Το υψηλό ενεργειακό κόστος, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η πρόσβαση σε τεχνολογικές υποδομές και το ρυθμιστικό περιβάλλον αποτελούν τα βασικά εμπόδια για την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών των ελληνικών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με τον υψηλό βαθμό αβεβαιότητας σε σχέση με το μέλλον.
Αυτό προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων το 2021 για τις επενδυτικές προοπτικές, βάσει της οποίας το ενεργειακό κόστος ενισχύθηκε ως παράγοντας ανησυχίας στο 81% (από 69% στην έρευνα του 2020), με το ποσοστό αυτό να φτάνει στο 94% για τον τομέα της μεταποίησης. Αν και η έρευνα προηγήθηκε της σημερινής κρίσης, που εντείνει τις ανησυχίες στην ευρωπαϊκή οικονομία, η αβεβαιότητα για το μέλλον παραμένει ο νούμερο ένα ανασχετικός παράγοντας για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, ενώ σοβαρό εμπόδιο, με αυξημένη μάλιστα βαρύτητα σε σχέση με την έρευνα του 2020, είναι το ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η έρευνα παρουσιάστηκε σε ειδική ημερίδα που διοργάνωσε η ΤτΕ με θέμα «Επενδύσεις στην Ελλάδα στη μετά COVID εποχή», και στην εισαγωγική ομιλία του ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας σημείωσε ότι η χώρα μας χρειάζεται «ένα επενδυτικό σοκ προκειμένου να αυξήσει το διαβρωμένο κεφαλαιακό απόθεμα, την παραγωγικότητα και να ξεπεράσει την υστέρηση της παραγωγής της». Ο διοικητής της ΤτΕ υπογράμμισε ότι το επενδυτικό χάσμα στη χώρα μας σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ζώνης του Ευρώ παραμένει υψηλό, καθώς οι επενδύσεις στην Ελλάδα ήταν κοντά στο 12% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης ήταν σχεδόν 22%.
Οι εκτιμήσεις της ΤτΕ ανεβάζουν τον ρυθμό αύξησης του δυνητικού ΑΕΠ την προσεχή 10ετία στο 2%.
Οι εκτιμήσεις της ΤτΕ ανεβάζουν τον ρυθμό αύξησης του δυνητικού ΑΕΠ την προσεχή 10ετία στο 2%, με εντονότερη τάση τα επόμενα χρόνια. Αμεση σημασία, όπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, έχει η διατήρηση της παροχής πιστώσεων στην πραγματική οικονομία, η αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας καθώς η οικονομία ανακάμπτει και η περαιτέρω μείωση του υψηλού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έτσι ώστε μεσοπρόθεσμα να καλυφθεί το μεγάλο επενδυτικό χάσμα. Ιδιαίτερη πρόκληση συνιστά, όπως υπογράμμισε ο κ. Στουρνάρας, «η δημιουργία νέων τραπεζικών προϊόντων για την παροχή πιστώσεων σε βιώσιμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες, για διάφορους λόγους, αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης στην τραπεζική πίστωση».
Παρουσιάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΤΕπ, η οικονομολόγος της ΕΤΕπ Ντέμπορα Ρεβολτέλα σημείωσε ότι το επενδυτικό κλίμα στη μετά COVID εποχή έχει ανακάμψει στη χώρα μας, καθώς οι επιχειρήσεις δήλωσαν πιο αισιόδοξες σε σχέση με τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές. Στις επενδυτικές προτεραιότητες των επιχειρήσεων, όπως τουλάχιστον αυτές καταγράφηκαν από την έρευνα της ΕΤΕπ πριν από την ουκρανική κρίση, είναι η εισαγωγή νέων προϊόντων ή υπηρεσιών σε ποσοστό 35% – υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε., που διαμορφώνεται στο 26%. Ακολουθεί η αντικατάσταση υφιστάμενων κτιρίων και εξοπλισμού σε ποσοστό 27% και η επέκταση της παραγωγικής ικανότητας σε ποσοστό 21%, προτεραιότητες που βρίσκονται χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε., που διαμορφώνεται στο 33% και 32%, αντιστοίχως.
Η ΕΤΕπ σημειώνει πάντως το αυξημένο ποσοστό των επιχειρήσεων σε σχέση με την έρευνα του 2020 (18% έναντι 12%) που δηλώνουν ότι δεν έχουν προγραμματισμένες επενδύσεις. Η απροθυμία σε σχέση με τις προγραμματισμένες επενδύσεις είναι πιο έντονη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που δηλώνουν σε ποσοστό 22% έναντι 10% των μεγάλων επιχειρήσεων ότι δεν έχουν επενδυτικά πλάνα. Να σημειωθεί ότι περίπου 6 στις 10 επιχειρήσεις (58%) έλαβαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας κάποιο είδος κρατικής στήριξης, με το ποσοστό εκείνων των οποίων η στήριξη είχε τη μορφή αναστολής πληρωμών να είναι αυξημένο έναντι αυτών στην Ευρωζώνη (20% έναντι 16%) ή άλλης χρηματοοικονομικής στήριξης (12% έναντι 8%).
Ο ρόλος της ΕΤΕπ είναι καθοριστικός για την προώθηση των επενδύσεων στη χώρα μας τα προσεχή χρόνια, καθώς έχει αναλάβει να διοχετεύσει σε επιχειρήσεις 5 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι χρηματοδοτήσεις της ΕΤΕπ αντιπροσωπεύουν με βάση τα στοιχεία του 2021 το 2,7% του ΑΕΠ, καθώς ανήλθαν στα 4,8 δισ. ευρώ έναντι 2,8 δισ. ευρώ το 2020.