Δέκα από τα 20 επαγγέλματα με την υψηλότερη απασχόληση στην Ελλάδα δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας, γεγονός που συνδέεται με το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων στη χώρα μας. Ο ΣΕΒ, σε ειδική ανάλυσή του, επισημαίνει βέβαια ότι υπάρχει ένα 18,8% των Ελλήνων εργαζομένων που μπορεί να εργάζεται εξ αποστάσεως, κάτι που ανέδειξε η πανδημία και η ανάγκη συνέχισης της λειτουργίας της οικονομίας με όσο το δυνατόν μικρότερες συνέπειες.
Στην πράξη, όπως αναφέρει ο ΣΕΒ, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, όλες οι επιχειρήσεις, παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, υποχρεώθηκαν στην άμεση υιοθέτηση λύσεων τηλεργασίας και στην εφαρμογή κάποιου σχήματος τηλεργασίας για μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Ετσι, το 2020, στην Ελλάδα το ποσοστό τηλεργασίας ήταν στο 7%, έναντι 12% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (Eurostat LFS, 2021), με αποτέλεσμα η χώρα μας να βρίσκεται στη 19η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. Ωστόσο έχει υπάρξει σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2019, όπου το ποσοστό ήταν μόλις 1,9%. Σύμφωνα με άλλη έρευνα του Eurofound (Ιούλιος 2020), τα ποσοστά τηλεργασίας είχαν εκτοξευτεί σε όλη την Ευρώπη, με αρκετές χώρες να ξεπερνούν το 50%, και η Ελλάδα να φθάνει το 30%.
Ομως, παρά το γεγονός πως έχει αυξηθεί η τηλεργασία κατά την πανδημία, οι επιστημονικοί συνεργάτες του ΣΕΒ εκτιμούν πως οι πραγματικές της δυνατότητες είναι ακόμα μεγαλύτερες και συμβαδίζουν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Ηδη πολλές επιχειρήσεις αξιολογούν τις δυνατότητες μετάβασης, μετά την πανδημία, σε ένα υβριδικό μοντέλο με συνδυασμό τηλεργασίας και φυσικής παρουσίας των εργαζομένων. Σύμφωνα με μελέτη του Joint Research Centre (JRC) σε συνδυασμό με στοιχεία απασχόλησης της ΕΛΣΤΑΤ (2019), από το σύνολο των 3.911.031 απασχολουμένων στην Ελλάδα προκύπτει ότι ποσοστό 18,8% (734.667 απασχολούμενοι) απασχολείται σε επαγγέλματα με πλήρη δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα υπάλληλοι γραφείου, επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα κ.ά.
Ενα ποσοστό 38,8% (1.517.643 απασχολούμενοι) έχει μερική δυνατότητα τηλεργασίας όπως για παράδειγμα πωλητές, μηχανικοί κ.ά., ενώ 1.658.721, δηλαδή το 42,4%, απασχολείται σε επαγγέλματα που δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί αυτοκινήτων, χειριστές μηχανημάτων κ.ά.
Το 42,4% των Ελλήνων απασχολείται σε επαγγέλματα που δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας.
Να σημειωθεί εδώ, ότι η δυνατότητα τηλεργασίας για κάθε επάγγελμα καθορίζεται κυρίως από τα καθήκοντα εργασίας, όπως πνευματικά καθήκοντα κατά τα οποία οι εργαζόμενοι επεξεργάζονται πληροφορίες ή ιδέες, κοινωνικά καθήκοντα κατά τα οποία οι εργαζόμενοι αλληλεπιδρούν με τρίτους (πελάτες, συνεργάτες κ.ο.κ.) και φυσικά καθήκοντα για τα οποία απαιτείται φυσική παρουσία των εργαζομένων. Επίσης, καθορίζεται από τις μεθόδους εργασίας που σχετίζονται με τις μορφές οργάνωσης εργασίας, και τα εργαλεία εργασίας, δηλαδή τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση των καθηκόντων.
Το γεγονός ότι 10 από τα 20 επαγγέλματα με την υψηλότερη απασχόληση στην Ελλάδα δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας συνδέεται, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, με το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων. Κατά συνέπεια, η πρόσβαση σε τεχνολογίες και ο εκσυγχρονισμός των αντικειμένων εργασίας μπορεί να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό των εργαζομένων στην Ελλάδα που μπορούν να εργαστούν από απόσταση, απολαμβάνοντας τα οφέλη της τηλεργασίας.
Ο ΣΕΒ αναφέρεται και στο νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία, επισημαίνοντας ότι πολύ πρόσφατα προσδιορίστηκαν οι προϋποθέσεις και τα ποσά για την αποζημίωση των τηλεργαζομένων με σκοπό την κάλυψη των σχετικών εξόδων, ενώ υπογραμμίζει ότι για να εφαρμοστεί αποτελεσματικά η τηλεργασία είναι αναγκαίο να υιοθετηθούν πολιτικές επανακατάρτισης για το σύνολο των τηλεργαζομένων, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με επάρκεια στα καθήκοντά τους.
Παράλληλα, θεωρεί κρίσιμο να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα κοινωνικής πολιτικής, ώστε να διασφαλιστεί η δυνατότητα τηλεργασίας για όλους τους εργαζομένους, των οποίων το επάγγελμα μπορεί να εκτελεστεί από απόσταση ανεξάρτητα από οικογενειακή κατάσταση, μορφωτικό επίπεδο, κ.λπ., δηλαδή να εφαρμοστούν πολιτικές για βελτίωση της κοινωνικής συνοχής.
Σύμφωνα με τον σύνδεσμο, το στοίχημα της επόμενης ημέρας είναι να υιοθετηθούν το ταχύτερο πολιτικές που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων, με την αξιοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού τους και την ανάλογη οργάνωση της εργασίας, ενώ για τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων, οι επενδύσεις θα πρέπει να κατευθυνθούν σε επιχειρήσεις που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες, και είναι δεκτικές ψηφιακού μετασχηματισμού.