H Μεγάλη Βρετανία κατέγραψε ένα πολύ ενδιαφέρον «πείραμα» κορωνοϊού μέχρι και την εμφάνιση της παραλλαγής «Ομικρον». Από τον Ιούλιο και μετά, καταργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία οι μάσκες προστασίας (από τον ιό) στους κλειστούς κοινόχρηστους χώρους. Οι πολίτες είχαν δικαίωμα να φοράνε μάσκες προστασίας μόνο εάν οι κλειστοί χώροι εμφάνιζαν «σημάδια» συνωστισμού. Τι σημαίνει συνωστισμός επαφίεται στην… κρίση του κάθε πολίτη. Μέχρι, λοιπόν, και τα τέλη Νοεμβρίου, στα μέσα μαζικής μεταφοράς (όπως τα τρένα), 20% (το πολύ) των επιβατών χρησιμοποιούσε μάσκα προστασίας. Στα δε πανεπιστήμια της Μεγάλης Βρετανίας, η κατάσταση είναι η ακόλουθη: φοιτητές και ακαδημαϊκό προσωπικό «υποχρεούνται» να φοράνε μάσκες προστασίας στο αμφιθέατρο. Η παραπάνω υποχρέωση βασίζεται αποκλειστικά στον εσωτερικό κανονισμό του πανεπιστημίου. Δεν υπάρχει, δηλαδή, νομικό πλαίσιο που να επιβάλλει κυρώσεις σε όποιον αρνείται να φορέσει τη μάσκα προστασίας.
Επιπλέον, φοιτητές και ακαδημαϊκό προσωπικό δεν υποχρεούνται, κατά την είσοδό τους στο πανεπιστήμιο, να επιδείξουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή αρνητικό τεστ κορωνοϊού. Αναφέρομαι στο συγκεκριμένο θέμα επειδή θέλω πραγματικά να εκφράσω την απορία μου σχετικά με το πόσο σχολαστικά ελέγχεται η είσοδος καθηγητών και φοιτητών στο ελληνικό πανεπιστημιακό αμφιθέατρο. Τι εννοώ; Επί δεκαετίες, γνωστοί/άγνωστοι ταραχοποιοί εισέρχονται στο ελληνικό πανεπιστήμιο και επιβάλλουν καταλήψεις. Μπορούν, επομένως, οι πανεπιστημιακές αρχές να ελέγξουν το COVID status του όλου πληθυσμού φοιτητών και καθηγητών όταν, σε διαχρονικό ορίζοντα, αδυνατούσαν/αδυνατούν να ελέγξουν, αλλά και να «απωθήσουν», μια απίστευτα μικρή και προκλητική μειοψηφία ταραχοποιών;
Βάσει λοιπόν των παραπάνω, θα περίμενε κανείς ότι η κατάργηση σειράς υγειονομικών περιορισμών στη Μεγάλη Βρετανία θα οδηγούσε σε μεγάλη επέκταση των κρουσμάτων του ιού. Ο δε υπουργός Υγείας Sajid Javid είχε προβλέψει ότι τον Αύγουστο του 2021 τα κρούσματα του ιού θα ανέρχονταν στις 100.000 ημερησίως (σε σχέση με το ήμισυ αυτών τον Ιούλιο του 2021). Και, όμως, η παραπάνω εκτίμηση δεν επαληθεύθηκε επειδή (α) τα σχολεία έκλεισαν για καλοκαιρινές διακοπές, (β) η Μεγάλη Βρετανία κατέγραψε ιδιαίτερα ζεστό καιρό (σημείωση: ο επέκταση του ιού σημειώνει σημαντική επιβράδυνση σε υψηλές θερμοκρασίες), και (γ) οι εμβολιασμοί (πρώτη και δεύτερη δόση) κατά του ιού συνεχίστηκαν με ταχύ ρυθμό.
Μόνο ο εμβολιασμός, χωρίς τα στοιχειώδη υγειονομικά μέτρα, δεν αρκεί για να τερματιστεί η πανδημία.
Ο υπουργός Υγείας Sajid Javid, και ενώ τα κρούσματα κινούνται κοντά στις 40.000 ημερησίως, εκτιμά, και πάλι, άνοδο στις 100.000 ημερησίως. Και τούτο στον βαθμό που η τρίτη δόση (booster) εμβολιασμού δεν «υιοθετηθεί» ταχύτατα από τους άνω των 50 ετών. Τώρα όμως, με την εμφάνιση της παραλλαγής «Ομικρον», όλοι οι πολίτες ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν την τρίτη δόση και, για τον λόγο αυτό, ο Boris Johnson δήλωσε ότι νέα κέντρα εμβολιασμού θα «φυτρώνουν», τις προσεχείς ημέρες, ως… χριστουγεννιάτικα δένδρα! Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί το ανεξήγητο της κυβερνητικής στάσης μέχρι και την εμφάνιση της νέας παραλλαγής. Και τούτο επειδή (α) οι μάσκες προστασίας μειώνουν τα νέα κρούσματα μεταξύ 10 και 22 ποσοστιαίες μονάδες σε εβδομαδιαία βάση, και (β) οι μάσκες προστασίας μειώνουν έμμεσα την επέκταση του ιού με το να υπενθυμίζουν σε όλους μας την παρουσία της πανδημίας. Πράγματι, η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού, χωρίς την αρωγή στοιχειωδών υγειονομικών μέτρων αναχαίτισης του κορωνοϊού, δεν μπορεί, από μόνη της, να «τερματίσει» την πανδημία και να «ωθήσει» την οικονομία. Ας μην ξεχνάμε ότι η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Janet Yellen εκτίμησε ότι ο εν εξελίξει υψηλότατος πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί όταν «τελειώσουμε» με την πανδημία. Σε κάθε περίπτωση, τα στατιστικά στοιχεία (μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου) των εμβολιασμών οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι το 80,6% ηλικίας 12 ετών και άνω ήταν πλήρως εμβολιασμένο στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό όσων είχαν λάβει την τρίτη (booster) δόση έφτανε το 31,7%. Παρά το υψηλό ποσοστό «κάλυψης», οι βρετανικές υγειονομικές αρχές ενθαρρύνουν, εν μέσω αβεβαιότητας λόγω της παραλλαγής «Ομικρον», ταχύτερη «υιοθέτηση» της τρίτης δόσης από όλους τους πολίτες (ηλικίας 18 ετών και άνω) προκειμένου (α) να κάνουμε «ελεύθερα» Χριστούγεννα (να αποφύγουμε, δηλαδή, την επιβολή περιορισμένου αριθμού ατόμων στους κλειστούς χώρους) και (β) να μη θέσουμε σε κίνδυνο την ήδη επιβραδυνόμενη οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.