Χέρι χέρι φαίνεται πως πηγαίνει η άνθηση των δημόσιων και ιδιωτικών έργων στη χώρα, προς τέρψιν των κατασκευαστικών εταιρειών. Η επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης, σε συνδυασμό με την πολύ σημαντική έλλειψη επενδύσεων στον τομέα των ιδιωτικών έργων καθόλη τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, έχει απογειώσει και τις κατασκευές από ιδιώτες, δημιουργώντας ένα πρόσθετο και ιδιαίτερα σημαντικό κατασκευαστικό αντικείμενο για τους μεγάλους ομίλους. Υπολογίζεται ότι σε ετήσια βάση ανατίθενται συμβάσεις ιδιωτικών έργων της τάξεως του 1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να έχει μεγαλώσει σημαντικά η συνολική «πίτα» έργων, καθώς σε τροχιά εντατικοποίησης έχουν εισέλθει τον τελευταίο χρόνο και τα δημόσια έργα.
Κτίρια γραφείων, ξενοδοχεία, τουριστικά συγκροτήματα και ανακατασκευές παλιότερων κτιρίων, που συχνά αλλάζουν χρήση, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Η μεγάλη ζήτηση για σύγχρονα κτίρια γραφείων, η ανάπλαση μεγάλων εκτάσεων σε διάφορα σημεία του λεκανοπεδίου, η «φρενίτιδα» δημιουργίας νέων ξενοδοχειακών μονάδων στο κέντρο της Αθήνας και εκτός, τα νέα logistics και ασφαλώς το εμβληματικό έργο στο Ελληνικό, αποτελούν τους βασικούς κινητήριους μοχλούς της αγοράς των ιδιωτικών έργων. Στο πλαίσιο αυτό, οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι διεκδικούν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο, ενισχύοντας το κατασκευαστικό τους αντικείμενο.
Η Ακτωρ κατόρθωσε να ενισχύσει το κατασκευαστικό της αντικείμενο με την υπογραφή νέων ιδιωτικών έργων ύψους 300 εκατ. ευρώ κατά τη διάρκεια του 2021. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η σύμβαση ύψους 110 εκατ. ευρώ που έχει υπογράψει με ξένο όμιλο για την κατασκευή μιας νέας τουριστικής μονάδας στην Αττική. Πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόκειται για αμερικανικό όμιλο.
Αντίστοιχα, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει αναλάβει σειρά τουριστικών έργων, όπως επίσης και την πρώτη φάση της ανακατασκευής του Πύργου του Πειραιά. Πρόκειται για ένα έργο ύψους 13,4 εκατ. ευρώ, με την εισηγμένη να διεκδικεί και τη δεύτερη φάση του έργου. Επίσης, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ολοκληρώνει αυτή την περίοδο το νέο “πράσινο” βιοκλιματικό κτίριο γραφείων eLement της Prodea Investments στη Φραγκοκλησιά Αμαρουσίου. Πρόκειται για κτίριο επιφανείας 14.000 τ.μ., που θα μισθώσουν η Google και η Elpedison.
Κτίρια γραφείων, ξενοδοχεία, τουριστικά συγκροτήματα και ανακατασκευές παλιότερων κτιρίων βρίσκονται στην ημε-ρήσια διάταξη.
Αντιστοίχως, η Αβαξ διεκδικεί σημαντικές συμβάσεις, σημαντικότερη εκ των οποίων είναι το νέο τουριστικό συγκρότημα της αραβικών συμφερόντων AGC Equity Partners στη Μύκονο. Το νέο ξενοδοχείο θα λειτουργήσει υπό το σήμα της Four Seasons, αποτελώντας επένδυση της τάξεως των 60 εκατ. ευρώ. Επίσης, η εταιρεία τρέφει βάσιμες προσδοκίες ότι θα αναλάβει ένα από τα μεγαλύτερα νέα συγκροτήματα γραφείων που θα αναπτυχθούν το προσεχές διάστημα. Ο λόγος για την ανάπλαση του ακινήτου της πρώην ΒΕΛΚΟ στη βιομηχανική ζώνη του Φαλήρου. Εκεί δρομολογείται η ανάπτυξη κτιρίου γραφείων επιφανείας 57.450 τ.μ. από εταιρεία συμφερόντων της Dimand Real Estate, της Avax Development (θυγατρική του ομίλου Αβαξ) και μελών της οικογένειας Ιωάννου. Πρόκειται για επένδυση ύψους 100 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να ξεκινήσει εντός του 2022.
Ωστόσο, εκτός από τους μεγάλους ομίλους, σημαντικό μερίδιο στα ιδιωτικά κτιριακά έργα έχουν και εταιρείες μικρότερου μεγέθους, που όμως έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και είναι ιδιαιτέρως ανταγωνιστικές. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Redex του ομίλου Κοπελούζου, η οποία έχει αποκτήσει πολύ σημαντική τεχνογνωσία και εξελίσσεται σε ιδιαίτερα υπολογίσιμη δύναμη, έχοντας επιλέξει στρατηγικά στη δραστηριοποίηση στον τομέα των ιδιωτικών έργων. Ενα από τα μεγαλύτερα και πιο πρόσφατα νέα συμβόλαια της εταιρείας αφορά την ανακατασκευή του πρώην Club Med στην Κέρκυρα, ύψους 60 εκατ. ευρώ.
Το 2022 αναμένεται εξίσου δυναμικό, αναφορικά με την εκτέλεση ιδιωτικών έργων, αν όχι ακόμα περισσότερο. Μόνο στην αγορά γραφείων αναμένεται η έναρξη νέων έργων της τάξεως των 350.000 τ.μ. στην Αθήνα. Επίσης, αναμένεται η σταδιακή ωρίμανση και ανάθεση των πρώτων κτιριακών έργων ΣΔΙΤ για φοιτητικές εστίες, πανεπιστημιακές υποδομές και άλλες εγκαταστάσεις. Ακόμα εντονότερη σε σχέση με φέτος αναμένεται η κατασκευαστική δραστηριότητα νέων τουριστικών υποδομών από ξενοδοχεία.
Επίσης, από το νέο έτος θα ξεκινήσουν και οι εργασίες στο Ελληνικό. Από πλευράς κτιρίων ξεχωρίζει ο διαγωνισμός για την κατασκευή του πύργου κατοικιών Marina Tower, της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ. Το έργο διεκδικούν τα σχήματα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ACC, Αρχιρόδον – Besix, με υπεργολάβο την Ακτωρ, η Αβαξ με την ιταλική Rizzani de Eccher και η Intrakat με τη γαλλική Bouygues (και τη συμμετοχή του ομίλου Μytilineos). Το Marina Tower προβλέπει τη δημιουργία ενός πολυτελούς κτιρίου 200 διαμερισμάτων και 45 ορόφων, συνολικής μεικτής επιφανείας 45.000 τ.μ., με την ανωδομή να υπολογίζεται σε 38.000 τ.μ.
Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022 αναμένεται επίσης να ξεκινήσουν τα έργα στον εμπορικό πόλο του Ελληνικού, δηλαδή στο τμήμα που έχει πρόσοψη προς τη Λ. Βουλιαγμένης. Συνολικά, πρόκειται για κατασκευές ύψους 1 δισ. ευρώ, ενώ αν υπολογιστούν και τα έργα υποδομής που ήδη βρίσκονται υπό δημοπράτηση, το ποσό ξεπερνάει τα 1,2 δισ. ευρώ.
Η πρόκληση
Ασφαλώς δεν λείπουν και οι προκλήσεις. Για παράδειγμα, είναι τόσο μεγάλη και ταχεία η αύξηση του όγκου του κατασκευαστικού αντικειμένου που πλέον δρομολογείται προς υλοποίηση στην ελληνική αγορά, ώστε θα πρέπει να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες και από πλευράς ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να καλυφθούν οι σχετικές ανάγκες. Πολιτικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι μηχανικοί, μελετητές, χειριστές μηχανημάτων, εργατοτεχνίτες και άλλες ειδικότητες βρίσκονται σε υψηλή ζήτηση και ήδη παρατηρούνται ελλείψεις. Παράλληλα, δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη η επιστροφή των χιλιάδων ανθρώπων του κλάδου που αποχώρησαν από την Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια, για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη, εν μέσω υψηλής ανεργίας και έλλειψης επενδύσεων σε υποδομές και ιδιωτικά έργα. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν εγκατασταθεί σε χώρες της Ευρώπης ή της Μέσης Ανατολής, αμείβονται πλουσιοπάροχα και συμμετέχουν σε έργα μεγάλης κλίμακας. Ως εκ τούτου, παρότι ένα ποσοστό αυτών σίγουρα θα επιστρέψει πίσω στην Ελλάδα τα προσεχή χρόνια, η εκτίμηση είναι ότι ακόμα περισσότεροι θα επιλέξουν να παραμείνουν στο εξωτερικό.