Με κρατικό χρήμα, αλλά και από πηγές άντλησης κεφαλαίων όπως οι ομολογιακές εκδόσεις, οι επιχειρήσεις ενίσχυσαν τη ρευστότητά τους τον Νοέμβριο, αυξάνοντας τις καταθέσεις που διατηρούν στις τράπεζες κατά περίπου 2,1 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις που διατηρούν στις τράπεζες οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, δηλαδή οι επιχειρήσεις εκτός των ασφαλιστικών εταιρειών, άγγιξαν νέο επίπεδο ρεκόρ φθάνοντας τα 38,1 δισ. ευρώ, ενώ μαζί με τα υπόλοιπα που διατηρούν οι ασφαλιστικές εταιρείες, το ύψος των καταθέσεων εκτοξεύθηκε στα 43,2 δισ. ευρώ, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο της 20ετίας.
Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της ΤτΕ με βάση τα οποία εν μέσω κρίσης ο ετήσιος ρυθμός ανόδου των καταθέσεων από επιχειρήσεις έφτασε το 20,4% και των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων το 24,3%, τη στιγμή που η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων μέσω απευθείας δανεισμού από τις τράπεζες «έτρεξε» τον Νοέμβριο με ρυθμό 4%.
Η μεγάλη διαφορά που παρατηρείται μεταξύ ρυθμού ανόδου των καταθέσεων και χρηματοδότησης σημαίνει ότι υπάρχει πλεονάζουσα ρευστότητα, η οποία χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την αποπληρωμή υφιστάμενων δανείων και ένα μικρό μέρος μόνο επανεπενδύεται. Η τάση αυτή αποδίδεται και στο γεγονός ότι μεγάλες επιχειρήσεις τηρούν στάση αναμονής ενόψει της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης που θα εξασφαλίσει φθηνό δανεισμό και χρησιμοποιούν τη ρευστότητα την οποία διαθέτουν για την αποπληρωμή υφιστάμενου δανεισμού, που επιβαρύνεται με υψηλότερα επιτόκια.
Την τάση αυτή επιβεβαιώνουν οι εκτιμήσεις των τραπεζών, στελέχη των οποίων αποδίδουν τη μεγάλη ρευστότητα που παρατηρείται στην οικονομία στα κρατικά μέτρα στήριξης, μέσω κυρίως της επιστρεπτέας προκαταβολής, στην καλή πορεία της οικονομίας και την άνοδο του τουρισμού, καθώς και στη ρευστότητα που αντλήθηκε μέσω ομολογιακών εκδόσεων τους τελευταίους μήνες.
Η πλεονάζουσα ρευστότητα χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την αποπληρωμή υφιστάμενων δανείων.
Οι ομολογιακές εκδόσεις που υπήρξαν από την αρχή του έτους –χωρίς φυσικά αυτές των τραπεζών– ανήλθαν στο 1,5 δισ. ευρώ και όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη μεγάλο μέρος αυτών χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή δανείων, απελευθερώνοντας ρευστότητα, ενώ ένα μέρος αυτών των κεφαλαίων κατευθύνθηκε απευθείας στις καταθέσεις.
Μεγάλο μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητας δημιουργήθηκε από την επιστρεπτέα προκαταβολή που έδωσε το κράτος με τη μορφή ζεστού χρήματος. Πρόκειται για 8,3 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 5 δισ. ευρώ έχουν διαγραφεί και δεν θα επιστραφούν ποτέ. Οι μεγάλες αποπληρωμές υφιστάμενων δανείων ύψους 14,3 δισ. ευρώ έχουν «εξανεμίσει» σε έναν βαθμό και τις νέες εκταμιεύσεις, οι οποίες με βάση τα στοιχεία του 9μήνου από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες ανήλθαν στα 16,5 δισ. ευρώ, περιορίζοντας –με βάση τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου– τις καθαρές νέες χορηγήσεις στα 2,2 δισ. ευρώ.
Τα στοιχεία της ΤτΕ για τον Νοέμβριο δείχνουν ότι η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στα 538 εκατ. ευρώ και στα 437 εκατ. ευρώ σε ό,τι αφορά τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις. Ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στο 3,2% (4% για το σύνολο των επιχειρήσεων) και ο κλάδος με τον υψηλότερο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης ήταν ο τουρισμός, οι δανειοδοτήσεις προς τον οποίο «έτρεξαν» με ρυθμό 8,1%, ενώ στο 3,9% διαμορφώθηκε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης των κλάδων της ενέργειας και της ύδρευσης. Το εμπόριο ενισχύθηκε με ρυθμό δανειοδοτήσεων 3,6%, ενώ οι χρηματοδοτήσεις προς τη μεταποίηση, που αποτελεί και τον μεγαλύτερο κλάδο της οικονομίας, «έτρεξαν» με ρυθμό 1,4%.
Σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, τα στοιχεία της ΤτΕ για τις καταθέσεις τον Νοέμβριο δείχνουν μικρή υποχώρηση σε σχέση με τον Οκτώβριο κατά 224 εκατ. ευρώ, με τα υπόλοιπα να διαμορφώνονται στα 132,4 δισ. ευρώ, καταγράφοντας άνοδο κατά 7,5% σε ετήσια βάση. Συνολικά επιχειρήσεις και νοικοκυριά διατηρούν στις τράπεζες καταθέσεις ύψους 175,6 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 10,4% σε ετήσια βάση. Στο σκέλος της χρηματοδότησης των νοικοκυριών η πιστωτική επέκταση διατηρήθηκε τον Νοέμβριο σε αρνητικό έδαφος (-2,3%) και οι αποπληρωμές δανείων υπερκέρασαν τις νέες πιστώσεις, διαμορφώνοντας την καθαρή ροή χρηματοδότησης αρνητική κατά 76 εκατ. ευρώ.