτσι ώστε να αρχίσει να αποσύρει την τεράστια στήριξη που προσέφερε στην αγορά ομολόγων και τις τράπεζες, χωρίς να επαναλάβει τα λάθη του παρελθόντος και να οδηγήσει σε χρηματοοικονομικό κατακερματισμό την Ευρωζώνη. Μέρος αυτού του παζλ είναι και η «ετυμηγορία» της για την Ελλάδα, η οποία λόγω «νομικών» εμποδίων δεν είναι εύκολη.
Σε σύγκριση με άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, όπως η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας, οι οποίες απαντούν στην εκτόξευση του πληθωρισμού επιταχύνοντας το τέλος των αγορών ομολόγων και προετοιμάζοντας το έδαφος για αυξήσεις επιτοκίων, η ΕΚΤ εμφανίζεται πολύ πιο ήπια στη στάση της έχοντας διαμηνύσει με κάθε τρόπο ότι θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα ολόκληρο το επόμενο έτος. Σύμφωνα με αναλυτές, η στάση της ΕΚΤ δικαιολογείται λόγω της διαφορετικής κατάστασης που βρίσκεται η οικονομία της Ευρωζώνης σε σχέση με τις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ωστόσο παράλληλα αυτό την εκθέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο λάθους, εάν ο πληθωρισμός καταλήξει πιο επίμονος.
Ο τρόπος με τον οποίο η ΕΚΤ θα προσπαθήσει να αποφύγει τον κατακερματισμό μετά τη λήξη του PEPP θα είναι μέσω της αύξησης των μηνιαίων αγορών του κανονικού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Παράλληλα θα αφήσει ανοιχτή την επιλογή επανενεργοποίησης του PEPP εάν χρειαστεί, χρησιμοποιώντας τα περίπου 100 δισ. ευρώ που θα έχουν απομείνει. Κάποιοι εκτιμούν ότι θα δημιουργήσει ένα νέο «φάκελο» έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπίσει πιθανές αναταραχές στην αγορά.
Εχει διαμηνύσει με κάθε τρόπο ότι θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα ολόκληρο το επόμενο έτος.
Επιπλέον, και το πιο σημαντικό σε ό,τι αφορά την Ελλάδα –η οποία «νομικά» δεν μπορεί να συμμετέχει στο κανονικό QE λόγω χαμηλής αξιολόγησης– είναι να επεκτείνει τη διάρκεια του προγράμματος επανεπενδύσεων πέραν του τέλους του 2023, αλλά και να ενισχύσει την ευελιξία του χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια από τα ομόλογα του PEPP που λήγουν, με έμφαση στις πιο ευάλωτες χώρες.
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει την ισχυρή στήριξή της προς την Ελλάδα. «Θέλω να πιστεύω –και αυτή είναι η άποψή μου– ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται με κάποιον τρόπο σε ευνοϊκό καθεστώς από την ΕΚΤ», όπως τόνισε, ενώ πρόσθεσε πως ανεξαρτήτως των αποφάσεων της κεντρικής τράπεζας, η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί ώστε να επανακτήσει η Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα το αργότερο έως το 2023.
Από την πλευρά τους και οι αναλυτές εμφανίζονται αισιόδοξοι, αρκεί η ΕΚΤ να πείσει τους επενδυτές ότι στόχος της είναι να συνεχίσει να διατηρεί το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου υπό έλεγχο. «Εάν η ΕΚΤ δεσμευθεί ξεκάθαρα πως θα στηρίξει την Ελλάδα στρέφοντας το βάρος των ροών από τα ομόλογα του PEPP που λήγουν προς τα ελληνικά ομόλογα, θα είναι ένα αρκετά αξιόπιστο και εποικοδομητικό μήνυμα προς τους επενδυτές», τονίζει η JP Morgan. Και κατά τους οίκους αξιολόγησης, η μη συμμετοχή στο QE δεν θα θεωρηθεί πιστωτικά αρνητική, «αρκεί η ΕΚΤ να σηματοδοτήσει ότι είναι έτοιμη να παρέμβει, είτε μέσω της επανενεργοποίησης του PEPP ή μέσω ενός άλλου εργαλείου», όπως σημειώνει στην «Κ» ο Ντένις Σεν, επικεφαλής για την Ελλάδα του οίκου Scope Ratings. Μια τέτοια σιωπηρή υποστήριξη, το λεγόμενo «central-bank-put», ή η απειλή παρέμβασης, θα εμποδίσει την όποια πιθανή «επίθεση» στην Ελλάδα από τις αγορές.